İran Mekran'ı Tahran’a Alternatif Ekonomik Merkez Olarak Geliştirmeyi Planlıyor
Plan ve hedefler
İran Yol ve Şehircilik Bakanı Ferzane Sadık, başkent Tahran'daki aşırı nüfus yoğunluğunu azaltmak amacıyla ülkenin güneyindeki Mekran'ı Tahran'a alternatif yeni bir ekonomik merkez olarak geliştirmeyi hedeflediklerini açıkladı.
Sadık, Tahran Metropolünün Düzenlenmesi ve Merkezden Uzaklaştırılması Eylem Planı'nı hazırladıklarını belirterek, kentleşme sürecinin iklim değişikliği, sel, kuraklık, toprak kaymaları, toz fırtınaları ve yangınlar gibi çok boyutlu krizlerle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Stratejik odak: Deniz merkezli kalkınma
Bakan Sadık, kentsel krizlere yanıt olarak geliştirilen stratejik programlarda Mekran kıyısına odaklanan deniz merkezli kalkınma politikaları'nın Tahran’a alternatif bir ekonomik merkez oluşturacağını söyledi. Ayrıca metropolün düzenlenmesi, sürdürülebilir arazi planlaması ve hazırlanan güvenlik ile pasif savunma yönetmeliklerinin şehirleri daha dayanıklı hale getireceğini ifade etti.
Hasar ve altyapı raporu
Sadık, İsrail'in hazirandaki saldırılarında sivil altyapıya ciddi zararlar verildiğini aktararak şu verileri paylaştı: Tahran'da 9 bin 334 konut hasar gördü, bunlardan 1218'i kullanılamaz hale getirildi. Ayrıca 6 eyalette 761 konut hasar gördü. Saldırılarda 300'den fazla kadın hedef alındı; bunlardan 126'sı hayatını kaybetti ve 47 çocuk yaşamını yitirdi.
Altyapıda da önemli zedelenmeler yaşandığını belirten Sadık, 11 ambulans, 6 acil servis ve 9 hastane'nin zarar gördüğünü, ayrıca Tahran, Tebriz ile İsfahan'daki sivil havalimanlarının pist ve tesislerinin hedef alındığını aktardı.
Başkent tartışması ve siyasi açıklamalar
Uzun yıllardır ülkenin siyasi ve ekonomik merkezi olan Tahran, artan nüfus, deprem riski, aşırı trafik ve çevresel sorunlar nedeniyle başkentin taşınması veya alternatif merkezler oluşturulması tartışmalarının odağında bulunuyor. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, göreve geldikten sonra başkentin taşınması gerektiğine dair görüşlerini dile getirmişti.
Hükümet Sözcüsü Fatma Muhacirani, ocak ayındaki açıklamasında yeni başkentin güneydeki Mekran bölgesinde olacağını ve bu konuda çalışmalar yürütüldüğünü belirtmişti. Pezeşkiyan ise başkentin taşınması fikrinin daha önce Ali Hamaney ile de görüşüldüğünü açıklayarak, Tahran'ın hizmet verdiği önemli su rezervlerinin ciddi oranda azalmasıyla ortaya çıkan su krizini gerekçe göstermişti.
Gelecek öngörüleri ve zorluklar
Buna rağmen, İran'ın özellikle ekonomi alanındaki zorlukları nedeniyle planın kısa vadede hayata geçirilmesinin beklenmediği belirtiliyor. Sadık, risk yönetimi ve iklim değişikliğine uyumun artık bir seçenek değil, kalkınma programlarının temel bir zorunluluğu olduğunu yineledi.
Dünya Habitat Günü bağlamı
Dünya Habitat Günü, sürdürülebilir şehirler ve herkes için yaşanabilir çevreler oluşturmanın önemine dikkat çekmek amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1986'dan beri kutlanıyor. Sadık'ın açıklamaları, bu gün kapsamında düzenlenen etkinlikte yapıldı ve Tahran'ın karşı karşıya olduğu kentsel risklere karşı alınacak önlemler ile mekansal yeniden düzenlemeyi gündeme taşıdı.
