Erdoğan: Hamas barışa ve müzakerelere hazır; Türk Devletleri'nde 'Plus' formatı
Azerbaycan dönüşü uçakta gazetecilere değerlendirme
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi'ne katılmak üzere gittiği Azerbaycan'daki temaslarının ardından yurda dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Hamas verdiği cevapla barışa ve müzakerelere hazır olduğunu bize ifade etti. Yani ters bir söylem içerisine girmedi. Bu bana göre çok çok değerli bir adımdır. Hamas, İsrail'den önde gidiyor.
Zirveden çıkan kararlar ve gündem
Erdoğan, Türk Devletleri İşbirliği Günü'nü 3 Ekim'de kutladıklarını hatırlatarak, Nahçıvan Antlaşması'nın temellerinin atılmasının üzerinden 16. yıl geçtiğini belirtti. Kısa sayılabilecek bir sürede teşkilatın kurumsal yapısını güçlendirerek Türk dünyasının vizyonunu küresel ölçekte daha görünür kıldığını vurguladı.
Zirvede, dış politika ile sektörel, beşeri ve kültürel işbirliklerini kapsayan kapsamlı bir gündemin ele alındığını söyleyen Erdoğan, teşkilatın uluslararası aktör olma konumunu pekiştirmek amacıyla 'Türk Devletleri Teşkilatı Plus' ismini verdikleri yeni bir formatın ihdasına karar verildiğini aktardı.
Gebele Bildirisi'nde savunma sanayisi, enerji, bağlantısallık ve kritik mineraller alanlarında işbirliği başlatma kararlarının kayda geçirildiğini belirten Erdoğan, zirvenin temasının bölgesel barış ve güvenlik olduğunu, Gazze, Suriye ve Güney Kafkasya'daki istikrar süreçlerine dair ortak yaklaşımların bildiride yer aldığını söyledi. Ayrıca dışişleri bakanlarının bölgesel ve küresel gelişmeler hakkında daha sık bir araya gelmesi için talimat verildiğini ifade etti.
KKTC, yeni üyelikler ve kültürel adımlar
Zirvede Türkmenistan ve Azerbaycan ortaklığında Fuzuli'de yapılacak caminin temel atma törenine canlı bağlantıyla katıldıklarını belirten Erdoğan, Türkmenistan'ın Türk Akademisi ile Türk Kültürü ve Mirası Vakfı'na gözlemci üye olarak kabul edilmesinin aile fotoğrafını tamamlamada yeni bir aşama olduğunu söyledi.
Erdoğan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin teşkilatta layık olduğu seviyede temsil edilmesine büyük önem verdiklerini, 2022'den itibaren KKTC'nin gözlemci ülke sıfatıyla teşkilat üyesi ülkelerle doğrudan temaslarının arttığına şahit olduklarını kaydetti. Gebele Zirvesi'nde Kıbrıs Türklerinin haklarının güvence altına alınması konusunda dayanışma ifadelerinin bildiride vurgulandığını ve KKTC'nin Türk Akademisi'ne gözlemci üyeliğine ilişkin kararın yürürlüğe koyan düzenlemenin hayata geçirildiğini açıkladı.
Dönem başkanlığı ve gelecek planları
Teşkilatın artan görünürlüğü, genişleyen etki alanı ve derinleşen işbirliğiyle küresel aktör olma yolunda ilerlediğini söyleyen Erdoğan, Kırgızistan'ı dönem başkanlığını layıkıyla tamamladığı için, Azerbaycan'ı ise başarılı bir zirve düzenlediği için tebrik etti. Erdoğan, önümüzdeki yıl Türkiye'nin dönem başkanı olacağını ve zirveyi Türkiye'de düzenleyeceklerini belirtti.
Savunma, güvenlik ve çok boyutlu işbirliği
Bir gazetecinin savunma anlaşmaları ve olası ileri adımlara ilişkin sorusuna Erdoğan şu yanıtı verdi: Teşkilat artık sadece kültürel bir birliktelik değil, stratejik bir dayanışma platformudur. Dünyadaki gerilimlerin teşkilat üyelerini de yakından ilgilendirdiğini, çatışma bölgelerine yakınlık nedeniyle aile meclisinin bu gerilimlerden daha fazla etkilendiğini ifade etti. Erdoğan, riskin olduğu yerde tedbir de muhakkak beraberinde gelecektir diyerek istihbarat, sınır güvenliği ve siber alan dahil çok boyutlu işbirliğinin konuşulduğunu ve gerektiğinde ileri adımların değerlendirileceğini söyledi.
Hamas ile temaslar ve Şarm El-Şeyh görüşmeleri
Erdoğan, Filistin meselesinde Türkiye'nin tutumunun mazlumların haklarını korumak olduğunu belirtti ve Gazze'de kanın durması için yıllardır çaba sarf ettiklerini vurguladı. Süreçte Hamas ile sürekli temas halinde olduklarını, şu anda da temasın sürdüğünü söyledi.
Erdoğan, arkadaşlarının Şarm El-Şeyh'te olduğunu belirterek görüşmelerin yarın başlayacağını aktardı. Ayrıca ABD ziyareti ve telefon görüşmeleri çerçevesinde Filistin'de çözüm yollarını ABD Başkanı ile paylaştıklarını, Sayın Trump'ın Hamas'la görüşme ve Hamas'ın ikna edilmesi ricası üzerine muhataplarla hızlıca irtibata geçtiklerini ifade etti.
Erdoğan, Hamas'ın verdiği cevapla barışa ve müzakerelere hazır olduğunu kendilerine ifade ettiğini tekrar ederek, 'Hamas, İsrail'den önde gidiyor' değerlendirmesinde bulundu ve Gazze'deki ağır yıkıma işaret ederek '100 binin üzerinde yaralısı var' ifadesini kullandı. İsrail'in bugüne kadar benzer ve yapıcı tavırlar sergilemediğini belirten Erdoğan, iki devletli çözüm temelinde sorunun ortadan kaldırılmasına çalışacaklarını, temennilerinin bunun desteklerle başarılması olduğunu söyledi.
(Sürecek)
