Vakıflar'ın Kira Zamları Esnafı Vurdu: TÜFE'nin Katlarıyla Artışlar
Tarihi çarşılarında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan kira artışları, esnafı ciddi şekilde zor durumda bıraktı. Son 3 yıldır TÜFE endeksinin çok üzerinde uygulanan zamlar, bu yıl da sürdü; bazı dükkânlara TÜFE'nin 2 katı, bazılarında ise enflasyon oranında artışlar yapıldı.
Rayiç Bedel ve Geçen Yılki Fahiş Artışlar
Geçen yıl rayiç bedel değerlemesi gerekçesiyle bazı kiralarda %200 ila %600 arasında artışlar yaşandı. Bu yıl ise geçen yıl verilen sözlerin tutulmaması olarak değerlendirilen uygulamalar dikkat çekti. Devletin işyeri ve konut kiraları için en fazla %37 artış yapılabileceğini açıklamasına rağmen, Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından bazı kiralara %40 ile %55 oranında zam uygulandığı belirtildi.
KOSGEB Desteği ve Esnafın Tepkisi
Esnafın en çok tepki gösterdiği konuların başında KOSGEB destekli kiralamalar geliyor. Yeni açılan dükkânlarda ilk 2 yıl kiralar devlet desteğiyle ödendiği için yüksek bedellerle sözleşme yapıldığı, destek süresi sona erince bu bedellerin çarşıdaki mevcut esnafa "rayiç bedel" olarak emsal gösterildiği ifade ediliyor. Destek bitiminde bu kiraların ödenemez hale gelmesi, dükkân devirleri ve kapanmaların artmasına yol açıyor.
Ali Paşa Çarşısı'ndan Tepkiler
Ali Paşa Çarşısı Dernek Başkanı Yılmaz Sanış, kira artışlarıyla ilgili yaklaşık 5-6 yıldır süren sıkıntılara dikkat çekti ve şunları söyledi: "Geçtiğimiz yıl yeniden değerlendirme gerekçe gösterilerek, Vakıflar yüzde 200 ila 600 arasında zam yaptı. Normalde, sözleşme gereğince takip eden 5 yıl boyunca TÜFE’ye göre artış yapılması gerekirken bu sene bu durum uygulanmadı. Bu yıl satışlardaki azalma ve ekonomik şartlarında kötüleşmesi ile zam yapılmamasını ya da TÜFE oranında artış olmasını bekliyorduk. Enflasyon ile devletin mücadelesi içinde böyle yapılması gerekmiyor muydu. Ancak yüzde 40-60 oranında zam yapıldı. Her yıl vakıf kiracılarında dükkânını devreden ya da kapatan esnaf sayısı artıyor. Birçok arkadaşımız kirasını çıkartamadığı için işyerini kapatmayı düşünüyor".
Sanış, rayiç bedellerin belirlenme yöntemine de değinerek, dükkânlar ihaleye çıktığında kira bedellerinin yükseldiğini, KOSGEB desteğiyle bu kiraların iki yıl devlet tarafından ödendiğini, ardından esnafın dayanamayarak dükkânı bıraktığını söyledi: "Bırakılan bu yüksek kiralar bize rayiç olarak yansıtılıyor ve kiralar sürekli yukarı çekiliyor. Bu durum esnafın ayakta kalma şansını bitiriyor. Tarihi çarşıların kira gelirleri düşüyor. Boş kalan dükkanlar, bürolar yılbaşından sonra daha da artacak. Vakıf maksadı, kuruluş yapısı zarar görüyor".
Esnaf Endişesi
Ali Paşa Çarşı esnafından Nuri Yıldırım da kira artışlarının TÜFE oranlarına göre yapılması gerektiğini vurgulayarak, mevcut uygulamaların tarihi çarşılardaki esnaf yapısını bozacağını dile getirdi.
Esnaf temsilcileri, uygulamanın gözden geçirilmesi ve kira artışlarının makul düzeyde, şeffaf yöntemlerle belirlenmesi yönünde çağrı yapıyor.
RAYİÇ BEDELLERİN BELİRLENME YÖNTEMİNE DE DEĞİNEN SANIŞ, DÜKKÂNLAR İHALEYE ÇIKTIĞINDA KİRA BEDELLERİNİN YÜKSELDİĞİNİ, KOSGEB DESTEĞİYLE BU KİRALARIN İKİ YIL DEVLET TARAFINDAN ÖDENDİĞİNİ, ARDINDAN ESNAFIN DAYANAMAYARAK DÜKKÂNI BIRAKTIĞINI SÖYLEDİ.
