SSK, Bağkur, 4C,
EYT hepsi derinlemesine anlatıldı. Milyonlarca insan, emeklilik ve iş hayatıyla ilgili bazı sorularına cevap arıyor. İşte detaylar…
SİGORTA PRİMLERİ 18 YAŞINDAN ÖNCE GEÇERLİ MİDİR?
08.01.1990 doğumluyum. İlk kez 15 Ocak 2006'da 16 yaşında iken çalışmaya başladım. Primlerim 18 yaşından önce geçerli midir?
5510 sayılı Kanuna göre 18 yaşını doldurmadan malullük, yaşlılık ve aile sigortası kapsamında olanların sigortalılık süresi 18 yaşını doldurduğu gün başlar. sadece sigorta prim gün sayısında dikkate alınır. Ancak, kendi hesabına ve kendi hesabına kamu hizmeti sigortasinde öğrenimi ile ilgili işlerde çalışan, meslek veya sanat okulunu bitirip mezun olanlarda 18 yaşını doldurma şartı aranmaz. Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre, mahkemenin 18 yaşını doldurmuş ve rasgele çoğunluk kararı verdiği tarihten itibaren başlamamış olması gerekir.
Bu açıklamalara göre; Sigortalı olarak çalışmaya başladığınız 15.01.2006 tarihi, sigortalılık başlangıç tarihi sayılmaz. Sigortalılık sürenizin başlangıç tarihi 18 yaşınızı doldurduğunuz 08.01.2008, emeklilik şartlarınızda belirtilen sigortalılık süreniz ise 08.01.2008 tarihinden aylık tazminat tarihine kadar olan süredir. 15.01.2006 tarihinden 18. yaş gününe kadar sizin için ödenen sigorta primleri yakılmaz, bu sigorta primleri sigorta primlerinizin toplam gün sayısına dahildir Soru: SSK'ya ilk kaydım 1992 yılı Eylül ayında, ikincisi ise 1 Eylül 1994 ve üçüncüsü 2 Temmuz. 2001 yapımı. 2001 yılından beri polis memuruyum. Normalde 5 Mart 2025'te emekli olacak olmama rağmen EYT düzenlemesi ile emekli olabilir miyim? Cevap: İşe başlama tarihiniz 2 Temmuz 2001 olmasına rağmen 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olduğunuz için EYT kapsamındasınız. EYT kanunu dün TBMM'de sunuldu. EYT üyelerine yaşlarının değil, sigortalılık sürelerinin ve yürürlükteki mevzuatın gerektirdiği ödeme gün sayısının sorulduğu yukarıdaki açıklamadan anlaşılmaktadır. EYT'ye bağlı erkek memurların, yaşına bakılmaksızın fiili hizmetini 25 tam yıl tamamladıktan sonra emekli olacaktır. EYT kapsamında olduğunuz ve 25 yıldan fazla çalıştığınız için, EYT Kanunu yürürlüğe girdiği zaman emekliliğe hak kazanabilirsiniz.
YASA ÇIKTIĞINDA EMEKLİSİNİZ
SORU: 1978 doğumluyum. 1998 Haziran-Eylül (120 gün) ve Ekim. 25 Eylül 2002- 15 Eylül 2005 Sürekli SSK'lı olarak çalıştım. 15.09.2005 tarihinden beri emeklilik sandığında çalışmaktayım. EYT'den yararlanabilir miyim? Cevap: Sigorta başladığında EYT sigortalısı oluyorsunuz. 20 tam yıllık fiili hizmetiniz ve 58 emeklilik yaşınız var. EYT kapsamındaki erkek memurlardan (8 Eylül 1999'dan itibaren sigortalı), 25'i yaşı ne olursa olsun fiili hizmetle emekli olacaktır. EYT Yasası yürürlüğe girdiğinde emekli olacaksınız.
