Doğru Budama ile 500 m² Bahçe, 10 Dönümlükten Fazla Verim Sağladı
SAMSUN (İHA) – Ziraat Yüksek Mühendisi Gökhan Ayar, dip sürgünü temizliği, uç budaması ve seyreltme uygulamalarının fındık bahçelerinde birim alandan alınan verimi önemli ölçüde artırdığını açıkladı. Bu yıl fındık rekoltesinde Türkiye birincisi olan Samsun’da, Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Halk Eğitim Müdürlüğü iş birliğinde üreticilere uygulamalı eğitimler veriliyor.
Güneş görmeyen dallar fındık vermez, gölgedeki dalın fındığı olmaz
Gökhan Ayar, fındık ocaklarında tüm dalların meyve vermesi için güneş almasının şart olduğunu vurguladı: "Fındık meyvesi, ağaçlardaki tomurcukların karanfile dönüşmesinden oluşuyor. Bu dişi çiçekler fındıkta aralık ve şubat ayları arasında oluşur. Bu tomurcukların karanfile dönüşmesi için fosfor ve güneş çok önemli. Güneşi görmeyen tomurcuklardan karanfil elde edemezsiniz. Bu sebeple karanfillerin güneş görmesi gerekiyor."
Ayar, budamanın amacının karanfilleri artırmak ve güneşlenmeyi yükseltmek olduğunu belirterek, dalların birbirini gölgelemesinin önlenmesi gerektiğini söyledi. Bir daldaki karanfillerin yüzde 80’i tek yıllık sürgünlerden elde edildiğini, yeni sürgünlerin bir karış ya da 15 santim ve üzeri olması gerektiğini; 10 santimin altındaki sürgünlerin zayıf geliştiğini aktardı. Doğru budama ve sulamanın yıllık sürgünleri artırdığını, 35-40 santime kadar yeni sürgün elde edilebildiğini ifade etti. "Doğru budama da yıllık sürgünde önemli. Özellikle uç budamaları yıllık sürgünlere olumlu etki eder," dedi ve 8-10 sene sonra verimli olmayan dalların yedek olarak bekletilebildiğini ekledi.
"Dip sürgünü yapmazsanız, odun beslemiş olursunuz"
Ayar, verim almak için işe yaramayan ve gereksiz besin tüketen dip sürgünlerinin budanmasının şart olduğunu söyledi: "Budama; dip sürgünü, seyreltme ve uç budaması olarak 3’e ayrılır. Dip sürgünü temizliğinde dip sürgünleri; daha genç olduğundan gübre, su gibi besinleri fındık alınacak daldan daha fazla faydalanıyorlar. Hızlı gelişmek için diğer dallardan daha fazla besleniyorlar. Ana dalı, fındık verecek dalı besleyeceğimize dip budaması yapmazsak bir işe yaramayacak dip sürgünlerini, yani odun beslemiş oluyoruz."
Dip sürgünü temizliğinin kışa girmeden yapılması gerektiğini belirten Ayar, hastalıklardan korunmak için bu uygulamanın önemine dikkat çekti: "Küllenme dip sürgününden başlar. Zararlılar için konak alanıdır. Bundan dolayı fındık ocaklarında dip sürgünü bırakmamamız gerekiyor. Gübrelemeden önce dip sürgününün yapılması gerekiyor." Ayrıca dip sürgünlerinin toprağın biraz altından, yüksekten değil, kesilmesi gerektiğini vurguladı.
Az, ama sağlıklı dal—500 m²’nin 10 dönümü sollaması
Ayar, verimi artırmak için daha çok alan veya dal gerektiği düşüncesinin yanlış olduğunu, yeteri kadar sağlıklı daldan iyi verim alınabileceğini şöyle özetledi: "Seyreltme de budamada önemli bir yöntem. Dallar, tüm dallar güneşten faydalanacak şekilde seyreltilecek. Birbirine gölge etmeyecek, ortası boş kalacak ve iyi bir hava sirkülasyonu sağlanacak. Bu sirkülasyon küllenmeyi önler."
Örnek uygulamalara ilişkin bilgi veren Ayar, Terme Ortasöğüt Mahallesi’nde gerçekleştirilen uygulamayı anlattı: "Budama yapılan bahçede 500 metrekareden aldığı fındığı, geri kalan 10 dönümlük fındık bahçesinden alamıyor." Üreticilerin dalkıranları temizleme çekincelerine karşın, gerekli temizliğin iki yılda sonuç verdiğini söyledi.
Uç budamasının incelikleri
Ayar, budamanın üçüncü basamağı olan uç budamasının önemini şöyle açıkladı: "Uç budaması da fındıkta verimliliği artırmak için olmazsa olmaz. Fındık ocaklarında kökten uca kadar giden dala ‘lider dal’ denir. Lider dal üzerinde yapılan her budama uç budamadır. Uç budaması; lider dalın en uç kısmından dışarıya bakan kısmından 10 santim gerisinden bir kesim yaptığımız takdirde verimli olacaktır."
Uç budamasının odunlaşmanın başladığı yerde yapılması gerektiğini ve budanan gözün yönüne göre dal gelişiminin şekillendiğini belirten Ayar, "İçeri giren dal istenmediğinden budamada gözlerin dışarı bakması çok önemli bir husustur" dedi.
ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSİ GÖKHAN AYAR, DİP SÜRGÜNÜ TEMİZLİĞİ, UÇ BUDAMASI VE SEYRELTME UYGULAMALARI SAYESİNDE FINDIK BAHÇELERİNDE BİRİM ALANDAN ALINAN VERİMİN, DOĞRU BUDAMA YAPILMAMIŞ BAHÇELERE GÖRE ÇOK DAHA YÜKSEK OLDUĞUNU SÖYLEDİ.
