Yat ve teknecilik sektörü 5,5 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaştı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Sakarya'da düzenlenen Deniz Ticaret Odası Müşterek Meslek Komiteleri 7. Toplantısı'nda Türkiye'nin denizcilikteki başarılarını ve sektöre ilişkin verileri paylaştı. Bakan, gemi sanayinin 2024’te 1,91 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini, yat ve teknecilik sektörünün yan sanayiyle birlikte 5,5 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaştığını açıkladı.
Karadeniz'deki patlamalar ve kurtarma operasyonu
Bakan Uraloğlu, Karadeniz'de iki gemide meydana gelen patlamalara ilişkin sürecin yakından takip edildiğini belirtti. Uraloğlu, "KAIROS isimli gemiye Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğümüz yangın sürerken başarılı bir müdahaleyle 25 denizciyi iyi bir operasyonla kurtardı. Huzurlarınızda Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğümüze ve bakanlığımızdaki bütün çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Diğer gemi ile ilgili de hayati bir tehlike yok. Bütün denizcilere bir kez daha geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum" dedi.
Türkiye'nin denizcilikteki güçlenmesi
Uraloğlu, Türkiye'nin denizleri "Mavi Vatan" kabul ederek denizciliği milli ve öncelikli sektör olarak benimsediğini vurguladı. Ülkenin altyapı ve kapasite verilerini aktaran Bakan, Türkiye'nin 217 adet liman tesisi, 85 faal tersanesi, 186 tekne imal ve çekek yeri, 65 yat limanı, 23 gemi geri dönüşüm tesisi, 400 balıkçı barınağı ve 1 milyonu aşan amatör denizcisi ile dünyanın önde gelen denizci ülkelerinden biri haline geldiğini söyledi.
Bakan, Türk sahipli deniz ticaret filosunun 2002'de 8,9 milyon dedveyt ton ile 17. sırada olduğunu, 2025'in ilk yarısında 2 bin 203 gemiyle 53,1 milyon dedveyt tona ulaşılarak dünya sıralamasında 10. sıraya yükseldiğini aktardı.
Limanlarda rekor artış
Uraloğlu, limanlarda elleçlenen yük ve konteyner hacimlerindeki artışa da dikkat çekti: "2002 yılından bu yana limanlarımızda elleçlenen yük miktarı yüzde 180, konteyner miktarı ise yüzde 443 arttı. 2024 yılında limanlarımızda elleçlenen yük miktarı yaklaşık 532 milyon tona, konteyner miktarı ise 13 milyon 529 bin TEU'ya ulaştı."
Ambarlı, Kocaeli, Tekirdağ ve Mersin limanlarının yanı sıra bu yıl listeye ilk kez Aliağa Limanının da eklendiğini belirten Bakan, dünyanın en fazla konteyner elleçleyen 100 limanı arasında Türkiye'nin 5 limana sahip olmasının deniz lojistiğindeki gücünü gösterdiğini söyledi.
Uluslararası anlaşmalar ve tanınma
Bakan Uraloğlu, Londra'daki Uluslararası Denizcilik Örgütü 34. Genel Kurulu'nda Umman Sultanlığı ile iki anlaşma imzalandığını bildirdi: 'Denizcilik Alanında İş Birliğine Dair Anlaşma' ve 'Ulaştırma Koridorları ile Haberleşme Alanlarında Mutabakat Zaptı'. Bu anlaşmaların ülkemizin imzaladığı 65. denizcilik anlaşması olduğunu ve Umman'dan gelen yüklerin Türkiye üzerinden Avrupa'ya aktarılmasını kolaylaştıracağını söyledi.
Ayrıca Panama ile STCW (Gemi Adamlarının, Eğitim Belgelendirme ve Vardiya Tutma Standartları) sözleşmesi imzalandığını belirten Uraloğlu, "Panama ile imzaladığımız bu son anlaşmayla birlikte yeterlik belgelerimizin tanındığı ülke sayısı da 42'ye yükselmiş oldu" dedi. Bu sayede Türk gemi adamlarının Panama bayraklı gemilerde de çalışabileceğini vurguladı.
