AK Parti 24 Yaşında: Kuruluştan Günümüze Kilometre Taşları
Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, 14 Ağustos 2001'de kurulan AK Parti, siyaset sahnesinde 24 yılı geride bıraktı. Kurulduğu günden bu yana girdiği genel seçimlerde birinci parti olma geleneğini sürdüren AK Parti'nin yolculuğu, seçim zaferleri, referandum süreçleri, iç ve dış siyasi gelişmeler ile şekillendi.
Kuruluş ve ilk adımlar
14 Ağustos 2001'de Türkiye'nin 39. partisi olarak siyaset sahnesine giren AK Parti, eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önderliğindeki 'Erdemliler Hareketi' tarafından kuruldu. Erdoğan'ın 'Bugünden sonra Türkiye'mizde artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak' sözüyle partinin siyasi serüveni başlamış oldu. 16 Ağustos'taki Kurucular Kurulu toplantısında Erdoğan oy birliğiyle genel başkan seçildi.
2002 seçim zaferi ve hükümete geliş
Kuruluşundan 15 ay sonra, 'Tek başına, iş başına' sloganıyla girdiği 3 Kasım 2002 genel seçimlerinde AK Parti, %34,28 oy alarak birinci parti çıktı. Bu sonuçla Abdullah Gül başkanlığında 58. Cumhuriyet Hükümeti kuruldu.
Siyaset yolu ve başbakanlığa yükseliş
TCK 312. maddesindeki değişiklikle siyasi yasağının kalkmasının ardından Erdoğan, 8 Mart 2003'te Siirt yenileme seçiminde milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 15 Mart'ta ise Recep Tayyip Erdoğan, 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni kurarak başbakanlık koltuğuna oturdu.
Yerel ve genel seçim başarıları
AK Parti, 2004 mahalli idareler seçimlerinde %41,7 oy oranıyla sandıktan birinci parti çıkıp 11'i büyükşehir olmak üzere 1950 belediyeyi kazandı. 2007 genel seçimlerinde %46,58 oy oranına ulaşan parti, 2009 yerel seçimlerinde de en yüksek oy oranını aldı.
Kapatma davası ve anayasal süreç
Eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya tarafından hazırlanan ve partinin kapatılmasını da içeren iddianame, 14 Mart 2008'de Anayasa Mahkemesi'ne sunuldu. Mahkeme iddianameyi 31 Mart 2008'de kabul etti; 30 Temmuz 2008'deki karar sonucunda kapatma için gereken nitelikli çoğunluk sağlanamayınca parti kapatma talebi reddedildi.
2010 halk oylaması ve sonraki seçimler
1982 Anayasası'nda değişiklik öngören 2010 halk oylamasında %57,88 oranında 'evet' oyu çıktı. AK Parti, 2011 genel seçimlerinde %49,53 oy alırken, 2014 yerel seçimlerinde %45,60 oy oranı ile 18'i büyükşehir olmak üzere 818 belediye başkanlığını kazandı.
Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçilmesi ve parti liderliği
Abdullah Gül'ün görev süresi sonrasında düzenlenen 10 Ağustos 2014 seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan, %52 oyla doğrudan halk tarafından seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu. Bu dönemde AK Parti Genel Başkanlığı'na Ahmet Davutoğlu geçti. Davutoğlu döneminde partinin iki sınavı 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 seçimleri oldu; 1 Kasım'da AK Parti tekrar tek başına iktidara geldi. 22 Mayıs 2016'da düzenlenen 2. Olağanüstü Kongre ile Binali Yıldırım genel başkan seçildi ve 65. Hükümeti kurdu.
15 Temmuz 2016 ve Cumhur İttifakı
FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'Milletimizi, illerimizin meydanlarına, havalimanlarına davet ediyorum' çağrısıyla halkın meydanlara çıkmasıyla engellendi. 15 Temmuz sonrası AK Parti ile MHP arasında oluşan dayanışma, Cumhur İttifakı'nın doğmasına zemin hazırladı.
2017 anayasa değişikliği ve Erdoğan'ın parti üyeliği
Anayasa değişikliği teklifinin TBMM'ye sunulması 10 Aralık 2016'da gerçekleşti; Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayı ile 10 Şubat 2017'de kanun yayımlanarak halkoyuna sunuldu. 16 Nisan 2017 halk oylamasında %51,41 'evet' ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kabul edildi. Bu süreç sonrası Erdoğan, 979 gün aradan sonra AK Parti'ye üye oldu ve 21 Mayıs 2017'de yapılan 3. Olağanüstü Büyük Kongre'de geçerli 1414 oyun tamamını alarak yeniden genel başkanlığa seçildi.