57 YAŞ SINIRI
SORU : 15 Haziran 1977 doğumluyum. 27 Şubat 1997-1998 tarihleri arasında 18 ay askerlik yaptım. Sigorta başlangıç tarihim 27 Ekim 1998 ve 6450 gün primim var. Ne zaman emekli olacağım? Cevap: Emeklilik için; 25 yıllık sigortanız, 5900 maaş gününüz var ve 57 yaşındasınız. EYT sizi korudu. EYT yasa tasarısına göre EYT üyeleri için yaş şartı aranmıyor ancak kademeli geçiş halinde prim ve sigortalılık süresi şartı aranıyor. Sigorta priminiz yeterli olduğu için 25 yıllık sigortalılığınızı tamamladığınızda 27.10.2023 tarihinde emekli olabilirsiniz. Yasanın Şubat ayında yürürlüğe gireceği bildirildi. 8 aylık askerlik borçlanması nuz varsa, yasanın yürürlüğe girmesinden hemen sonra da emekli olabilirsiniz.
BORÇLANMA BAŞLANGICI ÖNE ÇEKER Mİ?
Soru: Sigorta şirketi 15 Eylül 1997 (çıraklık sigortası). Sonra 15 Mart 2000'de gerçek bir başlangıç yaptım. Doğum borçlanması ile alabilir miyim? Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden sonra doğanlar için borçlanma yapılacağından doğum borçlanması sigorta başlangıç tarihini iptal etmez. Bu kuralın tek istisnası, normal sigorta başlangıç tarihinden önce çıraklık veya eğitim sigortasından sonra doğanlar için borçlanma yapılabilir. Staj sonrası sigorta başlangıç tarihinden önce doğum borçlanması, sigorta başlangıç tarihini ödünç verilen gün sayısı kadar iptal eder. Doğum tarihinizi söylemediniz. Stajdan sonra ve normal sigortadan önce doğduysanız, borçlanma ile başlangıç tarihini iptal edebilirsiniz.
EYT YASASI KADEMELİ GEÇİŞTEKİ PRİMİ ARIYOR
SORU : 30.11.1981 doğumluyum. 15.07.1998 tarihinde sigortam başladı ve 6.031 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? CEVAP: Emeklilik 20 yıl sigortalılık, 5975 gün maaş ve 55 yaş gerektirir. Tasarıya göre, 25 yıllık sigortalılık süresi olan ve kademeli geçişte maaş gün sayısını dolduran erkek sigortalılar, yaş aranmaksızın 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olabilecek. EYT Kanunu yürürlüğe girdiğinde kademeli geçiş için gerekli olan 25 yıllık sigortalılık hizmetini ve 5975 gün maaşı doldurmanız halinde emekli olabilirsiniz.
BORÇLANMAYLA KAZANILAN GÜNLER YEDİ YIL HESABINA DAHİL EDİLİR Mİ?
SORU: 1 Ekim 1971 doğumluyum. 1 Nisan 1996'da sigortam geldi ve SSK'ya 1.150 gün sigorta primi ödedim. 2 Eylül 1999'da Bağkur'a katıldım. Bağkur'a 3389 gün prim ödedim. 6 Ekim 2012 tarihinde tekrar SSK'lı oldum ve 748 gün prim ödedim. 529 gün askerlik yaparsam SSK'dan emeklilik hakkında sahip olabilir miyim? CEVAP: Sigorta ödemeleri son yedi yıldır (son 2520 ödeme günü) aynı ise son sigortalı olunan yerin şartlarına göre çekilebilir. Askerlik borçlanması ile geçen süreler askerlik tarihinden sayılır. Askerlik borçlanması ile kazanılan günlerin son yedi yıl içinde harcanabilmesi için askerlik hizmetinin son yedi yıl içinde tamamlanmış olması gerekir. Dolayısıyla hizmet borçlanması alarak SSK'dan emekli olma imkanına sahip değilsiniz. SSK şartlarında emekli olabilmeniz için sigortalı bir işte çalışıp 512 gün daha sigortalılık ödemeniz ve Bağkur'dan sonra SSK'ya ödediğiniz 748 gün sigortalılığınızı 1260 güne kadar tamamlamanız gerekmektedir. EYT sizi korudu. Yaş sınırı olmadığı için Bağkur'dan sonra SSK'ya prim ödediğiniz gün 1260 güne kadar EYT'den emekliliğe hak kazanabilirsiniz.
BABAM NE ZAMAN EMEKLİ OLACAK?
