Dijital Ayrılık Kaygısı: Telefon, Dopamin ve Kontrol Kayıpları

Uzman Psikolog Arzu Hamurcu, teknolojik cihazlardan ve sosyal medyadan uzaklaşma kaygısının "dijital ayrılık kaygısı" olduğunu ve bilinçli uzaklaşma ile yönetilebileceğini açıkladı.

Yayın Tarihi: 15.11.2025 12:21
Güncelleme Tarihi: 15.11.2025 12:21

Dijital Ayrılık Kaygısı: Telefon, Dopamin ve Kontrol Kayıpları

Dijital Ayrılık Kaygısı: Uzman Arzu Hamurcu Anlatıyor

Uzman Psikolog Arzu Hamurcu, yetişkinlerin dijital bir nesne ile bağlantısının kopma hissinin "dijital ayrılık kaygısı"na dönüştüğünü belirterek, "Teknolojik cihazlardan ya da sosyal medyadan uzaklaşma kaygısı bildiğimiz ayrılık kaygısının dijital versiyonudur" dedi.

Nasıl bir etki yaratıyor?

Hamurcu, dijital ayrılık kaygısının yetişkinlerde bir bebeğin annesinden ayrılma kaygısına benzer şekilde beyinde aynı bölgeyi etkilediğini vurguladı. "Bir yetişkinin dijital bir nesneden ayrıldığında gördüğümüz kaygı, beynin aynı bölgesinde kendini gösteriyor" ifadelerini kullandı.

Telefonun şarjının bitmesi, mail alınamaması veya kontrol edilemeyen durumlar gibi olayların, kişide panik ve kontrol etme dürtüsünü tetiklediğini söyleyen Hamurcu, bu durumun problem haline geldiğinde tekrarlayan kaygı ataklarına yol açtığını belirtti.

Belirtiler ve mekanizma

Hamurcu, kişilerin telefon veya sosyal medya bildirimlerine ulaşamadıklarında yalnız kalma ve bir şeyleri kaçırma (FOMO) hissi yaşadığını anlattı: "Gündemden uzaklaşıyorum, insanlardan uzaklaşıyorum ya da bir haberi kaçıracağım, bir paylaşımı kaçıracağım gibi kaygı atakları görüyoruz."

Ayrıca dijital etkileşimlerin beyindeki ödül mekanizmasıyla, yani dopamin ile ilişkili olduğunu belirtti. "Beynimiz herhangi bir bildirimi, mesajı, beğeni butonunu dopaminle endeksliyor; bu ödüller gelmediğinde kaygı ve yalnızlık hissi artıyor" dedi.

Başa çıkma yolları

Çözüm önerileri arasında ekransız saatler geçirmek, telefon bildirimlerini kapatmak ve uygulamaları ana ekrandan kaldırmak gibi bilinçli uzaklaşma stratejileri olduğunu vurguladı. Hamurcu, "Ekransız bir saat geçirmek gün içinde bize iyi gelecektir" diyerek, refleksif olarak telefona uzanma sıklığını azaltmanın önemine dikkat çekti.

Hamurcu, asıl sorunun kişinin kendi kendisiyle kaldığında tahammülsüzlük hissetmesi olduğunu belirterek, "Biz kendi kendimize kaldığımızda neye tahammül edemiyoruz da elimiz telefona gidiyor?" sorusunu sordu ve kendi başına vakit geçirmenin artırılmasını önerdi.

Kontrolü geri almak

Hamurcu, dijital ayrılık kaygısının önlenmesinde bilinçli bir uzaklaşmanın tercih edilmesi gerektiğini söyledi: "Telefonu kontrol etme dürtüsünü azaltıp bildirimleri kapatırsak, dijital dünyanın bizi kontrol etmesinden ziyade bizim onu kontrol etmemiz mümkün olur."

Son olarak, teknolojik cihazlar ve sosyal medya algoritmalarının dopamin mekanizmasını bilerek kullandığını, bunun da dikkat süresini kısalttığını belirterek, ekran süresinin azaltılması ve bildirim yönetimi ile daha sağlıklı bir dijital ilişki kurulabileceğini ifade etti.

Uzman Psikolog Arzu Hamurcu tarafından aktarılan bu değerlendirmeler, dijital dünya ile kurduğumuz bağın psikolojik etkilerine ışık tutuyor ve pratik önlemlerle yönetilebileceğini gösteriyor.

UZMAN PSİKOLOG ARZU HAMURCU, YETİŞKİNLERİN DİJİTAL BİR NESNE İLE BAĞLANTISININ KOPMA HİSSİNİN...

UZMAN PSİKOLOG ARZU HAMURCU, YETİŞKİNLERİN DİJİTAL BİR NESNE İLE BAĞLANTISININ KOPMA HİSSİNİN DİJİTAL AYRILIK KAYGISINA DÖNÜŞTÜĞÜNÜ SÖYLEYEREK, "TEKNOLOJİK CİHAZLARDAN YA DA SOSYAL MEDYADAN UZAKLAŞMA KAYGISI BİLDİĞİMİZ AYRILIK KAYGISININ DİJİTAL VERSİYONUDUR" DEDİ.

UZMAN PSİKOLOG ARZU HAMURCU, YETİŞKİNLERİN DİJİTAL BİR NESNE İLE BAĞLANTISININ KOPMA HİSSİNİN...