Hakan Fidan: 10 Mart Mutabakatı Suriye'nin İstikrarına Katkı Sağlayacak
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda Bakanlığın 2026 bütçesini sunarken dış politikadaki öncelikleri ve bölgesel gelişmeleri değerlendirdi. Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde yürütülen çok boyutlu dış politikanın, Türkiye'nin hem bölgesel hem küresel alandaki etkisini güçlendirdiğini ifade etti.
Gaza ve Filistin
Bakan Fidan, Gazze'deki saldırıların bölgesel dengeleri sarstığını belirterek, İsrail yönetiminin eylemlerinin Lübnan, Suriye, Yemen, İran ve Katar eksenine yayılarak istikrarsızlığa yol açtığını vurguladı. Fidan, "Gazze’de işlenen soykırımda şehit edilen Filistinli kardeşlerimizin sayısı 70 bini aşmıştır" dedi ve uluslararası toplumda görünür bir değişim yaşandığını belirtti. 11 ülkenin daha Filistin Devleti'ni tanımasının iki devletli çözüm iradesinin küresel mutabakata dönüştüğünün işareti olduğunu söyledi.
Türkiye'nin ateşkesin sağlanması ve insani yardımın kesintisiz ulaştırılması için yoğun çaba gösterdiğini belirten Fidan, New York'ta başlayan liderler diplomasisinin 10 Ekim mutabakatı ve Şarm el-Şeyh Zirvesi ile somut sonuçlar verdiğini, Türkiye'nin hem tahliye hem insani yardım süreçlerinde tüm imkanları seferber ettiğini aktardı. Nihai hedefin 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin Devleti kurulması olduğunu yineledi.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve Karadeniz
Rusya-Ukrayna savaşının dördüncü yılına girilirken Fidan, Türkiye'nin ihtilafın diyalog ve diplomasiyle çözülmesi gerektiği yönünde tutumunu koruduğunu söyledi. 2025'te İstanbul'da yapılan üç tur doğrudan görüşmeye ev sahipliği yapıldığını hatırlatan Fidan, Karadeniz'de son dönemde yaşanan hadiselerin seyir, can, mal ve çevre güvenliği açısından risk oluşturduğunu belirtti. "Savaşın tüm Karadeniz sathına yayılmasının önlenmesi için tüm taraflarla temaslar yürütülmektedir" diyen Fidan, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin titizlikle uygulanmaya devam edileceğini ifade etti.
Suriye: 10 Mart Mutabakatı ve Geri Dönüş
Fidan, Suriye'nin 8 Aralık itibarıyla geri dönülemez bir sürece girdiğini vurguladı ve Türkiye'nin bölge ülkeleriyle yakın eşgüdüm halinde çalıştığını aktardı. Suriye'nin İslam İşbirliği Teşkilatı üyeliğine dönmesinin Türkiye'nin girişimleriyle gerçekleştiğini söyleyen Fidan, ülkenin uluslararası topluma yeniden entegrasyonu konusunda kısa sürede kayda değer mesafe alındığını belirtti.
Fidan, farklı dini ve etnik grupların huzur içinde yaşadığı bir Suriye hedefini desteklediklerini ifade ederek, "Arapların, Türkmenlerin, Kürtlerin, Sünni, Dürzi, Hristiyan, Şii bütün kesimlerin eşit ve huzur içinde yaşadığı Suriye’yi görmek istiyoruz. Bu açıdan SDG ile başlatılan 10 Mart Mutabakatı sürecinin bir an evvel hayata geçirilmesinin ülkenin istikrarına büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz" dedi.
Rejimin devrilmesinden bu yana gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüş gerçekleştiren Suriyeliler konusunda Fidan, yaklaşık 560 bin kişinin ülkesine döndüğünü ve mevcut Suriyelilerin geri dönüşlerinin sürdürülebilir kılınması için yeniden imar ve kalkınma projelerinin hızlandırıldığını aktardı.
Irak, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz
Suriye yaklaşımının Irak ilişkilerine de yansıdığını belirten Fidan, 4. Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey toplantısıyla iki ülke arasında yeni bir dönemin başladığını ve 38 anlaşma imzalandığını söyledi. Su Çerçeve Anlaşması'nın finansman mekanizmasının tesis edildiğini ve Irak'ın "Terörsüz Türkiye" vizyonunu desteklemesinden memnuniyet duyduklarını ekledi.
