Çin ve Hindistan Sınırda Yeni Mekanizmalar Kurulmasında Anlaştı
Toplantı ve 10 maddelik mutabakat
Çin ve Hindistan, Himalayalar'daki sınır ihtilaflarının çözümü, sınır bölgelerinin yönetimi ve bu bölgelerde gerilimin düşürülmesi amacıyla yeni mekanizmalar kurulmasında anlaşmaya vardı.
Her iki ülkenin dışişleri bakanlıklarından yapılan ortak açıklamaya göre, Çin-Hindistan Sınır Sorunu Özel Temsilcileri Toplantısı Yeni Delhi'de gerçekleştirildi. Toplantıda Çin tarafını Dışişleri Bakanı Vang Yi, Hindistan tarafını ise Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval temsil etti ve sınır sorunu konusunda 10 maddelik mutabakata varıldı.
Kurulacak mekanizmalar
Mutabakata göre, taraflar mevcut diplomatik ve askeri mekanizmaların yanı sıra sınır belirleme, gerilimin düşürülmesi ve sınır aşırı işbirliği için yeni diyalog mekanizmaları kurulmasında anlaştı.
Bu kapsamda, bazı bölgelerdeki belirsiz sınır hattının tayini için bir "uzman grubu", sınır bölgelerinde barış ve huzurun sürdürülmesi için bir "çalışma grubu" ile sınırın Batı Sektörü için oluşturulan "genel-seviye diyalog mekanizması"nın Orta Sektör ve Doğu Sektörü için de oluşturulmasına karar verildi.
Taraflar ayrıca sınır aşırı akarsularda işbirliği için var olan uzman seviyesindeki mekanizmalardan etkin şekilde yararlanılması konusunda mutabakata varırken, Çin tarafı acil durumlarda insani sebeplerle hidrolojik bilgi paylaşımında bulunmayı kabul etti.
İki ülke, Rınqinggang-Çanggu, Pulan-Gunci ve Ciuba-Namgya arasındaki geleneksel sınır pazarlarının yeniden açılmasına da karar verdi.
Tartışmalı sınır hattının arka planı
Çin ile Hindistan arasında, Himalaya Sıradağları'nın çevrelediği belirsiz sınır hattı egemenlik tartışmalarına neden oluyor. Akarsular, göller, buzullar ve karlı zirvelerin bulunduğu 3 bin 500 kilometrelik sınır, tarafları sık sık karşı karşıya getiriyor.
Pekin yönetimi, "Güney Tibet" olarak adlandırdığı Hindistan'ın Arunaçal Pradeş eyaletindeki 90 bin kilometrekarelik toprakta hak iddia ediyor. Yeni Delhi ise Aksay Çin Platolarını kapsayan 38 bin kilometrekarelik alanın Pekin yönetimince işgal edildiğini savunuyor.
2020'de tartışmalı sınır hattında yaşanan çatışmayla doruk noktasına çıkan anlaşmazlığın çözümü için yürütülen müzakereler geçen yıl anlaşmayla sonuçlandı. Taraflar 22 Ekim 2024'te, Fiili Kontrol Hattı'nın Ladakh bölgesinde karşılıklı devriye faaliyetlerinin düzenlenmesi konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.
Bu gelişmelerin ardından Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi, 23 Ekim 2024'te Kazan'daki BRICS Liderler Zirvesi marjında yüz yüze görüşmüş; iki lider 5 yıl aradan sonra ilk kez bir araya gelmişti.
Liderlerin görüşmesinin ardından 19 Aralık 2024'te
Çin-Hindistan Sınır Sorunu Özel Temsilcileri Toplantısı Pekin'de gerçekleştirildi ve taraflar sınır bölgesindeki sorunların çözümüne yönelik 6 maddelik bir mutabakata varmıştı. Taraflar ayrıca sınır sorununa 2025'te adil, makul ve karşılıklı uzlaşılabilir bir çözüm bulunmasını teşvik etmek üzere pozitif adımlar atılması gerektiğinde hemfikir olduklarını bildirmişti.
