TZOB: Eylül Ayı Üretici ve Market Fiyatlarında Öne Çıkanlar
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, eylül ayı üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişimleri değerlendirdi. Bayraktar, eylülde markette 36 ürünün 29'unda fiyat artışı, 7'sinde ise fiyat azalışı görüldüğünü bildirdi.
Girdi maliyetleri
Ziraat odaları aracılığıyla girdi piyasalarından alınan fiyat verilerine göre, eylülde ağustosa göre "20.20 kompoze gübresinin" fiyatı yüzde 2,1, DAP ve amonyum nitrat gübresinin yüzde 1,3 ve amonyum sülfat gübresinin yüzde 1,2 arttığını; ÜRE gübresinin fiyatının ise yüzde 2,9 azaldığını ifade etti.
Geçen yılın eylül ayına göre son bir yılda ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 75,3, DAP gübresinin yüzde 51,3, "20.20 kompoze gübresinin" yüzde 48,6, amonyum nitrat gübresinin yüzde 39,6 ve amonyum sülfat gübresinin yüzde 31,6 arttığını aktardı.
Bayraktar, eylülde mazot fiyatının aylık yüzde 4,4, yıllık yüzde 31,3 arttığını; aynı dönemde ağustosa göre besi yeminin yüzde 4,1 ve süt yeminin yüzde 3,1 yükseldiğini bildirdi.
Üretici ve market arasındaki fiyat farklılıkları
Bayraktar, eylülde üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 335,5 ile patateste görüldüğünü belirterek, bu farkı yüzde 308,7 ile kabak, yüzde 250,4 ile marul, yüzde 227,9 ile patlıcan ve yüzde 218,3 ile havuç'un takip ettiğini kaydetti.
Verilen örneklere göre: üreticide 4 lira 38 kuruş olan patates markette 19 lira 8 kuruşa, 11 lira 38 kuruş olan kabak 46 lira 49 kuruşa, 18 lira 14 kuruş olan marul 63 lira 58 kuruşa, 13 lira 38 kuruş olan patlıcan 43 lira 85 kuruşa ve 13 lira 50 kuruş olan havuç 42 lira 96 kuruşa satıldı.
Bayraktar, fiyatı en fazla artan ürünün markette marul, üreticide fındık olduğunu; fiyatı en fazla düşen ürünün ise hem markette hem üreticide limon olduğunu vurguladı. Eylülde markette 36 ürünün 29'unda fiyat artışı, 7'sinde ise azalış görüldü.
Marketteki yükseliş ve düşüşler
Markette en fazla fiyat artışı yüzde 65,1 ile marul'de görüldü; bunu yüzde 54 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile kabak, yüzde 37,7 ile patates ve yüzde 20,1 ile yeşil soğan izledi.
Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 42,7 ile limon oldu. Limonu yüzde 10,3 ile havuç, yüzde 4,2 ile yeşil fasulye, yüzde 3,2 ile tavuk eti ve yüzde 1,4 ile toz şeker takip etti.
Üreticideki değişimler
Üreticide eylülde 28 ürünün 20'sinde fiyat artışı, 6'sında fiyat düşüşü görüldüğünü; 2 üründe ise fiyat değişimi olmadığını belirten Bayraktar, üreticide en çok fiyat düşüşünün yüzde 26,9 ile limonda olduğunu aktardı.
Bu düşüşü yüzde 6,4 ile yeşil fasulye, yüzde 4,1 ile kuru fasulye, yüzde 2,8 ile maydanoz, yüzde 2,7 ile patates ve yüzde 1,1 ile nohudun izlediğini bildirdi. Üreticide en çok fiyat artışı ise yüzde 73,7 ile fındık'ta görüldü; fındığı yüzde 70,1 ile sivri biber, yüzde 35,8 ile kabak, yüzde 33 ile marul ve yüzde 29,4 ile kuru incir izledi.
Fiyat değişimlerinin nedenleri
Bayraktar, nisanda yaşanan zirai don olayının bu yıl fındık rekoltesini azalttığını ve bunun fındık fiyatlarının yükselmesine yol açtığını dile getirdi. Sivri biber ve kabakta sezon sonu nedeniyle arzın azalmasının fiyatları yükselttiğini kaydetti.
Limon fiyatlarındaki düşüşte, limon ihracatının kayda bağlanmasının iç piyasadaki baskıyı sınırlı ölçüde dengelediği ve erkenci çeşitlerin hasadına başlanmasının etkili olduğu belirtildi. Ayrıca arz artışı nedeniyle üreticide kuru fasulye fiyatlarında düşüş gerçekleştiği ifade edildi.