SORU: 1 Ağustos 1963 doğumlu babam 2003 yılında Bağkur'a geldi ve 5500 gün harçlığı var. Kaç yaşında emekli olabilir? Cevap: Babanızın 5400 gün prim ödemesi ve 62 yaş haddinden emekli olması gerekmektedir. PRİMİ yeterli olmasına rağmen 62 yaşına geldiğinde 1 Ağustos 2025'te emekli olabilir.
EMEKLİ OLMANIZIN GÖREVE İADENİZE ZARARI OLMAZ
Soru: 12 Aralık 1980 doğumluyum. 02/02/1999 tarihinden itibaren 2 aylık (yıl) sigortam var. Sözleşmeli çalışan olarak 13 yıldır toplam 6.300 primim (4A) var. Borçlu olmadığım 5 aylık askerliğim var. Ancak 2016 yılının Eylül ayında KHK ile ihraç oldum. Serbest bırakılmama rağmen paramı iade etmediler. 25 yaşıma girdiğimde emekli olup "ikramiye" alabilir miyim? Şimdi asgari ücretle çalışıyorum. Bu şekilde çalışmaya devam edersem emekli maaşım kesilir mi yoksa memur olarak yaptığım katkı payından fazla mı maaşım ödenir? Emekli olduktan sonra dönersem emekli olduğum için geri dönme hakkımı kaybeder miyim? Cevap: 1) Memurluktan ihraç edildiğiniz ve hizmet ilişkisine katılarak emekli olduğunuz için, emekli olduktan sonra herhangi bir emeklilik maaşı ödenmez. 2) Yüksek ücretin üzerinde prim ödeyip ardından asgari ücretin üzerinde prim ödemek ortalama aylık ücreti düşürdüğü için emekli aylığının bir miktar da olsa düşmesine neden olur. Ancak bu daha çok 2000 yılından 8-10 yıl önce sigorta primi ödemiş olanlar için geçerlidir. 2000 öncesi priminiz 2 aydır. Emekli maaşı bağlandığında, tüm çalışma kariyeriniz için sigorta primlerinin hesaplandığı kazançlarınız dikkate alınır. 3) Emekli olduktan sonra işe iade edilirseniz, haklarınız işten çıkarılma tarihinizle işe başlama tarihiniz arasında işlemeye başlar. Ödenecek farktan, sigorta priminin esas maaşı sigortalılık süresinden düşülür ve kalan kısım ödenir. Emekli olmanız, işe iade edilmeniz halinde işe geri dönmenize engel değildir.
HAMİLE OLDUĞUM İÇİN İŞTEN AYRILIRSAM TAZMİNAT ALABİLİR MİYİM? TAZMİNAT ALIP İŞİMDEN AYRILABİLİR MİYİM?
İş Kanunu'na göre hamilelik nedeniyle işine son veren işçiye tazminat ödenmez, ancak işveren hamile işçiyi zor ve tehlikeli işlerde çalışmaya veya gece vardiyasında çalışmaya zorlayamaz. Yüksek riskli gebeliklerde doktor görüşü varsa kesin rapor kullanılmalıdır. Bu durumda işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa tazminat almaz, ancak işveren geçerli bir sebep olmaksızın iş akdini feshederse tazminat ödemek zorundadır. Soru: Sigorta başlangıç tarihim 1995. Ancak sigorta günlerim yetersiz. Borç nedeniyle emekli olabilir miyim? Cevap: Borçlanma kanunda ayrı ayrı sıralanmıştır. Örneğin askerlik, doğum, yurt dışında çalışma, örneğin borç. Kanunun öngördüğü haller dışında ödünç para alınamaz. Ne yazık ki günü kurtarıp borçlanma ile emekli olamıyorsunuz.
HAMİLE OLDUĞUM İÇİN İŞTEN AYRILIRSAM TAZMİNAT ALABİLİR MİYİM? TAZMİNAT ALIP İŞİMDEN AYRILABİLİR MİYİM?
İş Kanunu'na göre hamilelik nedeniyle işine son veren işçiye tazminat ödenmez, ancak işveren hamile işçiyi zor ve tehlikeli işlerde çalışmaya veya gece vardiyasında çalışmaya zorlayamaz. Yüksek riskli gebeliklerde doktor görüşü varsa kesin rapor kullanılmalıdır. Bu durumda işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa tazminat almaz, ancak işveren geçerli bir sebep olmaksızın iş akdini feshederse tazminat ödemek zorundadır.
