Erdoğan'ın New York Temasları ve Diplomasi Trafiği
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 80. Genel Kurulu için gittiği New York’ta yoğun bir diplomasi programı yürüttü. Erdoğan, BM Genel Kurulu başta olmak üzere çok sayıda yüksek düzey toplantıya katıldı, ülke liderleri ve uluslararası kuruluş temsilcileriyle ikili ve çok taraflı görüşmeler gerçekleştirdi.
Yatırım Konferansı ve Ekonomi Mesajı
Erdoğan, 22 Eylül tarihinde Türkiye-ABD İş Konseyi tarafından düzenlenen Sektörel Yuvarlak Masa Formatında Türk Yatırım Konferansı'na katıldı. Konferansta Türkiye-ABD ilişkilerinde enerji ve savunma sanayisi işbirliklerini öncelikli alanlar olarak işaret etti ve şunları söyledi: 'Değerli dostum Başkan Trump ile 2019 yılında belirlediğimiz 100 milyar dolarlık ticaret hacmi müşterek hedefimiz olmayı sürdürüyor.'
BM'de Filistin ve Gazze Mesajı
Erdoğan, BM bünyesinde düzenlenen Filistin Konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferansta konuştu. Konferansın eş başkanlıklarını üstlenen Fransa ve Suudi Arabistanın çabalarını anan Erdoğan, Filistin devletini tanıyan ülkelere destek mesajı verdi ve Türkiye'nin tutumunu şöyle özetledi: 'Biz Türkiye olarak 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi bütünlüğü haiz Filistin Devleti vücut bulana kadar mücadeleye azimle devam edeceğiz.'
BM Genel Kurulu: Gazze Üzerinde Sert Tepki
Erdoğan, BM Genel Kurulu konuşmasının büyük bölümünü Gazze'ye ayırdı. Konuşmasında şu ifadelere yer verdi: 'Gazze'de bir savaş yoktur. Gazze'de iki taraftan söz edilemez, Gazze'de bir yanda elinde en modern, en öldürücü silahlar olan düzenli ordu, diğer tarafta ise masum siviller, masum çocuklar vardır. İsrail, Gazze ve Batı Şeria ile sınırlı kalmıyor, Suriye'ye, İran'a, Yemen'e, Lübnan'a saldırılar düzenleyerek bölge barışını da tehdit ediyor.'
Erdoğan, Gazze'deki durum için dünya liderlerine çağrıda bulunarak, 'Gün bugündür. Gün, insanlık adına Filistinli mazlumların yanında dimdik durma günüdür. Halklarınız Gazze'deki barbarlığa tepki gösterirken, gelin sizler de adım adım cesaretinizi gösterin. Çocukların çocukları büyüttüğü Gazze'ye karşı insanlık görevinizi yerine getirin.' dedi.
BM Genel Sekreteri ve Bölgesel Görüşmeler
Genel Kurul'un ardından Erdoğan, BM Genel Sekreteri António Guterres ile bir araya geldi; görüşmede Gazze saldırıları ve küresel meseleler ele alındı. Erdoğan, BM sisteminde revizyon gerekliliğine vurgu yaparak Türkiye'nin sürece katkı sağlayacağını belirtti.
Çok Sayıda İkili Temas
Erdoğan, New York temasları kapsamında Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Antonio Costa, Kanada Başbakanı Mark Carney, Kuveyt Veliaht Prensi Sabah Halid el-Hamed es-Sabah, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Vietnam Devlet Başkanı Luong Cuong ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmeler gerçekleştirdi. Bu görüşmelerde ikili ilişkiler, bölgesel güvenlik, enerji, savunma sanayisi ve Filistin meselesi öncelikli gündem maddeleri oldu.
Erdoğan, Kanada görüşmesinde Kanada'nın Filistin'i devlet olarak tanıma kararını memnuniyetle karşıladığını ifade ederek Mark Carney'i tebrik etti. Kuveyt ile ticari işbirliğini güçlendirmenin önemine vurgu yaptı; Libya ile ilgili olarak ise Türkiye'nin kalıcı istikrar ve ülke birliğini desteklemeye devam edeceğini söyledi.
Suriye ve SDG Mesajı
Suriye lideri Ahmed Şara ile Türkevi'nde yapılan görüşmede Erdoğan, tüm yaptırımların kaldırılmasını beklediklerini belirtti, Suriye'nin toprak bütünlüğü ve egemenliği esasına dayalı yaklaşıma destek verdiklerini söyledi. Terör örgütü SDG'nin 10 Mart Mutabakatı'na uyma zorunluluğuna dikkat çekildi.
BM İklim Zirvesi ve Emisyon Hedefleri
Erdoğan, BM İklim Zirvesinde Türkiye'nin hedeflerini açıkladı: 2035 yılında 466 milyon ton emisyon azaltımı sağlayarak emisyonları 643 milyon tona düşürme hedefi ve toplam kurulu güç içinde yenilenebilir enerjinin payını bu yıl itibarıyla yüzde 60'ın üzerine çıkarma
Gizli ve Çok Taraflı Toplantılar
Erdoğan, BM marjında düzenlenen Gazze konulu kapalı toplantıya, ABD Başkanı Donald Trump ve Endonezya, Katar, Suudi Arabistan, BAE, Ürdün, Pakistan ile Mısır gibi temsilcilerle birlikte katıldı. Ayrıca düşünce kuruluşu temsilcileriyle SETA işbirliğinde düzenlenen oturuma katılım gösterdi ve Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanı Hamdi Ulukaya ile üst düzey şirket yöneticileriyle görüştü.
Washington: Erdoğan-Trump Zirvesi
New York temaslarının ardından Washington'a geçen Erdoğan, Beyaz Saray'da Donald Trump ile yaklaşık 2 saat 20 dakika süren bir görüşme gerçekleştirdi ve Beyaz Saray anı defterini imzaladı. Görüşme öncesi Erdoğan, F-35, F-16, Halkbankası meseleleri ve Heybeliada Okulu gibi konuların etraflıca ele alınacağını belirtti ve Trump döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde yeni bir sürece girildiğinin altını çizdi.
Toplantı çerçevesinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio huzurunda, iki ülke arasında nükleer enerji alanındaki işbirliğini derinleştirecek Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı imzalandı.
Sonuç
Erdoğan'ın New York ve Washington temasları, Filistin ve Gazze konusundaki diplomatik çabaları ile enerji, savunma ve ticaret alanlarında ilişkileri derinleştirme hedeflerini bir arada yürüttüğü yoğun bir program olarak kayda geçti. Türkiye, BM kürsüsünden iletilen güçlü mesajlarla bölgesel krizlere ilişkin pozisyonunu uluslararası platformlarda tekrarladı.
