BSC Yapay Zeka Fabrikası Etkinliği Ankara'da Gerçekleşti
"Stratejiden Uygulamaya: BSC Yapay Zeka Fabrikası" başlıklı etkinlik, TÜBİTAK ULAKBİM ev sahipliğinde ODTÜ CoZone'da yapıldı. Etkinlikte, Türkiye'nin yapay zeka altyapısının uluslararası tanıtımı, Avrupa yapay zeka fabrikalarına erişim fırsatları ve ulusal stratejiye uygun vizyoner projelerin hayata geçirilmesi hedefleri masaya yatırıldı.
Etkinliğin Amaçları ve Kapsamı
Geçen yıl EuroHPC tarafından başlatılan "Yapay Zeka Fabrikaları" girişimi kapsamında Türkiye, İspanya öncülüğünde Portekiz ve Romanya ile geliştirilen Barselona Süper Bilgisayar Merkezi (BSC) Yapay Zeka Fabrikası Projesi'ne dahil oldu. TÜBİTAK ULAKBİM koordinasyonunda ve TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zeka Enstitüsü işbirliğiyle yürütülen projeyle; yapay zeka modellerinin geliştirilmesi, eğitimi ve uygulanması için altyapı, yazılım ve teknik destek sağlanması hedefleniyor.
Katılımcılar ayrıca MareNostrum5 ve MareNostrum5+ döneminde yürütülen uluslararası işbirliği fırsatlarını değerlendirme olanağı buldu.
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu'nun Mesajı
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, konuşmasında Türkiye'nin kalkınma yolculuğunda teknolojiyi merkeze aldıklarını ve Milli Teknoloji Hamlesi vizyonuyla hareket ettiklerini vurguladı. Çoştu, AR-GE kaynaklarının 20 yıl içinde 1,5 milyar dolardan bugün 16-17 milyar dolar seviyelerine çıktığını; araştırmacı sayısının yaklaşık 10 kat artışla bugün 300 binler seviyesine ulaştığını ifade etti.
Çoştu, hesaplama altyapılarının önemine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı: "Türkiye olarak biz de bu yarışta geri kalmak istemiyoruz. Hesaplama altyapılarına erişim ve bunlara sahip olma noktasına odaklı bir gündem yürütüyoruz. Bugün Türkiye yaklaşık 250 megavat seviyesinde veri merkezi altyapısına sahip. 2030'a geldiğimizde bu kapasitenin 1 gigavatlar seviyesine çıkmasını öngörüyoruz. Yaklaşık 10 milyar dolar değerinde bir yatırımın önümüzdeki 4-5 yıl içerisinde yapılması gerekiyor."
Çoştu ayrıca, birkaç gün içerisinde HIT-30 Programı kapsamında veri merkezleri, yapay zeka işlem altyapıları ve kuantum hesaplama altyapılarına yönelik yeni çağrıların hayata geçirileceğini duyurdu ve ekledi: "Halihazırda MareNostrum5 ve EURO HPC inisiyatifleri üzerinden ekosistemimiz altyapılara erişim sağlamaya başladı. Aldığım bilgilere istinaden 100'den fazla girişimimiz bu altyapılardan ücretsiz istifade edebilecek. Bunun maddi değeri, zannediyorum, 30-50 milyon dolarlar seviyesinde."
TÜBİTAK ve Akademinin Rolü
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Orhan Aydın, yapay zekanın küresel gündemin merkezinde olduğunu belirterek Türkiye'nin de alana ciddi yatırımlar yaptığını söyledi. Aydın, insan kaynağını güçlendirmenin önemine dikkat çekti ve TÜBİTAK'ın altyapı ile proje destekleriyle imalattan eğitime, tarımdan sağlığa kadar birçok sektörde dijital dönüşümü desteklediğini aktardı.
Aydın, "Yapay Zeka Enstitümüz de bu süreçte onlara bu dönüşümde kolaylaştırıcı bir rol üstleniyor." diyerek, kamu ve özel sektörün dönüşümüne yönelik çağrılar ve destek mekanizmalarının sürdüğünü belirtti.
ODTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ender Ciğeroğlu ise EuroHPC JU tarafından desteklenen Yapay Zeka Fabrikaları girişiminin akademi, kamu ve özel sektörü bir araya getirerek yapay zeka Ar-Ge faaliyetlerini hızlandırmayı amaçladığını ifade etti.
Uluslararası Erişim ve Yerel Altyapı
EuroHPC Ortak Girişimi üyesi olarak Türkiye, 2019'da Barselona'daki MareNostrum5 (MN5) süper bilgisayar konsorsiyumuna katıldı. Bu üyelik sayesinde Türkiye'deki araştırmacılar, dünya çapında yüksek performanslı bilişim kaynaklarına erişim sağladı.
2003'ten bu yana TÜBİTAK ULAKBİM'e ait TRUBA aracılığıyla araştırmacılara yüksek başarımlı hesaplama (HPC) kaynakları sunuluyor. 2023 sonunda faaliyete geçen yeni TÜBİTAK ULAKBİM Veri Merkezi, sıvı soğutmalı ARF süper bilgisayarı ve GPU destekli ARF-ACC sistemiyle ülkenin en gelişmiş bilişim altyapısını sağlıyor. Bu sistemler Kasım 2024 itibarıyla Top500 listesinde sırasıyla 354 ve 227, Green500 listesinde ise 26ıncı sırada yer aldı.
Sonuç olarak, etkinlik Türkiye'nin yapay zeka ekosistemini güçlendirmeye, uluslararası işbirlikleriyle erişimi genişletmeye ve altyapı yatırımlarıyla ekosisteme kaldıraç etkisi kazandırmaya yönelik adımların duyurulduğu bir platform işlevi gördü. Katılımcılar, hem mevcut hem de planlanan altyapı ve destek mekanizmalarını değerlendirme fırsatı buldu.
Türkiye'nin yapay zeka altyapısının uluslararası düzeyde tanıtımı, girişimciler ve araştırmacılar için Avrupa yapay zeka fabrikalarına erişim fırsatlarının sunulması, yeni iş birliklerinin geliştirilmesi ve ulusal yapay zeka stratejisine uygun vizyoner projelerin hayata geçirilmesi konuları "Stratejiden Uygulamaya: BSC Yapay Zeka Fabrikası" etkinliğinde, TÜBİTAK ULAKBİM ev sahipliğinde ODTÜ CoZone'da ele alındı. Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, programa katılarak konuşma yaptı.