24 Haziran 2018 seçimleri ve yeni sistem
Siyasi partilerin ittifak yapmasına imkan tanıyan düzenlemelerle, AK Parti ile MHP'nin oluşturduğu Cumhur İttifakı ilk sınavını 24 Haziran 2018'de verdi. Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçiminde %52,38 oyla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk Cumhurbaşkanı olurken, AK Parti milletvekili seçiminde %42,28 oy alarak yine birinci parti oldu. Erdoğan, 9 Temmuz'da TBMM'de yemin ederek göreve başladı.
Kongreler, tüzük değişiklikleri ve yerel seçimler
AK Parti'nin 18 Ağustos 2018'de yapılan 6. Olağan Büyük Kongresi'nde Erdoğan, geçerli oyların tamamını alarak 1380 oyla yeniden genel başkan seçildi. Tüzükte yapılan değişikliklerle parti içi düzenlemeler yapıldı. Mahalli İdareler seçimlerinde Cumhur İttifakı devam etti ve AK Parti, %44,33 oy oranıyla birinci parti oldu.
Kovid-19 süreci ve kongre ertelemeleri
Partinin 7. Olağan Kongre süreci, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla sonbaharda başlatıldı ancak Kovid-19 salgını nedeniyle süreçte ara verildi. Salgın şartlarının hafiflemesiyle kongre süreci devam etti ve 24 Mart 2021'de yapılan kongrede Erdoğan, geçerli 1428 oyun tamamını alarak genel başkanlığa yeniden seçildi.
2023 seçimleri ve izleyen süreç
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 10 Mart 2023'te yaptığı açıklamayla, 18 Haziran'da yapılması gereken seçimlerin yenilenmesine karar verildi ve seçimler 14 Mayıs'ta gerçekleştirildi. İlk turda Erdoğan %49,52 oy aldı; AK Parti ise %35,62 oyla parlamentoda 268 milletvekili çıkardı. İkinci turda, 28 Mayıs'ta Erdoğan %52,18 oyla Cumhurbaşkanı seçildi. Parti, seçim sonrasında 7 Ekim 2023'te 4. Olağanüstü Büyük Kongre'yi yaptı; Erdoğan geçerli 1399 oyun tamamını aldı. Kongrede Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nda 49 yeni isim yer aldı, Merkez Yürütme Kurulu'nda ise 18 isimden 14'ü görevini korudu.
31 Mart 2024 yerel seçimleri ve kadro yenilemeleri
AK Parti, 31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimleri'nde %35,49 oranında oy alarak 24 il ve 357 ilçe belediyesi kazandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim sonuçlarına ilişkin olarak 'Milletin sandıkta verdiği mesajları en isabetli, en objektif bir şekilde akıl ve vicdan terazimizde tartarak gerekli adımları mutlaka atacağız.' ifadelerini kullandı. Seçim sonrası partide Adıyaman, Afyonkarahisar, Erzincan, Gaziantep, Kastamonu, Osmaniye, Zonguldak, Rize, Şanlıurfa, Mardin, Kahramanmaraş ve Batman ile bazı ilçe başkanlarının değiştirildiği bildirildi.
8. Olağan Büyük Kongre ve yönetimde yenilenme
AK Parti, 23 Şubat 2025'te 8. Olağan Büyük Kongresi'ni gerçekleştirdi. Merkez Disiplin Kurulu, Siyasi Erdem ve Etik Kurulu ile Genel Merkez Parti İçi Demokrasi Hakem Kurulu'nun üyeleri belirlendi. MKYK'de 36 isim yerini korurken 39 isim yeni yönetimde yer almadı; kurula 39 yeni isim girdi ve MKYK'nın yüzde 52'si yenilenmiş oldu. Tüzük değişikliğiyle 81. maddeye ilişkin düzenleme yapılarak, Türk Devletleri ile İlişkiler, Sağlık Politikaları ve Kültür ve Sanat Politikaları adına 3 yeni başkanlık oluşturuldu.
Kurulduğu günden bu yana girdiği tüm genel seçimlerde birinci parti olma başarısını sürdüren AK Parti, 24 yıllık geçmişinde yerel ve genel düzeyde birçok dönemeçten geçti; 15 Temmuz, anayasa değişiklikleri, ittifaklarla yeni siyasi dinamikler ve parti içi yenilenme adımları bu tarihsel sürecin öne çıkan başlıkları arasında yer aldı.