Kıbrıs konusunu "milli dava" olarak nitelendiren Fidan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda hak ettiği konuma ulaşmasının öncelik olduğunu vurguladı. Doğu Akdeniz'de hakça paylaşım ilkesinden geri adım atılmayacağını, Ege ihtilaflarının uluslararası hukuk ve iyi komşuluk temelinde çözümlenmesini savunduklarını söyledi.
Libya, Mısır, İran ve Güney Kafkasya
Libya'nın Doğu Akdeniz'deki kilit ortaklardan biri olduğunu belirten Fidan, "Tek Libya" politikasına bağlı kalınarak istikrarın destekleneceğini ifade etti. Mısır ile 2025 boyunca artan üst düzey temaslardan memnuniyet duyduğunu ve Türkiye-Mısır II. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısının 2026'da planlandığını aktardı.
İran ile diyalogun ikili ilişkiler ve bölgesel güvenlik açısından önemine dikkat çeken Fidan, 9. Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'ne hazırlıkların sürdüğünü belirtti. Haziran ayında yaşanan 12 günlük İran-İsrail geriliminin ciddi riskler doğurduğunu anımsatan Fidan, sorunların diplomasiyle çözülmesi gerektiğini vurguladı.
Azerbaycan ile ilişkilerin "istisnai düzeyde" olduğunu, Ermenistan'la normalleşme sürecinin Bakü ile yakın eşgüdüm içinde ilerlediğini belirten Fidan, Güney Kafkasya'da kalıcı barış için tarihi bir fırsat doğduğunu ve Türkiye'nin yapıcı rolünü sürdüreceğini söyledi.
ABD, NATO, AB ve Çin
Stratejik ortak ABD ile diyalog ve eşgüdümün ortak çıkarlar temelinde sürdüğünü ifade eden Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 25 Eylül'de Washington'da yapılan görüşmeyi önemli bir kilometre taşı olarak niteledi. Türkiye'nin savunma sanayii kısıtlamalarının kaldırılması yönündeki girişimlerini sürdürdüğünü belirten Fidan, 2026'da Türkiye'nin ev sahipliğinde düzenlenecek NATO Ankara Zirvesi'nden güçlü sonuçlar beklediklerini açıkladı.
AB üyeliği perspektifinin canlandırılmasının hedeflendiğini, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve Vize Serbestisi sürecinin hızlandırılmasının öncelikler arasında olduğunu kaydetti. Çin ile ilişkilerin karşılıklı saygı temelinde sürdüğünü, Kuşak ve Yol Girişimi'nin Orta Koridor ile uyumunun önem taşıdığını belirtti ve Uygur Türkleri'nin barış içinde yaşaması beklentilerinin iletilmeye devam edildiğini dile getirdi.
Bakanlığın Bütçe Rakamları
Bakan Fidan, Bakanlığın 2024 Kesin Hesap verilerini paylaştı: 2024 yılı sonu itibarıyla Bakanlığa 29,5 milyar TL ödenek tahsis edildiğini, harcamanın 26,6 milyar TL olarak gerçekleştiğini bildirdi. 2026 Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi ile Bakanlığa 46,8 milyar TL ödenek öngörüldüğünü aktaran Fidan, ayrıca AB Başkanlığı için 10,2 milyar TL, Ulusal Ajans ve AB programlarına ulusal katkı payı olarak 9,3 milyar TL ve Türk Akreditasyon Kurumu için 478 milyon TL bütçe teklifinin sunulduğunu belirtti.
Bakanlık sunumu, Fidan'ın bölgesel istikrar, insani yardım, diplomasi ve savunma sanayii başlıklarında Türkiye'nin aktif rolünü ve önceliklerini net biçimde ortaya koymasıyla tamamlandı.
DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN, "ARAPLARIN, TÜRKMENLERİN, KÜRTLERİN, SÜNNİ, DÜRZİ, HRİSTİYAN, Şİİ BÜTÜN KESİMLERİN EŞİT VE HUZUR İÇİNDE YAŞADIĞI SURİYE’Yİ GÖRMEK İSTİYORUZ. BU AÇIDAN SDG İLE BAŞLATILAN 10 MART MUTABAKATI SÜRECİNİN BİR AN EVVEL HAYATA GEÇİRİLMESİNİN ÜLKENİN İSTİKRARINA BÜYÜK KATKI SAĞLAYACAĞINA İNANIYORUZ" DEDİ.