Türkiye'nin IMO Konsey üyeliğine 139 ülkenin desteğiyle üst üste 14. kez seçilmesinin, ülkenin uluslararası denizcilikteki etkisini pekiştirdiğini kaydetti.
Yat turizmi, kruvaziyer ve Ro-Ro başarısı
Yat limanlarındaki yatırımlara değinen Bakan, "2002'de 41 olan yat limanı sayımızı en son Gazipaşa Yat Limanımızı hizmete açarak 65'e çıkardık. 8 bin 500 olan bağlama kapasitemizi de yaklaşık 26 bine yükselterek üç katından fazla artırdık." dedi. Yapımı devam eden projeler arasında Datça, Tekirdağ, İstanbul Haliç ve Mersin Aydıncık yat limanlarını saydı.
Kruvaziyer turizminde 2025'in ilk 10 ayında limanlara uğrayan kruvaziyer gemi sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,9 artışla bin 278 olduğunu, kruvaziyerle gelen yolcu sayısının ise 2 milyon 21 bini aştığını belirtti. 2013 yılının rekoru olan 2 milyon 259 bin yolcu sayısını bu yılın sonunda geçebileceklerini ifade etti.
Ro-Ro taşımacılığında da artışın sürdüğünü söyleyen Uraloğlu, geçen yıl 706 bin birimdeki yükün deniz yoluyla taşındığını, bu yılın ilk 10 ayında ise 600 binden fazla araç taşındığını açıkladı.
Yat üretimi, elektrikli ve hibrit tekneler
Bakan, gezi, eğlence, dinlence ve spor için özel tasarlanmış teknelerin sayısının 135 bini aştığını ve bununla birlikte Türk tekne ve yat yapım sanayinin dünya pazarında önemli bir konuma geldiğini vurguladı. "Ülkemiz 2025 yılında yat projeleri sipariş defterinde toplam boy uzunluğuna göre dünyada İtalya'nın ardından 2. sıraya yükseldi." dedi.
Uraloğlu, çevre dostu teknolojilere dikkat çekerek, elektrikli ve hibrit yatların da Türkiye'de üretildiğini; ayrıca ülkenin bakım, onarım, refit ve retrofit hizmetlerinde tercih edilen merkezlerden biri haline geldiğini ifade etti.
Teşvik ve destekler
Denizcilere verilen desteklere de değinen Bakan, 2004'ten itibaren uygulanan ÖTV'siz yakıt uygulamasıyla "Sicillerimize kayıtlı yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine özel tüketim vergisi tutarını sıfıra indirdik" dedi ve "Bugüne kadar sektöre yaklaşık 20 milyar liralık ÖTV'siz yakıt desteği sağladık" bilgisini paylaştı.
Yeşil dönüşüm kapsamında Mart ayında yenilenen "Hurdaya Ayrılan Türk Bayraklı Gemilerin Yerlerine Yeni Gemi İnşa Edilmesinin Teşvikine Dair Yönetmelik" ile destek mekanizmaları oluşturduklarını ve verilen teşviklerin sektörde yoğun talep gördüğünü belirtti.
Sonuç: Bakan Uraloğlu'nun paylaştığı rakamlar, Türkiye'nin hem altyapı hem üretim hem de diplomasi alanlarında denizcilikte önemli bir güç haline geldiğini gösteriyor; yat ve teknecilik sektörü, yan sanayiyle birlikte 5,5 milyar dolar seviyesine ulaşarak ülke ekonomisinde kritik bir rol üstleniyor.
ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANI ABDULKADİR URALOĞLU, GEMİ SANAYİSİNİN 2024’TE 1,91 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT YAPTIĞINI, YAT VE TEKNECİLİK SEKTÖRÜNÜN İSE YAN SANAYİYLE BİRLİKTE 5,5 MİLYAR DOLARLIK EKONOMİK BÜYÜKLÜĞE ULAŞTIĞINI AÇIKLADI.
