Gelişmiş Ekonomilerde Kamu Borcu 228,2 Trilyon — Yeni Borç Krizi Riski

Gelişmiş Ekonomilerde Kamu Borcu 228,2 Trilyon — Yeni Borç Krizi Riski

AHATTİN GÖNÜLTAŞ - Gelişmiş ülkelerde hızla büyüyen kamu borçları, zayıf ekonomik büyüme ve reformlardaki yavaşlıkla birleşerek yatırımcı kaygılarını artırıyor. Bu dengeler, ekonomistlerin yakın zamanda bir borç krizi olabileceği öngörüsüyle tahvil piyasasında oynaklıklara yol açıyor.

Küresel Görünüm ve Temel Veriler

Mali baskılar; artan faiz giderleri, demografik değişimin getirdiği sağlık harcamaları, savunma bütçelerindeki yükseliş ve iklim kaynaklı ekonomik kayıpların artmasıyla daha da derinleşiyor. Tüm bu faktörler, gelişmiş piyasalarda uzun vadeli borçlanma maliyetlerinin yükselmesine katkıda bulunuyor.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) 17 Eylül tarihli analizine göre, küresel kamu borcunun GSYH oranının bu yıl yüzde 95,1 seviyesine çıkarak 2,8 puan arttığı öngörülüyor. IMF'in olumsuz senaryosunda bu oranın 2027’ye kadar yaklaşık yüzde 117'ye yükselmesi ve İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en yüksek seviyeye ulaşması bekleniyor.

Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) 25 Eylül'de yayımladığı "Küresel Borç Monitörü" raporu, yılın ikinci çeyreği sonunda küresel borcun 337,7 trilyon dolar olduğunu; gelişmiş ekonomilerin toplam borcunun ise 228,2 trilyon dolar düzeyinde bulunduğunu bildirdi. Gelişmekte olan ülkelerde toplam borç 109,5 trilyon dolar olarak hesaplandı.

OECD verilerine göre devlet tahvil ihracları 2023'te 14 trilyon dolar iken 2024'te 16 trilyon dolar'a yükseldi ve bu yıl 17 trilyon dolar seviyesine çıkarak rekor kırması bekleniyor.

Nedenler ve Politika Zorlukları

Gelişmiş ülkelerde artan popülizm, sık kabine değişiklikleri ve hükümet değişimleri, politika yapıcıların kamu borcunun sürdürülebilirliğini sağlamak için gerekli radikal kararları almasını zorlaştırıyor. 2008 finansal krizi, avro krizi, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi dönemlerde sıkça tercih edilen çözüm yeni borçlanma oldu.

IIF, Almanya, Fransa ve Japonya gibi ülkelerde artan mali yükler konusunda uyarırken, finanslarını sürdürülemez bulan yatırımcılara karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. Enstitü uzmanları ABD'deki kısa vadeli borçlanmanın toplam ulusal borcun yaklaşık yüzde 20'sini oluşturduğuna dikkat çekerek, bunun merkez bankaları üzerinde faizleri düşük tutma yönünde siyasi baskıyı artırabileceğini belirtti.

Ülke Bazlı Riskler

Fransa

Paris'te süregelen siyasi belirsizlik, GSYH'nin %110'un üzerindeki borç yükünü ve AB'nin kabul ettiği sınırların neredeyse iki katı olan bütçe açığını kontrol altında tutmayı zorlaştırıyor. Fransa’nın kamu borcu GSYH’nin yüzde 113,9’una denk gelirken, IMF bu oranın 2030’a kadar yüzde 128'in üzerine çıkacağını öngörüyor. Ülkenin borcu 3 trilyon 345 milyar avro seviyesinde.

Fitch’in bu ay Fransa’nın kredi notunu "AA-"den "A+"ya düşürmesi, borçlanma maliyetlerini artırarak bütçe süreçlerine ek baskı getirdi. Fransız devlet tahvillerinin risk primleri son dönemde yüksek seviyelerde seyrediyor.

İtalya

İtalya, Avro Bölgesi'nin en yüksek kamu borçlarından birine sahip. Ülkenin borcu 3,2 trilyon avro olup, GSYH'nin yaklaşık yüzde 140'ına denk geliyor. Yıllarca süren bütçe açıkları, yavaş büyüme ve yapısal zayıflıklar borç sürdürülebilirliğini zorlaştırıyor.

İngiltere