Pankreas Kanserinde Erken Tanı Hayat Kurtarır
SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Ahmet Balık, pankreas kanserinin kansere bağlı yaşam kayıplarında dördüncü sırada yer aldığını belirterek, erken dönemde genellikle belirti vermediği için çoğunlukla geç evrede tanı aldığını söyledi.
Pankreas ve görevleri
Prof. Dr. Balık, pankreasın karnın üst arka kısmında, karaciğer ile dalak arasında bulunduğunu ve ekzokrin ile endokrin olmak üzere iki temel görevi olduğunu aktardı. Ekzokrin kısmın sindirim enzimlerini, endokrin kısmın ise insülin ve glukagon gibi kan şekeri düzenleyici hormonları salgıladığını belirten Balık, pankreasın hem sindirim hem de metabolizma için hayati önemde olduğunu söyledi.
Belirtiler genellikle geç ortaya çıkar
Prof. Dr. Balık, tümörün yerleşim yerine göre semptomların değiştiğini ifade etti: pankreas başındaki tümörler sarılık, idrarda koyulaşma ve kaşıntı gibi belirtilerle daha erken fark edilebildiğini, kuyruk kısmındaki tümörlerin ise uzun süre sessiz seyrettiğini söyledi. İleri evrelerde görülebilecek şikayetler arasında kilo kaybı, halsizlik, sırt ağrısı, bulantı, iştahsızlık, karında şişkinlik ve kusma yer alıyor.
Risk faktörleri
Balık, pankreas kanserinde hem önlenebilir hem de önlenemeyen risk faktörleri olduğunu belirterek şunları sıraladı: Önlenebilir faktörler: sigara kullanımı (riski 2 kat artırır), aşırı kilo ve hareketsiz yaşam, diyabet, kronik pankreatit (özellikle alkol ve sigara kullananlarda), uzun süre kimyasallara maruz kalma. Önlenemeyen faktörler: ileri yaş, kadın cinsiyet, genetik yatkınlık (ailede pankreas veya diğer organ kanserleri). Sağlıklı beslenme, sigaradan uzak durma ve düzenli kontrollerle risklerin önemli ölçüde azaltılabileceğini vurguladı.
Tanı nasıl konur?
Prof. Dr. Balık, pankreas kanserinin erken dönemde genellikle belirti vermediği için bazen tesadüfen tespit edildiğini belirtti. Tanıda kullanılan yöntemler arasında ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR), endoskopi ve PET-BT'nin bulunduğunu; bu görüntüleme yöntemlerinin hem tanı koymada hem de cerrahi planlamada büyük önem taşıdığını söyledi.
Tedavide cerrahi ön planda
Balık, pankreas kanserinde en etkili tedavinin cerrahi olduğunu vurguladı. Tümörün yerine ve damarlarla ilişkisine göre pankreasın bir kısmı veya tamamının çıkarılabildiğini; bu ameliyatların ileri düzey deneyim gerektirdiği için özelleşmiş cerrahi ekipler tarafından yapılması gerektiğini söyledi. Bazı hastalarda önce kemoterapi uygulanarak tümörün küçültüldüğü, ardından cerrahiye geçildiğini; ameliyat sonrası dönemde ise onkoloji ve gastroenteroloji ekipleriyle yakın takip gerektiğini belirtti.
Pankreas olmadan yaşamak mümkün mü?
Prof. Dr. Balık, pankreas tamamen alındığında hastaların ömür boyu insülin tedavisi almak zorunda olduğunu ve sindirim enzimlerinin dışarıdan ilaç şeklinde verilmesi gerektiğini belirterek, pankreas olmadan yaşamanın mümkün olduğunu ancak yaşam şeklinin değişeceğini ifade etti.
Erken tanı hayat kurtarır
Balık son olarak, “Erken evre pankreas kanserinde, zamanında yapılan cerrahi müdahale ve uygun tedaviyle uzun süreli yaşam mümkündür” dedi. Özellikle aile öyküsü bulunanlar, sigara içenler ve yeni gelişen diyabeti olan kişilerin düzenli kontrollerini yaptırması gerektiğini, pankreas kanserinin çoğu zaman sessiz ilerlediğini fakat erken tanı ve cerrahi müdahale ile mücadele edilebileceğini vurguladı. “Vücudunuzu dinleyin, belirtileri hafife almayın. Erken tanı, pankreas kanserinde de hayat kurtarır” sözleriyle uyarısını yineledi.
SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ ANABİLİM DALI’NDAN PROF. DR. AHMET BALIK, KANSERE BAĞLI YAŞAM KAYIPLARINDA DÖRDÜNCÜ SIRADA YER ALAN PANKREAS KANSERİNİN GENELLİKLE ERKEN DÖNEMDE BELİRTİ VERMEDİĞİ İÇİN GEÇ EVRELERDE TANI ALDIĞINI SÖYLEDİ.
