Kırık Kalp Sendromu (Takotsubo): Yoğun Stres Kalbi Nasıl Felç Eder?
Bilimsel çalışmalar, yoğun emosyonel stresin kalp kasını geçici olarak felç edebildiğini, ritim bozukluklarını tetikleyebildiğini ve kimi zaman gerçek bir kalp kriziyle neredeyse aynı belirtilere yol açabildiğini gösteriyor. Medicana Sağlık Grubu Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. İstemihan Tengiz, bu ilişkinin modern kardiyolojide artık açıkça tanındığını vurguluyor.
Duyguların kalbe etkisi
Prof. Dr. İstemihan Tengiz konuya ilişkin olarak şunları söyledi: "Modern kardiyoloji, artık ruhsal durumun kalp sağlığının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve duygusal yüklenmenin biyolojik sonuçlarının göz ardı edilemeyeceğini net şekilde ortaya koymaktadır".
Günlük hayatta "kalbim sıkışıyor" diye tarif edilen his, bazen yalnızca mecazi bir ifade değil, tıbbi olarak karşılığı olan ciddi bir tabloyu işaret edebilir. Bu bağlamda sıkça gündeme gelen Takotsubo Kardiyomiyopatisi ya da daha bilinen adıyla Kırık Kalp Sendromu, yoğun emosyonel ya da fiziksel stres sonrası ortaya çıkan ve kalp kriziyle benzer bulgular veren bir hastalıktır.
Prof. Dr. Tengiz, konuyu şu sözlerle açıkladı: "Yoğun stres altında veya ani üzüntüler yaşandığında sıkça kullanılan ‘kalbim sıkışıyor’ ifadesi, aslında tıpta ‘Takotsubo Kardiyomiyopatisi’ ya da daha bilinen adıyla ‘Kırık Kalp Sendromu’ olarak tanımlanan tabloyu düşündürür. Bu sendrom, Japonya’da ahtapot avında kullanılan dar boyunlu, geniş tabanlı kaba benzeyen kalp şekli nedeniyle bu adı alır. Genellikle sevilen birinin kaybı, ayrılık, büyük bir tartışma, iş kaybı, ekonomik kriz veya trafik kazası gibi yoğun emosyonel ya da fiziksel streslerin hemen ardından ortaya çıkar. Bu tür durumlarda vücutta aşırı miktarlarda adrenalin ve katekolamin ortaya çıkar ve kalp kasında geçici süreyle kasılma kusuru oluşmasına neden olur. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı ve baş dönmesi gibi kalp krizinde de görülen şikâyetler görülebilir. Belirtilerin kalp krizini birebir taklit etmesi ise sıkça acil başvurusuna yol açar. Çünkü EKG bulguları ve kimi zaman kan değerleri bile kalp kriziyle karışabilir; ancak anjiyografi yapıldığında koroner damarların tıkalı olmadığı anlaşılır. Bu noktada doğru tanının konması ve uygun tedavinin planlanması için kardiyoloji uzmanlarının değerlendirmesi büyük önem taşır".
Belirtiler ve tanı
Takotsubo olguları, göğüste baskı, sıkışma, yanma hissi, nefes darlığı, çarpıntı, kola, boyna ya da çeneye yayılan ağrı, terleme, bulantı ve baş dönmesi gibi kalp kriziyle örtüşen belirtiler gösterir; bu nedenle bu yakınmaları olanların acilen hastaneye başvurması gerekir.
Prof. Dr. Tengiz, tanı sürecini şöyle anlattı: "Tanı sürecinde EKG, kalp kası enzimleri ve kalp ultrasonu gibi yöntemler kullanılır; gerekli görüldüğünde anjiyografi yapılır. Hastaların çoğu erken dönemde ritim bozukluğu, akut kalp yetmezliği veya kapak hastalığı gelişebileceği için yoğun bakım ya da kardiyoloji servisinde kısa süre izlenir."
Tedavi ve kalbi koruyucu yaşam önerileri
Tedavi genellikle kişiye göre planlanır; kalp hızını azaltan ilaçlar, kalp kası fonksiyonunu destekleyen tedaviler ve gerekirse kan sulandırıcılar tercih edilir. Tıkalı damar olmadığı için balon ya da stent uygulaması gerekmeyebilir.
Prof. Dr. İstemihan Tengiz iyileşme ve koruyucu önlemleri şu sözlerle özetledi: "İyileşme döneminde ağır fiziksel aktivitelerden uzak durmak, kafein ve nikotin gibi uyarıcıları azaltmak, düzenli kontrol yaptırmak ve stres kaynaklarının yönetilmesine özen göstermek önem taşır. Kalbi koruyucu yaşam tarzı alışkanlıkları arasında ise düzenli egzersiz, nefes çalışmaları, meditasyon, bilişsel davranışçı terapi yöntemleri, uyku hijyeninin düzenlenmesi ve güçlü sosyal bağlar kurmak öne çıkar. Araştırmalar, yalnızlığın kalp hastalığı riskini belirgin şekilde artırabildiğini, düzenli egzersiz ve gevşeme tekniklerinin ise stres hormonlarını düşürerek kalp fonksiyonlarını dengelediğini ortaya koymaktadır."
Özetle: Kalp sadece bir pompa değil; duygular ve hormonlarla şekillenen hassas bir dengedir. Yoğun duygusal yüklenmelerde belirtiler ortaya çıktığında hızlı değerlendirme, doğru tanı ve uygun tedavi hayati önem taşır.
MEDİCANA SAĞLIK GRUBU KARDİYOLOJİ BÖLÜMÜ’NDEN PROF. DR. İSTEMİHAN TENGİZ
