Orta Asya'nın En Büyük Çevre Felaketi
Daha önce dünyanın dördüncü büyük gölü olarak bilinen, Özbekistan ile Kazakistan arasında yer alan Aral Gölü, 1960'lı yıllardan itibaren incurmanla yüzleşiyor. Çevre felaketi haline gelen bu durum, Orta Asya ülkelerini derinden etkilemiş durumda.
Kuruma Nedenleri ve Sonuçları
Aral Gölü, 1960-1990 yılları arasında eski Sovyetler Birliği’nde pamuk üretimini artırmak için sulanan tarım arazileriyle büyük ölçüde su kaynakları tüketilerek hızla kurumaya başladı. Bu süreç, gölü besleyen Seyhun ve Ceyhun ırmaklarının sularının azalmasına neden olurken, 2020'li yıllarda Aral Gölü'nün yüz ölçümü yaklaşık 9 kat küçüldü.
1960'ta 68 bin kilometrekare yüzölçümüne ve 1083 kilometreküp su hacmine sahip olan Aral Gölü’nün, günümüzdeki durumu ise korkutucu bir tablo sunuyor: Yüz ölçümü 8 bin kilometrekareye, su hacmi ise 75 kilometreküpe düştü.
Aralkum Çölü ve Çevresel Etkileri
Göl, eski kıyılarından 170 kilometre geri çekilerek, “dünyanın en genç çölü” olarak adlandırılan Aralkum Çölü'nü oluşturdu. Tuzlu kum tabakalarından oluşan bu çölden her yıl yaklaşık 100 milyon ton tuzlu toz havaya karışıyor, bu durum tüm bölgeyi tehdit ediyor.
Uzmanlar, bu kum fırtınalarının Pamir Dağları’ndaki buzulların erimesini hızlandırdığını belirtiyor. Ayrıca, Aral Gölü’nün kuruması, toprak erozyonu ve hava kirliliği nedeniyle insan sağlığını olumsuz etkilemekte ve çeşitli hastalıkların yayılmasına neden olmaktadır.
Tarım ve Balıkçılığın Sonuçları
1960'lı yıllarda Aral Gölü'nün kıyısındaki Moynak balıkçı kasabasının tarım arazileri büyük oranda tuzlanarak tarım ve balıkçılık zarara uğramıştır. Ayrıca göldeki 34 balık türü yok olarak %90’ı kayboldu; balık konservesi fabrikaları kapandı, beldeler harabe hale geldi.
Ağaçlandırma Çalışmaları ve Umut
Özbekistan hükümeti, 2017’den bu yana Aral Gölü'nün kuruyan kısmını ağaçlandırma projeleri ile yeniden yeşillendirmeyi hedefliyor. Zafar Eşankulov, bu süreçte 2 milyon hektar alanda ağaçlandırma çalışmasının tamamlandığını açıkladı. Bu ağaçlandırma girişimi, kum ve tozların yayılımını önlemekte önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Daha önce dünyanın dördüncü büyük gölü olarak bilinen, Özbekistan ile Kazakistan arasında bulunan Aral Gölü'nün 1960'lı yıllardan itibaren kurumaya başlamasıyla Orta Asya ülkeleri, büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya kaldı. Özbekistan Ekoloji, Çevre Koruma ve İklim Değişikliği Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü yetkilisi Zafar Eşankulov (fotoğrafta), AA muhabirine konuyla ilgili açıklamalarda bulundu.
Daha önce dünyanın dördüncü büyük gölü olarak bilinen, Özbekistan ile Kazakistan arasında bulunan Aral Gölü'nün 1960'lı yıllardan itibaren kurumaya başlamasıyla Orta Asya ülkeleri, büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya kaldı. Özbekistan Ekoloji, Çevre Koruma ve İklim Değişikliği Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü yetkilisi Zafar Eşankulov (fotoğrafta), AA muhabirine konuyla ilgili açıklamalarda bulundu.
