Günde 6 Saatten Az Uyku Amiloid-Beta Birikimini ve Alzaymır Riskini Artırıyor
Medical Park Ankara'dan uzman uyarısı: Uyku yalnızca dinlenme değil, beyin sağlığının kilit parçası
Medical Park Ankara Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsmail Bozkurt, uykunun sadece dinlenme amacı taşımadığını, aynı zamanda vücudun ve beynin yenilenmesine hizmet eden aktif bir süreç olduğunu belirtti. Dr. Bozkurt, sağlıklı ve özellikle derin uykunun beyin sağlığı için hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
Dr. Bozkurt, derin uykunun eksik olduğu durumlarda beyinde ödem artışı, nöroplastisitenin azalması ve enfeksiyon riskinde yükselme görüldüğünü ifade etti. Ayrıca uyku sırasında beyin atıklarının temizlenmesini sağlayan mekanizmaların bozulmasının uzun vadede zihinsel gerilemeye yol açabileceğini söyledi.
"Kaliteli uyku, alzaymır ve parkinson riskini azaltıyor"
Uykunun beynin kendini temizlediği ve yenilediği aktif bir süreç olduğunu anlatan Dr. Bozkurt, şu ifadeleri kullandı:
"Kaliteli uyku, alzaymır, parkinson ve inme riskini önemli ölçüde azaltabilir. Beyin uykuda durmaz. Bazı bölgeler uyanık zamana göre daha aktiftir. Uyku, beynin bakım, temizlik ve yenilenme sürecidir. Derin uykuda glinfatik sistem devreye girer ve beyin atıkları temizlenir. Amiloid-beta ve tau gibi toksik proteinler uzaklaştırılır. Gereksiz sinir bağlantıları budanır, hafıza sağlamlaşır. Ayrıca melatonin ve büyüme hormonu gibi birçok hormonun dengesi sağlanır. Derin uykuda beyin hücreleri küçülür, aralarındaki boşluk artar ve beyin omurilik sıvısı bu boşluklarda dolaşarak toksik maddeleri uzaklaştırır. Bu sistem bozulursa alzaymır riski belirgin şekilde artar"
"Günde 6 saatin altında uyku beyin iltihabı riskini artırır"
Kronik uykusuzluğun nörodejeneratif hastalıklarla doğrudan ilişkili olduğuna dikkat çeken Dr. Bozkurt, uykunun azalmasının beyin temizliği mekanizmasını durdurarak toksik protein birikimine yol açtığını söyledi. Uyarısını şu sözlerle sürdürdü:
"Günde 6 saatin altında uyku, amiloid-beta birikimini ve beyin iltihabını artırır. Alzaymır riski 2-3 kat yükselir". "Parkinsonda da dopamin hücrelerinin kaybı hızlanır. Uyku eksildiğinde temizlik mekanizması durur ve toksik proteinler birikmeye başlar. Bu da uzun vadede zihinsel gerilemeye yol açabilir. Derin uyku eksik olduğunda beyin ödemi artar, nöroplastisite azalır, enfeksiyon riski yükselir. Hastanede dahi uyku hijyenini ve melatonin düzenini takip ediyoruz. Kaliteli uyku öğrenme, hafıza ve iyileşme süreçlerini doğrudan etkiler. REM ve derin uyku yeni sinir bağlantıları için gereklidir. Uyku olmadığında öğrenme de iyileşme de durur. Her apne atağında oksijen azalır ve kafa içi basınç yükselir. İnme riski 3-6 kat artar. CPAP tedavisi bu riski yüzde 70-80 azaltır. Uykusuzluk prefrontal korteksin ve hipokampusun işlevlerini bozar, inflamasyonu artırır ve beynin temizliğini engeller. Bu durum çoğu zaman tedavi edilebilir bir uyku bozukluğu belirtisidir"
Dr. Bozkurt, özellikle uyku hijyeni, melatonin düzeni ve gerektiğinde uyku apnesi gibi durumların tedavisinin Alzheimer, Parkinson ve inme risklerinin azaltılmasında etkili olabileceğini belirtti. Uzman, halkı düzenli, yeterli ve kaliteli uyku almaya teşvik etti.
MEDİCAL PARK ANKARA HASTANESİ BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ UZMANI DOÇ. DR. İSMAİL BOZKURT
