GSYH 2024: Bağımsız GSYH %3,3 Arttı
TÜİK verilerine göre, 2024 yılında bağımsız yıllık Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) %3,3 artış gösterdi. Zincirlenmiş hacim endeksi esas alınarak hesaplanan artış, ekonomideki yıl içi seyrin temel göstergesi oldu.
GSYH ve Sektör Payları (Cari Fiyatlarla)
Cari fiyatlarla GSYH, 2024'te bir önceki yıla göre %64,6 artışla 44 trilyon 587 milyar 225 milyon lira olarak gerçekleşti. Gayri Safi Yurt İçi Hasılada en yüksek payı %16,8 ile imalat sanayi aldı. Bunu %13 payla toptan ve perakende ticaret ile motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı ve %8,2 payla ulaştırma ve depolama takip etti. En düşük pay ise hanehalklarının işverenler olarak faaliyetlerinde görüldü.
Kişi Başına GSYH
Kişi başına GSYH, 2024 yılında cari fiyatlarla 503 bin 76 lira, ABD doları cinsinden ise 15 bin 325 dolar olarak hesaplandı.
Sektörlerde Büyüme ve Daralma
2024'te en yüksek büyüme oranını yüzde 9,9 ile inşaat sektörü kaydetti. Bunu su temini, kanalizasyon, atık yönetimi yüzde 6,5 ve toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı yüzde 6,2 izledi. En çok küçülen sektörler ise hanehalklarının işveren olarak faaliyetleri yüzde 0,8, imalat sanayi yüzde 0,5 ve ulaştırma ve depolama yüzde 0,5 olarak gerçekleşti.
Harcama Bileşenleri, Dış Ticaret ve Yatırım
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2024'te zincirlenmiş hacim endeksine göre %4,3 arttı. Hanehalkı tüketiminin GSYH içindeki payı cari değerlerle %54 oldu. Hanehalkı harcamalarında en yüksek paylar: %21,7 gıda ve alkolsüz içecekler, %15,9 ulaştırma ve %15,9 konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar şeklinde gerçekleşti.
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı %14,5, gayri safi sabit sermaye oluşumunun payı ise %31,3 oldu. Bir önceki yıla göre devletin nihai tüketim harcamaları %0,8 azaldı, gayri safi sabit sermaye oluşumu ise %2,7 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı zincirlenmiş hacim endeksi olarak %0,1 arttı, ithalat ise %4,4 azaldı. Harcama yöntemine göre toplam mal ve hizmet ihracatının payı %27,6, ithalatın payı ise %27 oldu.
Gelir Dağılımı ve İşgücü Ödemeleri
Gelir yöntemine göre işgücü ödemeleri 2024'te bir önceki yıla göre %89,2 artarken, brüt işletme artığı/karma gelir %54,1 artış gösterdi. İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayri safi katma değer içindeki payı 2023'te %32,2 iken 2024'te %37 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2023'te %47 iken 2024'te %43,1 olarak gerçekleşti.
