Tuz Gölü'nde kırmızı alarm: 90 yılda %85 küçüldü
Tuz Gölü, Türkiye'nin tuz ihtiyacının %4090 yılda yüzde 85 küçüldüğünü gösteriyor; kuraklık ve su çekilmesi sonucu ortaya çıkan tuz kütleleri alarm veriyor.
Gölü küçülten başlıca etkenler
Bölgedeki kuraklık, iklim değişikliği ve tarımsal sulamadaki bilinçsiz uygulamalar gölün çekilmesinde belirleyici rol oynuyor. Haber metinlerinde, bölgedeki su kuyuları sayısına ilişkin farklı rakamlar yer alıyor; bir kısım kaynaklarda 200 bin civarında su kuyusu bulunduğu belirtilirken, Jeoloji Mühendisleri Odası Aksaray İl Temsilcisi Tayfun Aydın'ın aktardığına göre bölgede 15 bini kaçak, 5 bini ruhsatlı olmak üzere 20 bin civarında kuyu bulunuyor. Bu çekişme, gölü besleyen akarsuların yetersiz kalmasıyla birleşince küçülme sürecini hızlandırıyor.
Uzman değerlendirmesi ve tarihsel veriler
Jeoloji Mühendisleri Odası Aksaray İl Temsilcisi Tayfun Aydın çalışmaların bulgularını şöyle aktardı: Tuz Gölü 7 bin 200 kilometrekare alanıyla Van Gölü'nden sonra Türkiye'nin ikinci büyük gölüdür. Gölün su yüzeyleri alanıyla ilgili olarak ilk çalışma 1915 yılında askeri haritalar ile yapılmış ve 2 bin 164 kilometre kare olarak tespit edilmiştir. 1987 yılında uzay fotoğraflarından yapılan çalışma sonucunda bu alan 926 kilometre kare alana küçüldüğü belirlenmiştir. Ardından 2005 yılında Aksaray Üniversitesi ve bilim insanlarının yaptığı çalışmalar sonucunda bu alan 326 kilometre kareye küçülmüştür. Dolayısıyla 90 yılda yüzde 85 oranında gölde bir küçülme olmuştur ve hala kar ve yağmur yağışlarının olmamasından dolayı Tuz Gölü küçülmeye devam ediyor.
Aydın ayrıca iklim değişikliği, yağmur ve kar yağışının azalmasının yanı sıra sulak alanların yok olmasının ana nedenler olduğunu belirtti: Peçenek Suyu, İnsuyu ve Uluırmak gibi akarsular artık yağmur ve kar suları olmadığı için burayı besleyemez hale geldi. Aksaray Eskil ve Tuz Gölü Türkiye'nin en az yağış alan yeridir. Metrekareye 324 kilogram yağış düşmektedir. Oysaki Türkiye ortalaması metrekareye 574 kilogramdır. İklim değişikliği ve bilinçsiz tarım bu Tuz Gölü'nün bitme noktasına gelmesine neden olmuştur. Çünkü Eskil ve çevresinde 15 bini kaçak 5 bini ruhsatlı 20 bin civarında kuyu bulunmaktadır. Eskiden ilk su seviyeleri 1,5 metrede çıkar, kuyu derinliği 80 metreye kadar inerdi. Günümüzde ilk su seviyesi 80 metreye inerken kuyu derinlikleri ise 300 metreye kadar inmiştir. Aksaray yöresinde çok su isteyen ürünler ekiliyor. Mısır ve yonca gibi ürünler ekiliyor. Dolayısı ile mısır ve yoncadan vazgeçip onun yerine arpa gibi ürünler ekilmeli, bunlara destek verilmeli. Suyu korumalıyız, Tuz Gölü'nü korumalıyız. Tuz Gölü'nü korumanın birinci yolu şu andaki mevcut suları idareli kullanmak, tasarruflu kullanmaktır.
Uzmanlar, gölün korunması için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor; su yönetimi, kaçak kuyuların denetimi ve tarımsal üretimde su tasarrufu sağlayacak ürün ve uygulamalara geçiş öne çıkan çözüm önerileri arasında yer alıyor.
TÜRKİYE'NİN TUZ İHTİYACININ YÜZDE 40'INI KARŞILAYAN VE ÜLKENİN 2. BÜYÜK GÖLÜ OLAN TUZ GÖLÜ KIRMIZI ALARM VERİYOR. 90 YILDA YÜZDE 85 KÜÇÜLDÜĞÜ TESPİT EDİLEN TUZ GÖLÜ'NDE KURAKLIK NEDENİYLE SU SEVİYESİNİN DÜŞMESİ TUZ KÜTLELERİNİ ORTAYA ÇIKARDI. HIZLA KÜÇÜLMEYE DEVAM EDEN TUZ GÖLÜ'NDE EN BÜYÜK ETKEN BÖLGEDEKİ 200 BİN CİVARINDA SU KUYUSUNUN BULUNMASI OLARAK BELİRLENİRKEN, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE VAHŞİ SULAMAYLA BİRLİKTE KÜÇÜLME ORANI HIZLA İLERLİYOR.
