Cevdet Yılmaz: İkinci Çeyrek Verileri Dengeli Büyümeyi Doğruluyor
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, yılın ikinci çeyrek büyüme verilerini değerlendirdi. Yılmaz, "İkinci çeyrek verileri, dengeli büyüme modelimize uygun olarak ekonomimizin dirençli yapısını ve sürdürülebilir büyüme patikasındaki kararlılığımızı ortaya koymaktadır." ifadesini kullandı.
Büyüme Performansı ve Sektörlerin Rolü
Yılmaz, 2025 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yıllık bazda %4,8 büyüdüğünü; mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak ise %1,6 büyüme kaydedildiğini açıkladı. Bu verinin, ekonominin son üç çeyrekteki pozitif eğilimini hızlandırarak sürdürdüğünü belirtti.
OECD ortalamasının %1,7, Avro Bölgesi ortalamasının ise %1,4 olduğu dönemde Türkiye, küresel ve bölgesel gerilimlere rağmen diğer ülkelerden olumlu ayrıştı.
Yılmaz, büyüme performansının 20 çeyrektir kesintisiz sürdüğünü vurguladı. İkinci çeyrekte sanayi ve inşaat dahil hizmetler sektörlerindeki pozitif görünüm ile yurt içi talepteki geçici artışın belirleyici olduğunu kaydetti. Özellikle inşaat sektörü %10,9 büyüyerek ekonomiye önemli katkı sağladı; bunun üretim ve istihdam açısından da kazanım olduğunu ifade etti.
Tüketim, Yatırım ve İhracatın Etkisi
2025 ikinci çeyreğinde toplam tüketim büyümesi %3,5, sabit sermaye yatırımlarının büyümesi %8,8 olarak gerçekleşti. Makine-teçhizat yatırımları %9,3 artarken, kamu tüketiminde %5,2 azalma görüldü. Yılmaz bu oranları, enflasyonla mücadele kapsamında alınan kararların ve mali disipline verilen önemin yansıması olarak değerlendirdi.
Net mal ve hizmet ihracatının büyümeyi sınırlı aşağı çektiğini, bunun enerji ithalatındaki artış ve zayıf dış talep koşullarından kaynaklandığını; ancak bunun ekonomi programı açısından önemli bir risk unsuru olarak değerlendirilmediğini bildirdi.
Sektör bazında ikinci çeyrekte sanayi %6,1, inşaat dahil hizmetler %5,2 büyürken, baz etkisi ve olumsuz iklim koşulları nedeniyle tarım %3,5 negatif kaydetti.
GSYH, Gelir ve İlk Altı Ayın Bileşimi
Yılmaz, ikinci çeyrek itibarıyla Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH)'nin dolar cinsinden yıllıklandırılmış olarak 1,474 trilyon seviyesine ulaştığını belirtti. Yılın ilk yarısında GSYH %3,6 büyürken, sanayi %2,1, inşaat dahil hizmetler %4,3 büyüme kaydetti; tarım ise %3 negatif oldu.
İlk altı ayda yurt içi talebin büyümeye katkısı 4,5 puan olurken, net ihracatın katkısı -0,9 ile sınırlı negatif gerçekleşti. Özel tüketim harcamaları %3,3 artarken, sabit sermaye yatırımları %5,3 yükseldi; kamu tüketimi ise ilk yarıda %1,7 geriledi.
İşgücü ve İleriye Dönük Politikalar
Yılmaz, 2025'te işgücü piyasasının güçlü görünümünü koruduğunu; işsizlik oranının iki yıldan uzun süredir tek hanede seyrettiğini söyledi. İşgücü ödemelerinin milli gelire oranının ilk yarı itibarıyla %35,9 ile tarihi yüksek seviyede olduğunu vurguladı.
Yılın ikinci yarısında dışsal koşulların geçici ivmesinin ortadan kalkması ve yurt dışı talebin toparlanmasıyla büyüme kompozisyonunda dengenin daha da belirginleşmesinin beklendiğini paylaşan Yılmaz, dezenflasyon sürecinin sürmesi ve "Politikalarımız kararlı şekilde uygulanmaya devam edilecektir" mesajını yineledi. Yatırımı, üretimi ve ihracatı artırmayı odaklayan politikaların kesintisiz uygulanacağını açıkladı.
Ulusal Hesaplar Revizyonu ve Gelir Sınıflaması
Bugün açıklanan ulusal hesaplarda, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından GSYH hesabını da içeren Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA-2008, ESA-2010) esaslı ana revizyonun tamamlandığını hatırlatan Yılmaz; bu güncellemenin uluslararası standartlara uyum, hesaplama yöntemlerinin geliştirilmesi ve yeni veri kaynaklarının sisteme dahil edilmesine odaklandığını belirtti.
Yılmaz, ana revizyon kapsamında 1 Eylül 2025 tarihi itibarıyla Avrupa Birliği'ni takip eden güncellemelerin yapıldığını, serilerin 1998'den geriye doğru 1995 yılına kadar revize edildiğini; bunun uluslararası karşılaştırılabilirliği artırdığını ve daha güvenilir, detaylı GSYH verileri ürettiğini ifade etti.
Revizyon sonucunda 2024 yılı kişi başına düşen milli gelirin 15 bin 325 dolar olarak gerçekleştiğini; 2025 ikinci çeyrek itibarıyla yıllıklandırılmış kişi başı gelirin ise yaklaşık 17 bin dolar seviyelerine yaklaştığını bildirdi. Yılmaz, "Ülkemizin yüksek gelirli ülkeler grubuna gireceği tahmin edilmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Sonuç
Cevdet Yılmaz, uygulanan makroekonomik istikrar ve yapısal dönüşüm adımlarının birçok testten başarıyla geçtiğini; bu kazanımlar üzerine inşa edilecek yeni politikalar ve 2026-2028 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program ile ekonominin dayanıklılığının daha da artırılacağını ifade etti.
