MHP bünyesinde İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsü kuruldu
MHP Genel Başkan Başdanışmanı Esma Özdaşlı, partinin çatısı altında kurulan İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsünün kuruluş amacını ve hedeflerini açıkladı. Özdaşlı, enstitünün tarihsel birikimi küresel gerçekliklerle birleştiren çok boyutlu bir düşünce merkezi olmayı ve bölgesel ile küresel düzeyde çalışmalar yürütmeyi amaçladığını bildirdi.
Açılış töreni ve isim tercihinin gerekçesi
Enstitünün açılışı MHP Genel Merkezi'nde düzenlenen törenle yapıldı; tören, İsmail Gaspıralı'nın hayatını anlatan belge filmle başladı. Törende konuşan Enstitü Başkanı Esma Özdaşlı, enstitünün kurulmasını sağlayan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'ye teşekkür etti.
Özdaşlı, enstitüye İsmail Gaspıralı adının verilmesinin tesadüfi olmadığını belirterek: "Enstitümüzün ismi, Türk dünyasındaki birliğin öncül koşulunu ortak dilde gören, bu maksatla 1883 yılında Tercüman gazetesini çıkararak, Türk dünyasındaki siyasi, iktisadi ve kültürel gündemi müşterek hale getiren ve bu anlamda dünyaya bakışı 'dilde, fikirde, işte birlik' olarak tanımlayan merhum İsmail Gaspıralı Bey'e atıfla, Sayın Genel Başkan'ımızın tensipleriyle İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsü olarak belirlenmiştir." dedi.
Özdaşlı, enstitünün adı, yönetimi ve logosunun 3 Ekim 2025'te Devlet Bahçeli tarafından onaylandığını ve bu tarihin 3 Ekim 2009'da imzalanan Nahçıvan Anlaşması dolayısıyla Türk Devletleri İşbirliği Günü olduğunu hatırlattı. Ayrıca enstitünün ilk yönetim kurulu toplantısının Ankara'nın başkent oluşunun yıl dönümü olan 13 Ekim'de yapılmasının uygun görüldüğünü söyledi.
Gaspıralı'nın mirası ve enstitünün hedefleri
Özdaşlı, İsmail Gaspıralı'nın "dilde, fikirde birlik" ülküsüyle dağınık Türk topluluklarını ortak bir dil, düşünce ve eylem birliği etrafında toplamayı amaçladığını ve Tercüman gazetesiyle Osmanlı coğrafyasından Türkistan'a, Kafkasya'dan Volga boylarına kadar geniş bir alanda etki yarattığını vurguladı. Gaspıralı'nın basın, eğitim, kadın hakları ve toplumsal modernleşme konularında öncü bir vizyon ortaya koyduğunu aktardı.
Özdaşlı, Gaspıralı'nın fikirlerinin günümüzde de yol gösterdiğine dikkat çekerek: "Bugün Türk devletleri arasındaki en üst düze çatı örgüt olan Türk Devletleri Teşkilatı, onun bu düşünsel mirasının somutlaşmış ve kurumsallaşmış başyapıtıdır. Bu ruhla kurulan İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsü, tarihsel birikimi küresel gerçekliklerle birleştiren çok boyutlu bir düşünce merkezi olmayı, bölgesel ve küresel düzeyde çalışmalar yapmayı hedeflemektedir." ifadelerini kullandı.
Enstitüde üretilecek bilginin yalnızca akademik katkı olmayacağını, aynı zamanda Türk dış politikasının karar alma süreçlerine rehberlik edecek bir perspektif sunacağını belirtti.
Güncel dış politika değerlendirmeleri
Küresel jeopolitik dengeler ve Türkiye'nin dış politikadaki rolüne değinen Özdaşlı, 7 Ekim 2023'ten sonra yaşanan çatışma ortamının Türkiye'yi doğrudan etkilediğini söyledi. İsrail'in saldırıları sonucu, ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin desteğiyle İsrail'in çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 70 binden fazla masumu katlettiğini hatırlattı.
Özdaşlı, Türkiye'nin Gazze'deki insanlık dramını gündeme getirmesinin küresel vicdanı harekete geçirdiğini ve bazı Batılı liderlerin tutum değişikliğine yol açtığını belirterek, "Dolayısıyla Türkiye bu süreçte sadece bölgesel değil, küresel ölçekte de sorumluluk üstlenen önemli bir aktör ve oyun kurucu haline gelmiştir. Bugün Gazze'de varılan ateşkes mutabakatına ilişkin Mısır'ın Şarm el-Şeyh şehrinde düzenlenen zirveye ateşkesin sağlanmasındaki en önemli isimlerden biri Cumhurbaşkanı'mızın katılması oldukça önemlidir." değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna-Rusya savaşında Türkiye'nin arabulucu rolü ve İstanbul'da gerçekleştirilen müzakereler ile tahıl koridoru anlaşmasının Türk diplomasisinin küresel gıda güvenliği ve bölgesel istikrara katkısını gösterdiğini aktardı. Ayrıca Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiği desteği, Karabağ zaferinin ardından Güney Kafkasya'da kalıcı barışın sağlanması yönündeki normalleşme sürecine destek şeklinde ifade etti.
Enstitünün odaklanacağı konular ve vizyon
Özdaşlı, Türk Dünyası Ortak Alfabesi'nin 34 harf üzerinden şekillenmesinin ve Türk devletlerinin kademeli olarak bu alfabeye geçmesinin Türk dünyasının bütünleşmesi açısından önemine vurgu yaptı. Mustafa Kemal Atatürk'ün "Türk demek, Türkçe demektir." sözünü hatırlattı.
Gaspıralı'nın dilde birlik anlayışını özetleyen sözü hatırlatarak: "Eğer İstanbul'daki hamal ve kayıkçıyla Doğu Türkistan'daki deve sürücüsü ve koyun çobanı aynı dili anlayabiliyorsa, işte o zaman Türk birliği kurulabilir." ifadelerini aktardı.
Son olarak Özdaşlı, İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsü ile Ankara merkezli, milli ve yerli bakış açısıyla Türk dış politikasına entelektüel bir derinlik kazandırmayı amaçladıklarını vurguladı.
MHP bünyesinde kurulan İsmail Gaspıralı Dış Politika Enstitüsünün açılışı, MHP Genel Merkezi'nde düzenlenen törenle yapıldı. Tören, İsmail Gaspıralı'nın hayatının anlatıldığı belgeselle başladı.
