Norveç-İsrail maçı, modern futbolun vicdanını sınayacak
UEFA ve FIFA'nın Gazze'de iki yıldır devam eden insani drama karşısındaki sessizliği, futbola yön veren kurumların ahlaki pusulasını tartışmaya açtı. Gözler, 11 Ekim Cumartesi günü Oslo'da oynanacak Norveç ile İsrail arasındaki FIFA Dünya Kupası eleme maçına çevrildi.
Norveç'in insani duruşu maça tarihsel anlam kattı
Dünyanın dört bir yanındaki sporseverlerin statlarda, meydanlarda ve sosyal medyada gösterdiği tepkilere rağmen küresel futbol otoritelerinin sessiz kalışı öne çıkarken, Norveç Futbol Federasyonu'nun sergilediği insani duruş Ullevaal Stadı'ndaki mücadeleye tarihi bir anlam yükledi.
Sürecin sembolikleşmesi ağustos ayında başladı. UEFA'nın paylaştığı "Filistinli Pele Süleyman Al-Obaid'e veda. En karanlık zamanlarda bile sayısız çocuğa umut veren bir yetenek." paylaşımına, Liverpool'un Mısırlı yıldızı Muhammed Salah'ın 9 Ağustos'ta Al-Obaid'nin İsrail saldırılarında öldürüldüğünün belirtilmemiş olması nedeniyle verdiği "Bize nasıl, nerede ve neden öldüğünü anlatabilir misiniz?" yanıtı uluslararası kamuoyunda geniş yankı buldu.
Bu tepkileri yatıştırma amaçlı olarak UEFA, 13 Ağustos'ta Paris Saint-Germain ile Tottenham arasında oynanan Süper Kupa finalinde "Çocukları, sivilleri öldürmeyi durdurun." pankartının açılmasını sağladı; Başkan Aleksander Ceferin madalya seremonisine iki Filistinli çocukla katıldı.
Klaveness, Ceferin ve Infantino'ya yön gösterdi
Lise Klaveness, 21 Ağustos'ta UEFA ve FIFA'ya yön veren bir karara imza attı. Norveç Milli Takımı formasını 73 kez giymiş, futbolculuk sonrası hukuk eğitimi almış ve 2022'de Norveç Futbol Federasyonu'nun ilk kadın başkanı olmuş Klaveness, federasyonun 11 Ekim'deki mücadelenin tüm gelirlerini Gazze'deki Filistinlilere bağışlama kararını savundu.
Başkan Klaveness, "Gazze'deki sivil halkın uzun süredir maruz kaldığı insani acılara ve orantısız saldırılara kayıtsız kalınamayacağını" belirtti. Federasyon, 16 Eylül'de bağışın yapılacağı Gazze'de insani yardım sağlayan Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) ile protokol imzaladı.
BM raporu ve uluslararası çağrılar
UEFA ve FIFA'ya yönelik baskıyı artıran önemli gelişmelerden biri, 16 Eylül'de yayımlanan Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu açıklaması oldu. Komisyon başkanı Navi Pillay şunları söyledi: "Komisyon, İsrail'in Gazze'deki soykırımdan sorumlu olduğunu tespit etti. (İsrail'in) Soykırım Sözleşmesi'nde belirtilen kriterleri karşılayan eylemlerle Gazze'deki Filistinlileri yok etme niyetinin olduğu açık."
23 Eylül'de BM raportörleri, işgal altındaki Filistin topraklarında devam eden soykırım nedeniyle İsrail'in uluslararası futbol turnuvalarından men edilmesi çağrısında bulundu.
FIFA ve UEFA'nın tepkisi, jeopolitik gerekçe ve diplomasi
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı İbrahim Hacıosmanoğlu, 26 Eylül'de İsrail'in tüm sportif müsabakalardan men edilmesi için FIFA, UEFA ve dünyadaki tüm futbol federasyonu başkanlarına bir mektup gönderdi. Eylül ayı son haftasında UEFA İcra Kurulu'nun olağanüstü toplanarak İsrail'in üyeliğini askıya alacağı ve kurulun üyelerinin büyük bölümünün men kararına destek verdiği yönündeki haberler kamuoyunda geniş yer buldu.
Bu gelişmelerin yaşandığı günlerde ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkilinin İsrail'in men edilmemesi için tüm güçleriyle mücadele edeceklerini söylemesi basına yansırken, 29 Eylül'de ABD Başkanı Donald Trump'ın 20 maddelik 'Barış Planı'nı açıklamasının ardından beklenen karar toplantısı gerçekleşmedi.
FIFA, Rusya-Ukrayna savaşının 4. gününde Rusya'nın üyeliğini askıya almış olmasına karşın, bu konuda uzun süre sessiz kaldı. Başkan Gianni Infantino men çağrılarına ilişkin, "FIFA bir futbol örgütü olarak jeopolitik sorunları çözemez." diyerek sorumluluktan kaçan bir yaklaşım sergiledi.
Maçın gölgesinde kayıplar ve beklenen protestolar
Tüm bu gelişmelerin ardından I Grubu'nda 15 puanla lider durumda bulunan Norveç ile 9 puanla 3. sırada yer alan İsrail, 20 bin 179'u çocuk, 67 bin 173 Filistinli'nin hayatını kaybettiği soykırımın gölgesinde cumartesi günü karşı karşıya gelecek.
Oslo kent merkezinde maç günü büyük bir protesto gösterisi bekleniyor. Stad yolunda yürüyecek protestocular, soykırıma tepkilerini maç saatine kadar sürdüreceklerini açıkladı.
