Bayraktar: Enerji ve madencilikte dönüşümle "insanı ve çevreyi merkeze alıyoruz"
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Uluslararası Sıfır Atık Forumu'nun kapanış oturumunda yaptığı konuşmada, enerji ve maden kaynaklarını verimli, çevreye duyarlı, sürdürülebilir ve azami yerlilikle değerlendirdiklerini vurguladı. Bakan Bayraktar, "İnsanı ve çevreyi merkeze alan, enerji ve madencilikte dönüşümü gerçekleştirmiş, net ihracatçı, kaynak ve teknolojide kendi kendine yeten bir Türkiye hedefimiz var." dedi.
Foruma dair kısa notlar
Bayraktar konuşmasını, Sıfır Atık Vakfı öncülüğünde; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) işbirliğiyle düzenlenen Uluslararası Sıfır Atık Forumu bağlamında yaptı.
Atık ve döngüsel ekonomi gerçeği
Bakan, sıfır atığın yalnızca çevre politikası olmadığını, aynı zamanda kaynak yönetiminde farklı bir kalkınma modeli olduğunu belirterek şu verileri paylaştı: "İnsanoğlu her yıl 2,1 milyar ton katı atık üretiyor. Bu atıkların sadece yüzde 19'unu geri dönüştürebiliyoruz. Sadece yüzde 11'ini yakarak enerji üretiyoruz."
Bayraktar, küresel atık miktarının 2050'ye kadar yüzde 70 artmasının beklendiğine dikkat çekti ve döngüsel ekonomi modelleri sayesinde bu atıklardan 2050 yılına kadar 4,5 trilyon dolar ekonomik fayda elde edilebileceğini aktardı.
Türkiye'de atık yönetimi ve enerji geri kazanımı
Bakan, Türkiye'de günlük 100 bin ton belediye atığı oluştuğunu ve bunun yaklaşık yüzde 10'unun enerjiye dönüştüğünü belirtti. Atıktan türetilmiş yakıt kullanımı özellikle çimento sektöründe hızla arttığı için yıllık yaklaşık yarım milyon ton kömür eşdeğeri enerji tasarrufu sağlandığını ifade etti. Ayrıca atıktan enerji üreten tesislerin dünya genelinde 600 milyon kişinin enerji ihtiyacını karşılayabildiğini vurguladı.
Bayraktar, biyogaz ve biyometan tesisleriyle tarımsal ve gıda atıklarının enerji döngüsüne kazandırıldığını da sözlerine ekledi.
2053 Net Sıfır Emisyon vizyonu
Hızla artan enerji talebini "2053 net sıfır emisyon" vizyonuyla uyumlu şekilde karşılamak için yoğun çalıştıklarını belirten Bayraktar, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, yerli kaynak kullanımı, nükleer enerji ve hidrojen gibi yeni teknolojileri öncelik alanları olarak sıraladı. "Enerji dönüşümünü planlı ve sürdürülebilir bir zeminde ilerletmek için 'akıllı, esnek, duyarlı ve kapsayıcı' politikalar ortaya koyduk." dedi.
Sanayi destekleri ve projeler
Bayraktar, endüstriyel simbiyoz, atık ısı geri kazanımı ve atıkların ikinci ham madde olarak kullanılması gibi projelere verilen desteğin sürdüğünü belirterek, Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması (YEKDEM) ile belediye, bitkisel yağ atıkları, gıda değeri olmayan tarımsal atıklar ve hayvansal atıkların kaynak olarak kullanılmasının teşvik edildiğini söyledi. Bakanın vurguladığı önemli açıklama şu şekildedir: "Bugüne kadar özellikle sanayicimizin 726 verimlilik artırıcı projesine hibe teşviki verdik. Atık ısıyı geri kazanmaya yönelik olarak 73 projeyi hayata geçirdik."
Madencilikte çevre ve rehabilitasyon
Madencilik sektörünün dünyadaki toplam atıkların yaklaşık yüzde 40'ını oluşturduğuna işaret eden Bayraktar, bu atıklardaki metal ve minerallerin yeniden değerlendirilebilme potansiyelinin yüksek olduğunu söyledi. Madencilik faaliyetlerinde çevre duyarlılığı ve kaynak verimliliği esas alındığını belirterek, maden ruhsat sahalarında üretimden kaynaklanan atıkların değerlendirilmesi amacıyla ruhsat sahipleri ile kamu kurumlarına pasa değerlendirme izni verildiğini aktardı. Geri kazanımı sağlanan malzemelerin baraj, gölet ve yol gibi altyapı projelerinde etkin kullanıldığına dikkat çekti.
Ayrıca, iki yılı aşkın süredir yürütülen "Türkiye Geneli Rehabilite Edilmiş Maden Sahaları ile Madencilik Sosyal Sorumluluk Çalışmalarının Tespiti Projesi" kapsamında 53 ilde 182 maden sahası'nda rehabilitasyon süreçlerinin tamamlandığını ve 12 bin 747 hektar alana 23 milyon 400 bin fidan dikildiğini paylaştı.
Sıfır Atık Yönetim Sistemi ve eğitimler
Bayraktar, Sıfır Atık Hareketi'ni sadece çevre projesi değil bir medeniyet tasavvuru olarak gördüklerini belirtti. Bakanlığın atık yönetimi politikalarında Sıfır Atık Projesi'nin merkezi bir role sahip olduğunu ifade ederek, merkez ofis ve bağlı kurumlarda Sıfır Atık Yönetim Sistemi'ni kurduklarını ve yaklaşık 11 bin çalışana eğitim verdiklerini söyledi. Son 6 yılda bakanlığın tüm kuruluşlarıyla birlikte 26 milyon tonun üzerinde atık bertaraf edildiğini, 6 milyon 900 bin ton atığın geri kazanıldığını ve bu dönemde 1 milyon tondan fazla atığın alternatif hammadde olarak değerlendirildiğini aktardı.
Biyokütle ve atıktan enerji
Bayraktar, biyokütle, atık ısı geri kazanımı, jeotermal ısıtma sistemleri ve atık madeni yağların yeniden kullanımı gibi alanların enerji verimliliği politikalarının ayrılmaz parçaları olduğunu belirtti. Bugün Türkiye genelinde yaklaşık 190 biyokütle enerji tesisinin faaliyet gösterdiğini, bu tesislerde organik atıklardan hem elektrik hem de ısı üretildiğini ve tarımsal ile belediye atıklarının ekonomiye geri kazandırıldığını söyledi.
Sonuç: Bayraktar'ın konuşması, atık yönetimi, enerji verimliliği ve madencilikte çevre odaklı dönüşüm hedeflerini somut projeler ve sayısal desteklerle ortaya koydu. Verilen hibe ve hayata geçirilen projeler, Türkiye'nin döngüsel ekonomi ve 2053 net sıfır hedeflerine ilerleyişinin somut adımları olarak sunuldu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Sıfır Atık Vakfı tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) işbirliğiyle düzenlenen Uluslararası Sıfır Atık Forumu'nun kapanış oturumunda konuştu.
