Van’da Binlerce Kelebeğin Korunduğu Koleksiyon Büyüyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü bünyesindeki Böcek Araştırma Koleksiyonu, uluslararası müze standartlarında hazırlanan zengin faunasıyla binlerce kelebek ve böcek türünün bilimsel yöntemlerle korunup kayıt altına alınmasına ev sahipliği yapıyor.
Uluslararası unvanlı merkez ve ekip
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Böcek Araştırma Koleksiyonu, Türkiye’nin önemli bilimsel merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Koleksiyonda 24 yıldır çalışmalar yürüten Dr. Öğretim Üyesi Muhabbet Kemal Koçak ile Dr. Hanife Uçak, merkezde titizlikle saha ve laboratuvar çalışmalarını sürdürüyor. Kurumsal hafızada Prof. Dr. Ahmet Ömer Koçak’ın çalışmaları da önemli bir yer tutuyor.
Toplama ve korunma yöntemleri
Van Gölü Havzası başta olmak üzere Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden toplanan kelebek örnekleri, türleri belirlendikten sonra özel yöntemlerle hazırlanıp uzun yıllar korunabilir hale getiriliyor. Koleksiyonda muhafaza edilen irili ufaklı yüzlerce renkte kelebek, güve ve diğer böcek gruplarından oluşan materyaller, gelecekteki ekolojik, taksonomik ve faunistik araştırmalar için önemli bir arşiv niteliği taşıyor.
Bölgede tür çeşitliliği ve sayısal veriler
İHA muhabirine konuşan Dr. Öğretim Üyesi Muhabbet Kemal Koçak, bölgenin biyolojik çeşitliliğinin ortaya konulmasının büyük önem taşıdığını vurguladı. Koçak, çalışmalara 24 yıl önce eşi merhum Prof. Dr. Ahmet Ömer Koçak ile başladıklarını, o dönemde Van’da resmi kayıtlarda 500-600 türün bilindiğini, yaptıkları saha araştırmalarıyla ilk etapta 2 bin türlük bir liste yayımladıklarını ve daha sonra 3 binin üzerinde ikinci bir liste oluşturduklarını belirtti. (2018 yılı sonrasındaki bulgular bu sayıya dahil değildir. Sadece Van böcek faunasının tespiti çalışmaları 56 ayrı makalede yayınlanmıştır.)
Koçak, aradan geçen 7-8 yıl içinde tür sayısının daha da artmış olabileceğini ifade ederek, beklentilerinin Van Gölü Havzası’nda 10 binin üzerinde böcek türünden söz edilebileceği yönünde olduğunu söyledi.
Ekoloji, göstergeler ve uyarılar
Koçak, böceklerin çevresel değişimlere karşı son derece hassas olduğunu ve indikatör türler olarak önemli veriler sunduğunu belirterek, "İnsanlar çevresel etkilerden böcekler kadar hızlı etkilenmez" ifadesini kullandı. 2000’li yılların başında Bahçesaray yolu kenarlarında binlerce kelebeğin bir arada görüldüğünü, yüzlerce türün aynı anda gözlemlenebildiğini ancak günümüzde bunun artık mümkün olmadığını söyledi. Bu durumun kelebeğin tamamen yok olması değil; popülasyon azalması, iklim değişikliği ve yaşam alanı daralmasından kaynaklandığını vurguladı.
Koçak, Van Gölü Havzası’nda kelebeklerin yüzde 90’ının dağ stebindeki bitkilerle beslendiğine dikkat çekti. Geven gibi bitkilerin toprak ve yeraltı suyunu tuttuğunu, diğer bitkilerin gelişimini desteklediğini; ancak bu alanların tarıma açılması, aşırı otlatma ve taş ocakları nedeniyle tahrip edilmesinin habitatları geri dönülmez biçimde yok edebileceğini söyledi.
Koleksiyonun amacı ve önemi
Van YYÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Böcek Araştırma Koleksiyonu’nun temel amacı; Van Gölü Havzası başta olmak üzere Türkiye’nin farklı bölgelerindeki böcek ve kelebek türlerini bilimsel yöntemlerle toplayıp kayıt altına almak, bu türleri korunabilir şekilde arşivleyerek gelecekte yapılacak araştırmalara kaynak sağlamaktır. Koleksiyon, araştırmacılar ile yüksek lisans ve doktora öğrencileri için referans materyal sunarak yeni tür keşiflerine ve bölgesel fauna çalışmalarının gelişimine katkı vermeyi hedefliyor.
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ (VAN YYÜ) FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ BÜNYESİNDE FAALİYET GÖSTEREN BÖCEK ARAŞTIRMA KOLEKSİYONU, ULUSLARARASI MÜZE STANDARTLARINDA HAZIRLANAN ZENGİN FAUNASIYLA BİNLERCE KELEBEK VE BÖCEK TÜRÜNÜN BİLİMSEL YÖNTEMLERLE KORUNUP KAYIT ALTINA ALINMASINA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR.
