Enerji içecekleri ve fast food, çocuklarda karaciğer yağlanmasını artırıyor
Sivas Medicana Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuğçe Uçar, enerji içecekleri, gazlı içecekler, cips ve fast food tüketiminin çocuklarda karaciğer yağlanmasını artırdığına dikkat çekti. Uzman, çocukluk çağında tespit edilen yağlanmanın erken müdahale ile kontrol altına alınabileceğini vurguladı.
Karaciğer yağlanmasının nedenleri ve yaygınlığı
Çocuklarda karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde normalden fazla yağ birikmesiyle ortaya çıkan ve giderek yaygınlaşan bir sağlık sorunudur. Temel nedenler arasında fazla kilo, insülin direnci ve hareketsiz yaşam yer alıyor. Ayrıca früktoz içeriği yüksek beslenme, işlenmiş gıdaların yoğun tüketimi, bazı ilaçlar ve toksinler de risk faktörleri arasında sayılıyor.
Dr. Uçar, normalde az miktarda bulunan yağ depolarının karaciğer ağırlığının yüzde 5’ini geçtiği zaman karaciğer yağlanmasından söz edilebileceğini belirtti. Bu oranın erişkinlerde yaklaşık yüzde 30-35, çocuklarda yüzde 7 ila 10 ve obez çocuklarda yüzde 30-40 civarı olduğunu aktardı.
Belirtiler, tanı ve tarama
Hastalık çoğunlukla belirgin bir belirti vermez. Bazı çocuklarda halsizlik, karın üst bölümünde dolgunluk hissi veya karaciğer büyümesine bağlı ağrı görülebilir. Tanı genellikle rutin testlerde karaciğer enzim yüksekliği saptanarak konur; bazen batın ultrasonunda da yağlanma tespit edilebiliyor.
Dr. Uçar, 9 yaş ve üzeri çocuklarda ALT isimli karaciğer testinin tarama testi olarak kullanıldığını ifade etti ve hastalığın genellikle çocuklarda basit yağlanma olarak başladığını belirtti.
Enerji içecekleri, paketli meyve suları ve fast food'un rolü
Son yıllarda enerji içecekleri, gazlı içecekler ve paketli meyve sularının tüketimindeki artışın çocukluk çağı karaciğer yağlanmasını tetiklediğini söyleyen Dr. Uçar, bu ürünlerin yüksek miktarda früktoz içermesi ve işlenmiş gıda kategorisinde yer almasının karaciğerin oksidatif stresini artırarak yağlanmaya zemin hazırladığını belirtti.
Ayrıca kalitesiz yağlarla hazırlanan fast food ürünlerinin dislipidemiye yol açarak karaciğer üzerindeki yükü artırdığı, bunun da oksidatif stresin yükselmesine ve karaciğerin yağlanmayla tepki vermesine neden olduğu ifade edildi.
Erken tanı ve yaşam tarzı değişikliklerinin önemi
Dr. Uçar, çocuk yaşta tespit edilen karaciğer yağlanmasının erişkinlere göre daha kolay tedavi edilebildiğini vurgulayarak, "Erken dönemde fark edip doğru beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle müdahale edersek, ileride Tip 2 diyabet, obezite ve kalp-damar hastalıklarının önüne geçmiş oluruz" dedi.
Uzman ayrıca, eğer yumurta tüketilmiyorsa, kolinden zengin yumurtayı haftanın en az 3-4 günü tüketmenin yardımcı olabileceğini belirtti.
Sonuç olarak, çocuklarda karaciğer yağlanmasının artmasında enerji içecekleri, gazlı içecekler, paketli meyve suları ve fast food tüketiminin önemli rol oynadığı; erken tanı, düzenli tarama ve beslenme-lifestyle müdahalelerinin ise hastalığın ilerlemesini engelleyebileceği vurgulanıyor.
SİVAS MEDICANA HASTANESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI DR. TUĞÇE UÇAR
