Avrupa Parlamentosu, Avrupa’nın ilk savunma sanayi programını kabul etti
Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği’nin savunma sanayisini güçlendirmeyi, ortak savunma tedarikini teşvik etmeyi, savunma sanayi üretimini artırmayı ve Ukrayna’ya desteği yükseltmeyi amaçlayan Avrupa Savunma Sanayii Programı (EDIP) için onay verdi.
Oylama ve bütçe
Fransa’nın Strasbourg kentindeki Avrupa Parlamentosu’nda oylanan 1.5 milyar euro bütçeli programın 300 milyon euroluk kısmı Ukrayna’ya ayrılacak. Teklif, 457 oyla kabul edildi; 148 milletvekili "hayır" oyu verdi, 33 milletvekili ise çekimser kaldı. Avrupa Konseyi daha önce gayriresmi uzlaşma sağlamıştı.
Programın amacı ve Komisyon açıklaması
EDIP’ın hedefi, Avrupa’nın savunma teknoloji ve sanayi altyapısını güçlendirerek savunma kapasitesini artırmak ve ortak tedarik mekanizmalarını geliştirmektir. Savunma ve Uzaydan Sorumlu Avrupa Komisyonu Üyesi Andrius Kubilius, programın Avrupa savunma hazırlığı için hayati önem taşıdığını belirterek, "Program, Avrupa savunma sanayisine 1.2 milyar euro hibe ve Ukrayna savunma sanayisinin entegrasyonu için 300 milyon euro sağlıyor" ifadesini kullandı. Komisyonun teklifi 5 Mart 2024 tarihinde sunulmuştu.
Parlamentodaki tartışmalar
Parlamentoda program üzerine yürütülen tartışmalarda farklı görüşler öne çıktı. Parlamento Güvenlik ve Savunma Komitesi Raportörü Raphael Glucksmann sözlerinde şunları ifade etti: "Gerçeklerle yüzleşelim. Avrupalılar olarak yalnızız. Kıtamızda savaş yürüten ve bize doğrudan tehdit oluşturan Rus rejimi karşısında tamamen yalnızız. Bu nedenle güvenlik servislerimizin tavsiye ettiği tedbirleri almak zorundayız".
Glucksmann ayrıca Fransız generallerin Rusya’dan gelecek doğrudan bir saldırıya karşı hazırlık yapılması gerektiğini vurguladığını söyleyerek, "Başımızı kuma gömerek bir şeylerin olmasını mı bekleyeceğiz? Barış gösterileri mi düzenleyeceğiz? Hiçbir şey yapmadan oturamayız. Kendimizi güçlendirmek, hazırlanmak zorundayız" dedi ve "Avrupa Savunma Programı, inşa etmemiz gereken egemen güvenliğimizin temeli olacaktır" diye ekledi.
Belçikalı parlamenter Hilde Vautmans, Avrupa’nın birlik içinde olmadığı takdirde siyasette önemsiz kalacağını vurgulayarak, "Son günlerde olup bitene bakın. Putin ve Trump masadaydı. Avrupa ise hiçbir yerde yoktu. Hazır bir ortak tepkimiz yoktu. Yeni Avrupa Savunma Sanayi Programı, Ukrayna ile yakın iş birliği içinde ihtiyaç duyduğumuz Avrupa savunma omurgasına yapılan bir yatırımdır" dedi.
Fransız parlamenter Jean-Marc Germain programı memnuniyetle karşılasa da bütçenin yetersiz olduğunu belirterek, "Cephaneliklerimizin boşalmasını ve Ukrayna için silah üretemez hale gelmemizi kabul edemeyiz... Ancak şu gerçeği saklayamayız, bu program için ayrılan 1.5 milyar euro yeterli değil" ifadelerini kullandı.
Polonyalı parlamenter Andrzej Bula, kabul edilen programı tarihi bir adım olarak nitelendirdi: "Bugün Avrupa tarihinin ilk savunma programını kabul ediyoruz. Bu Avrupa için tarihi bir andır. Rus tehdidine karşı durma çabasında önemli bir adımdır. EDIP, bir dönüm noktasıdır. Çünkü savunma alanında sorunsuz işleyen bir tek pazar oluşturma fikrine dayanıyor".
Programın eleştirmenleri de vardı. İtalyan parlamenter Elena Donazzan, programın Avrupa dışındaki müttefiklere de açılmasını önerdi. Macar parlamenter Andras Gyürk, Ukrayna’ya ayrılan kısmı hedef alarak, "Bu teklifte Ukrayna’dan 300 defa bahsediliyor... Bu kabul edilemez. Macar vergi mükelleflerinin parasının, Ukrayna’da altın klozetlere akıtılmasına izin vermeyeceğiz" ifadelerini kullandı.
Sol gruptan Özlem Demirel EDIP’i savaş ekonomisine geçiş olarak nitelendirirken, İtalyan parlamenter Gaetano Pedulla da sağlık, ulaşım ve eğitim gibi alanlardaki eksiklikler varken daha fazla mühimmat üretmenin yanlış olduğunu savundu.
Yürürlüğe girmesi
AP tarafından kabul edilen EDIP düzenlemesi, üye ülkeler tarafından resmi olarak desteklendikten sonra resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek.
AVRUPA PARLAMENTOSU (AP), AVRUPA BİRLİĞİ'NİN SAVUNMA SANAYİSİNİ GÜÇLENDİRMEYİ, ORTAK SAVUNMA TEDARİKİNİ TEŞVİK ETMEYİ, SAVUNMA SANAYİ ÜRETİMİNİ ARTIRMAYI VE UKRAYNA'YA DESTEĞİ ARTTIRMAYI AMAÇLAYAN AVRUPA'NIN İLK SAVUNMA SANAYİ PROGRAMINA ONAY VERDİ.
