Erhürman'dan Kıbrıs'ta Çözüm Atmosferi İçin 10 Maddelik Öneri
Toplantı ve katılımcılar
KKTC Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, göreve geldikten sonra GKRY lideri Nikos Hristodulidis ile gerçekleştirdiği ilk görüşme sonrasında KKTC Cumhurbaşkanlığı yerleşkesinde basın toplantısı düzenledi. Görüşme, Lefkoşa ara bölgedeki BM konutunda ve BM gözetiminde yapıldı; BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve UNFICYP Misyon Şefi Khassim Diagne de toplantıda hazır bulundu. Erhürman, yanında Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Mehmet Dânâ ile olduğunu ve Maria Angela Holguin'in video konferansla katıldığını belirtti. Erhürman ile Hristodulidis baş başa yaklaşık 15 dakika görüşme gerçekleştirdi.
Görüşme yaklaşımı ve takvim
Erhürman, ilk toplantıda karşılıklı ayrıntılı görüş alışverişi yapılmadığını, kendisinin 10 maddelik bir öneri paketi sunduğunu ifade etti. Holguin’in 5 Aralık’ta Erhürman ile, 6 Aralık’ta Hristodulidis ile görüşeceği ve sonrasında üçlü bir toplantı planlandığını aktardı. Temsilciler düzeyindeki görüşmelerin kısa sürede başlayacağını, gerektiğinde Hristodulidis ile 5 Aralık’tan önce de bir araya gelebileceklerini ve telefonla sürekli iletişimde olacaklarını söyledi. Erhürman, adada şu an çözüm atmosferi olmadığını, bunu oluşturmak için çaba gerektiğini vurguladı.
Cenevre ve New York hattından devam
Erhürman, Eski Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile Hristodulidis’in Cenevre ve New York’ta görüştükleri konuların masada olduğunu ve bu noktalardan devam edeceklerini belirtti. Yeni bir 5+1 toplantısına gitmeden önce veya Holguin gelmeden önce belli başlı konularda uzlaşma sağlanmasının pozitif bir atmosfer yaratacağını söyledi.
On maddelik öneri paketi
Erhürman, çözüm atmosferinin oluşmasına katkı sağlayacağını düşündükleri 10 maddelik öneriyi ayrıntılarıyla sundu. Öne çıkan maddeler şunlar:
1. Karma evliliklerden doğan çocukların vatandaşlık hakları, karma evlilik eşlerinin güneyde araç ehliyetlerini kullanabilmesi ve bu çocukların güneye geçişlerinin sağlanması.
2. Metehan’daki geçişlerle ilgili düzenleme: kabin sayısının üçe çıkarılması ve sürekli görevli bulundurulması; ayrıca Bostancı ve Derinya’da seyrüsefer çıkarılması olanağının tanınması talebi.
3. Gençlik alanında ilerleme: 14 yaş altı takımların karşılıklı dostluk maçları yapmasının pozitif atmosfer katkısı sağlayacağı önerisi (Gençlik Teknik Komitesi çerçevesinde gündeme gelen konu).
4. Kayıp Şahıslar Komitesi (KŞK) ile ilgili hassasiyetler; Avrupa Parlamentosu’nda gündeme gelen tek taraflı anıt girişimleri ve bayrak yakma eylemlerinin talihsiz olduğu vurgulandı ve iki liderin ortak KŞK ziyaretinin olumlu olacağı belirtildi.
5. Mülkiyet meselesinde yapılan tutuklama ve yargılamaların süreci zehirlediği, bu konuda çalışmalar yapılması gerektiği.
6. Yeşil Hat Tüzüğü ticaretinde yaşanan bürokratik sıkıntıların ticaret hacmini düşürdüğü, bu engellerin giderilmesi gereği.
7. Hellim konusu: üreticilerin Euro Veritas ile yapılacak imzayı beklediği, imzanın gecikmesinin süreci aksattığı değerlendirmesi.
8. 2017 Crans Montana sürecinden sonra kurulan ve daha sonra kaldırılan AB Adhoc Komitesinin yeniden kurulmasının çözüm sürecine katkı sağlayacağı önerisi.
9. Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum güvenlik kuvvetleri arasında zamanlı müdahale ve koordinasyon için bir iletişim kanalı kurulması önerisi.
10. Metehan’daki yol genişletme çalışmasının başlangıcında iki liderin birlikte bulunmasının olumlu hava yaratacağı teklifi; söz konusu işlerin bir kısmının Kıbrıs Türk, bir kısmının Kıbrıs Rum müteahhitleri tarafından yürütüleceği hatırlatıldı.
Metodoloji ve sonraki adımlar
Erhürman, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin dört maddelik metodolojik öneriyi ilk kez resmi düzeyde BM yetkililerine ve Hristodulidis’e sunduklarını, BM tarafından açıklanan ortak metnin söylediklerine yaklaştığını belirtti. Temsilcilerin bu görüşleri sonuca ulaştırmak için düzenli toplantılar yapacağını, ihtiyaç halinde Hristodulidis ile kendilerinin de bir araya geleceğini vurguladı.
5+1 formatı ve beklentiler
Erhürman, muhtemel bir 5+1 toplantısına ‘‘el boş’’ gitmek istemediklerini, büyük toplantıların verimsiz sonuçla bitmemesi gerektiğini açıkça ilettiklerini söyledi. GKRY liderinin 1 Ocak 2026’dan itibaren AB Dönem Başkanlığı görevini üstleneceğini anımsatan Erhürman, Hristodulidis’in bu dönemde Kıbrıs sorununu önceliği olarak gördüğünü ve bunun olumlu olduğunu kaydetti.
Sonuç
Erhürman, ilk toplantının kısa olması nedeniyle anında geri bildirim verilmediğini, konuşulan konuların temsilciler düzeyinde yapılacak görüşmelerde detaylandırılacağını belirtti. Temsilcilerin sık görüşmesi ve iletişim kanallarının açık tutulması kararı, adada çözüm atmosferi oluşturma çabalarının ilk adımı olarak sunuldu.
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ (KKTC) CUMHURBAŞKANI TUFAN ERHÜRMAN, GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ (GKRY) İLE GERÇEKLEŞTİRDİĞİ GÖRÜŞMEDE TARAFLAR ARASINDAKİ ÇÖZÜM ATMOSFERİ İÇİN 10 MADDELİK ÖNERİDE BULUNDUĞUNU BELİRTEREK, "TEMSİLCİLERİMİZ BU GÖRÜŞLERİMİZİN SONUCA ULAŞMASINI SAĞLAMAK İÇİN SIKLIKLA BİR ARAYA GELECEKLER. BU GÖRÜŞMELER İHTİYAÇ DOĞURURSA, HRİSTODULİDİS İLE BİZ DE BİR ARAYA GELECEĞİZ" DEDİ.
