Yorgancılık Tarihe Karşı: Samsun'un 'En Genç' Ustası 52 Yaşında
Bir zamanların vazgeçilmez el sanatlarından yorgancılık, son ustalarının ellerinde yavaş yavaş tarih oluyor. Samsun'da mesleğin 'en genci' olduğunu söyleyen 52 yaşındaki yorgan ustası Mehmet Selçuk, 40 yıldır attığı ilmeklerin artık sonuna geldiğini belirtiyor.
Sanayileşme ve makine üretiminin etkisi
Sanayileşme ile birlikte makine üretimi, el emeğiyle hazırlanan yün ve pamuk yorganların pazar payını büyük ölçüde azalttı. Bir dönem 100'ü aşkın yorgan ustasının bulunduğu Samsun'da bugün sayının iki elin parmaklarını geçmediği vurgulanıyor. Çırak yetişmemesi ise mesleğin geleceğini karartıyor.
Ustanın sözleri: 'En genç yorgancı benim'
40 yıl önce çırak olarak başladığını söyleyen Mehmet Selçuk, çırak bulamamanın sektörü bitirdiğini ifade ediyor: 'Önceden Samsun’da 100’ün üzerinde usta vardı. Şimdi 10’u zor bulursun. Çırak yetişmiyor. Gençler kolay para kazanabilecekleri işlere gidiyor. 52 yaşındayım ama benden genç yorgancı yok. Diğer ustalar 55 ile 70 yaş arasında. En fazla 5-6 yıl daha devam edebilirim. Hazır dikim yorganlar oldukça yaygınlaştı. El işi yorganların 15-20 yıl sonra tamamen biteceğini düşünüyorum.'
El işi yorganın değeri ve tercih sebepleri
Usta Selçuk, üretim ve satışla ilgili şu bilgileri paylaşıyor: 'Yün, pamuk ve elyaftan yorganlar yapıyorum. Müşterinin kendi malzemesi varsa işçilik de yapıyoruz. Kış aylarında en çok yün yorgan tercih edilir. Yün hem sıcak tutar hem de daha sağlıklıdır. Elyafın hammaddesi kimyasal olduğundan çok önermiyoruz. Hakiki yün yorgan 3 bin 500 TL, pamuk yorgan 2 bin 500 TL, elyaf ise yaklaşık bin 500 TL’den satılıyor.'
Zahmetli iş, azalan ilgi
Yorgancılığın zahmetli bir zanaat olduğuna dikkat çeken Selçuk, iplik ve iğneyle saatlerce çalışmanın gençleri uzaklaştırdığını belirtiyor: 'Yere oturup saatlerce iğneyle işlemek kolay değil. Çıraklar 2 saatte 'belim ağrıyor' deyip bırakıyor. 'Elime iğne battı' diye kaçan çok oldu.'
Soğuk kış günlerine doğru yün ve pamuk yorganların hem daha sıcak hem de daha sağlıklı olduğunu söyleyen usta, eskilerin yün yorgana değer verdiğini, ancak yeni gelinlerin el işi yorgana daha az sıcak baktığını da ekliyor.
SAMSUN'DA 52 YAŞINDA OLMASINA RAĞMEN MESLEĞİN EN GENCİ OLDUĞUNU İFADE EDEN YORGAN USTASI, 40 YILDIR İCRA ETTİĞİ MESLEĞİNDE SON İLMEKLERİN ATILDIĞINI SÖYLEDİ. (MEHMET SELÇUK)
