AYM'den enflasyon nedeniyle alacak değer kaybına pilot karar
Anayasa Mahkemesi (AYM), alacağının enflasyon karşısında değer kaybettiğini ileri süren C.Ş'nin bireysel başvurusunda hak ihlali kararı verdi ve ihlinin yapısal olduğu gerekçesiyle pilot karar usulünü uygulamaya koydu.
Olayın geçmişi
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan karara göre, C.Ş, konut finansman kredisinden doğan uyuşmazlık nedeniyle 2010'da özel bir banka aleyhine 48 bin 854 lira üzerinden icra takibi başlattı. Bankanın itirazı üzerine takip durdu ve C.Ş, itirazın iptali davası açtı.
Yargılama sonucunda, borçlu bankanın itirazının iptaline karar verildi; mahkeme, yıllık yüzde 9 temerrüt faizi ile asıl alacak tutarının %20'si olan 9 bin 770 lira'nın C.Ş'ye ödenmesine hükmetti. Kararın kesinleşmesinin ardından 2020'de C.Ş'ye 119 bin 114 lira ödendi.
Aradan geçen süre ve yükselen enflasyon nedeniyle alacağının değer kaybettiğini iddia eden C.Ş, yeniden dava açtı; ancak mahkeme değer kaybı talebini reddetti. Zararın giderilmediğini belirten C.Ş, hak ihlali iddiasıyla AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.
AYM kararı ve gerekçesi
AYM, başvuruyu inceleyerek Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, ihlinin mevcut yasal düzenlemelerden kaynaklanan yapısal bir sorun olduğunu değerlendirerek pilot karar usulünün uygulanmasına hükmetti.
Kararda, alacaklının alacağını geç tahsil etmesi halinde enflasyon karşısında meydana gelen değer kaybının giderilemediği, bunun ilgilinin alacağına gerçek değeriyle ulaşmasını engellediği vurgulandı. Mevzuatta alacakların enflasyon etkisiyle uğradığı değer kaybının tazmini için bir yol olarak kanuni faiz öngörüldüğü, ancak bu oranın kanunda "yüzde 24'ü aşamayacağı" şeklinde sınırlandırıldığı anımsatıldı.
AYM, 3095 sayılı kanunda belirlenen faiz oranlarının enflasyon oranlarının altında kaldığını tespit etti ve bu nedenle başvurucunun geç kavuştuğu alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğradığının açık olduğunu bildirdi. Mevcut düzenlemelerle başvurucunun zararının karşılanmasının mümkün olmadığı sonucuna varıldı.
Sonuç olarak Yüksek Mahkeme, söz konusu yapısal sorunun TBMM'ye bildirilmesine karar verdi ve benzer konudaki yapılmış ve yapılacak başvuruların incelemesini 6 ay süreyle erteledi. Kararda, sorunun çözümü için yasama organına bildirimde bulunulacağı ifade edildi.
