Dr. Mustafa Özel: 'Roman Dili ile İktisat ve Siyaset' Söyleşisi
Yazar Dr. Mustafa Özel, "Aklı Karışıklar için Kılavuz", "Roman Diliyle Emperyalizm", "Birey, Burjuva ve Zengin" ve "Romanperver İktisatçı" gibi yapıtlarıyla tanınan bir isim olarak Mavera Eğitim ve Sağlık Vakfı'na konuk oldu. Vakfın Üsküdar'daki merkezinde düzenlenen söyleşide Özel, edebiyat ve temel bilimlerin günümüzde gündemden düştüğünü vurguladı.
Eğitim, itibar ve disiplinler arası bakış
Özel, toplumun bilim ve edebiyata bakışında yaşanan değişime dikkat çekerek, "Şu anda kimse çocuğunun fizikçi ya da matematikçi olmasını istemiyor. Ne yazık ki beşeri ilimler, büyük bir itibar kaybetti. Toplum ve insan bilimleri itibardan düştüğü zaman hiçbir zanaat geliştirmek mümkün değildir. Matematiği ve edebiyatı görmezden gelen hiçbir toplumdan sağlıklı bir tartışma yapmak da mümkün değildir." sözlerini kullandı.
Kendisi eğitim hayatına mühendislikle başlayıp sonra iktisada geçtiğini belirterek, mühendislik eğitiminin konuşma ve ifadeye dönük bir sadelik kattığını aktardı: "hakikat Kur'an'da, gerçekler romandadır." Özel, Kur'an'dan alınan ana ilkelerin Müslümanlara yeterli olabileceğini ama hayatın çeşitliliğinin romanlarda yer alan gerçekliklerle tamamlandığını savundu.
Roman, tarih ve toplumsal çözümleme
Romanların toplumların kültürel çözümlemesi için bir kaynak olduğunu belirten Özel, bu bakışı destekleyen örnekleri paylaştı: "Bir toplumun kültürel çözümlemesini edebi metinler üzerinden yapmak mümkündür. Bunu iyi anlayan sosyolog Ziya Gökalp, 'en sahici sosyoloji...' der." Özel, romancıyı doğal bir anketör olarak tanımlayıp Ahmet Hamdi Tanpınar'a atıfla bu yaklaşımın edebiyattaki yansımalarını değerlendirdi.
Romanın iktisat ve moderniteyi okuma gücü
Özel, romancının tarihçi, sosyolog ve psikolog olabileceğini, romanın bu disiplinlere yeni bir bakış kazandırdığını söyledi: "İyi romancıların iyi birer tarihçi, sosyolog, psikolog olabileceklerini gördüm."
Özellikle paraya ve modern iktisada ilişkin değerlendirmelerinde Goethe örneğini kullanan Özel, "Faust'un ikinci cildi tamamen iktisada ayrılmıştır. Goethe için modern birey, şeytanla antlaşma yapmış kişi demektir. Modern devlet de şeytanla mukavele yapmış organizasyondur. Yapılan mukavele kağıt paradır." ifadeleriyle edebiyatın iktisadi aktörleri ve moderniteyi anlama gücüne dikkat çekti.
Yeni çalışmalar ve çocuk edebiyatı
Son dönemde roman alanında beş kitabı yayımlandığını söyleyen Mustafa Özel, önümüzdeki dönemde çıkacak çalışmaları arasında "Roman Diliyle Para" ve "Roman Diliyle Çocuk"'un bulunduğunu aktardı. "Roman Diliyle Para"da son birkaç yüzyılda iktisat ve edebiyatın para konusuna yaklaşımını değerlendireceğini, "Roman Diliyle Çocuk"ta ise "Küçük Prens", "Momo", "Heidi" gibi çocuk roman kahramanlarını anlamaya çalışacağını belirtti.
Özel, edebi metinlerin ideolojik beyanname olmadığını vurgulayarak, romanların "başımıza gelmiş olanı doğru anlayabilmemiz için birtakım çileli insanların kalemlerin kan damlatarak yazdıkları edebi eserler" olduğunu ifade etti. Ayrıca kağıt paranın simyaya benzetilmesini ve Goethe'nin bu konudaki çözümlemelerini örnekledi.
Yoğun katılımın olduğu program, soru-cevap bölümünün ardından sona erdi.
