Silifke'de Toroslar eteğinde meşe kömürü üretimi sürüyor
Mersin’in Silifke ilçesinde birçok aile, Toros dağlarının eteğinde yetişen meşe ağaçlarından elde ettikleri meşe kömürü üretimiyle geçimini sağlıyor. Ateşin başında nöbet tutan ve toz içinde çalışan aileler, yıllardır bu zorlu işi yaparak ekmeklerini helalinden kazanıyor.
Yıllardır süren geleneksel emek
Keşli Türkmenli Mahallesinin bin 500’lü rakımlarında üretim yapan Saraç ailesi, "altın ve kara elmas" olarak adlandırdıkları meşe kömürünü kuşaktan kuşağa aktarıyor. Aile, mangal kömürü üretimini dededen toruna sürdürüyor ve bu sayede 33 yıldır aralıksız geçimlerini sağlıyor.
Sait Saraç, 1992 yılında başladıkları üretimi anlatarak, "Toros dağları eteklerinde ailece mangal kömürü üretiyoruz" dedi. Saraç, meşe kömürünün kalitesi konusunda "Pınar meşenin kömürü çok kalitelidir" ifadesini kullandı ve meşe kömürü ile narenciye ağaçlarından üretilen kömürün farklı olduğunu vurguladı.
Üretim süreci ve zorlukları
Üretim sürecini anlatan Saraç, odunlar kesildikten sonra depoya getirildiğini, ortalama 15 ile 22 gün arasında yandığını söyledi. "Yanıp bittikten sonra üzerine naylon koyuyoruz, ateş çıkmasın hava almasın diye. Hava almadan biz kömürleri 10 gün soğutuyoruz ardından çıkarıp satışa hazırlıyoruz" dedi. Saraç, işin "zahmetli ve tehlikeli" olduğunu, 24 saat nöbet tuttuklarını ve rüzgarlı havalarda uykunun en fazla yarım saat ile bir saat olabildiğini belirtti.
Ocaklarda gece gündüz nöbet tutularak çalışıldığını söyleyen üreticiler, sürekli toz içinde ve zorlu koşullarda mesai yaptıklarını aktardı. Sinan Esen ise kendi işlerinin başında olmaları nedeniyle daha rahat çalışabildiklerini ifade etti.
Üretim miktarı ve piyasa farkı
Saraç ailesi, yılda ortalama 80 ile 150 ton arasında üretim yaptıklarını, bu yıl hava sıcaklığı nedeniyle üretimin 80 ton civarında kaldığını belirtti. Meşe kömürünün toptan kilogram satış fiyatı 35 ile 42 TL arasında değişiyor.
Saraç, market ve bakkallarda satış fiyatlarının çok daha yüksek olduğunu, kendilerinin ailece çalışmasına rağmen ancak %20-30 kar alabildiklerini söyledi: "Bizden 35 ile 40 arasında alınan kömürleri bazıları 80 ile 150 arasında satabiliyor. Arada çok fark var." Bu durumun vicdani bir mesele olduğunu vurgulayan üretici, fiyat uçurumuna dikkat çekti.
Toroslar eteklerindeki meşe kömürü üretimi, hem bölge ekonomisine hem de nesilden nesile aktarılan bir zanaata dayanan geleneksel bir geçim kaynağı olarak öne çıkıyor.
SİLİFKE İLÇESİNDE YAŞAYAN SARAÇ AİLESİ, TOROS DAĞLARININ ETEĞİNDE MEŞE AĞAÇLARINDAN ELDE ETTİKLERİ ZORLU KÖMÜR ÜRETİMİ İLE GEÇİMLERİNİ SAĞLIYOR
