İklim Değişikliği Karadeniz’de Etkisini "Bir Başka" Gösteriyor
Prof. Dr. Murat Türkeş'in değerlendirmesi
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, iklim değişikliğinin Türkiye'de bölgesel farklılıklar yarattığını, Akdeniz ve İç Anadolu'da kuraklığa neden olurken Doğu Karadeniz'de daha şiddetli yağışlar, daha sıcak, daha nemli ve kararsız hava koşullarının görüleceğini söyledi.
Eylül ayının ilk yarısında ülke genelinde kuraklık belirtileri gözlenirken, ikinci yarısında Doğu Karadeniz aşırı hava olaylarıyla karşılaştı. Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun'da taşkın ve seller; Samsun, Giresun ve Trabzon'da denizde hortum; Rize, Artvin, Trabzon ve Ardahan'ın yüksek kesimlerinde ise kar yağışı meydana geldi.
Türkeş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilkbahar, yaz başı, yaz sonu ve sonbahar başında yüzeyin normalden sıcak olduğu ve Karadeniz'in sağladığı nemin etkisiyle ani soğuk hava baskınlarının aşırı yağışlara, seller ve su baskınlarına yol açabildiğini belirtti. Türkeş, "Bu mevsimde hala yüzey ve alt atmosfer hava sıcaklıkları yüksek, deniz hâlâ normallerinden sıcak ve buharlaşma devam ediyor. Bu nedenle Doğu Karadeniz'de çok kısa sürede kuvvetli sağanaklar, gök gürültülü fırtınalar ve hava gerçekten çok nemliyse ve kararsızlık çok kuvvetliyse hortumlar oluşabiliyor. Son günlerde yaşadığımız da buydu." dedi.
Yükseklerdeki kar yağışına değinen Türkeş, Karadeniz'de 1500 ila 2 bin metrenin üzerindeki yaylalarda sıcaklıkların 0 derece dolayında ve altında olması nedeniyle yağışın kar şeklinde düştüğünü aktardı.
Gelecek için uyarılar
Türkiye'nin büyük bölümünde kuraklık sürerken, Karadeniz'de görülen aşırı yağışların bölgeyi kuraklıktan kurtarmayacağını vurgulayan Türkeş, "İklim değişikliği Karadeniz'de etkisini bir başka gösteriyor... Doğu Karadeniz için gelecekte bugünkünden daha aşırı hava olaylarının yaşanacağı, insanın termal konforunu bozacak, daha sıcak, daha nemli ve kararsız bir hava bekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Türkeş, daha sıcak ve nemli havanın yaşlılar, hamileler, bebekler ile solunum ve kalp-damar hastaları için ciddi risk oluşturduğunu; yanlış yerleşimlerin ise bölgedeki tehdidi artırdığını söyledi. "Karadeniz'in bütün o haşin topografyasında, kısa sürede kuvvetli sağanaklar derin vadilerdeki yerleşimleri doğrudan tehdit edecek şekilde sellere, su baskınlarına ve... heyelanlara, taş ve çamur sellerine yol açıyor." ifadelerini kullandı.
Türkeş, son yağışlarda Fırtına Deresi çevresinde yıkılan yapılar olduğuna dikkat çekerek, eski dere yatakları ve taşkın alanlarında yapılaşmaya izin verilmemesi gerektiğini belirtti. "Batı ve Doğu Karadeniz'de sellerde gördük, aynı yerlere yeniden konut yapıldı ve yine su baskını altında kaldı. Değişen iklim koşullarını dikkate alarak doğayla uyumlu yerleşimlere yönelmeliyiz." dedi.
Yeni bir yağışlı sistem beklendiğini de aktaran Türkeş, önümüzdeki perşembe günü Marmara, İç Anadolu'nun kuzeyi, Doğu Anadolu'nun kuzeydoğusu ve Karadeniz'de hava sıcaklıklarının birkaç derece düşeceğini ve kuzeyli yağışlı hava sisteminin yeniden yaklaşacağını söyledi. "Yine aynı tehlike var, özellikle Doğu Karadeniz ve kısmen Batı Karadeniz'de dikkatli olmalıyız. İstanbul ve Batı Karadeniz'de de kuvvetli yağışlar olabilir." diyerek uyarısını sürdürdü.
