BM 80. Genel Kurulu New York'ta başlıyor
İSLAM DOĞRU - Dünya genelindeki en kapsamlı diplomatik buluşmalardan biri olan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 80'incisi yarın New York'ta başlıyor. Toplantılar, 23-29 Eylül tarihlerinde ve Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası temasıyla gerçekleştirilecek.
Başkanlık, katılım ve açılış
Genel Kurul'un açılışını BM Genel Sekreteri Antonio Guterres yapacak. Bu yıl görüşmelere başkanlık edecek isim ise kürsü tokmağını eline alan eski Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock olarak açıklandı. Toplantılara, yaklaşık 150 civarında devlet ve hükümet başkanı ile çok sayıda başkan yardımcısı, bakan, diplomat, sivil toplum temsilcisi ve gazeteci katılması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programı
New York'a dün ulaşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM'deki ilk hitabını bugün Türkiye saatiyle 22.00-01.00 arasında gerçekleştirilecek Filistin Meselesine Çözüm Bulunması ve İki Devletli Çözümün Hayata Geçirilmesi Konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferansta yapacak. Erdoğan, Genel Kurul görüşmelerinin ilk gününde Türkiye'yi temsilen 4. sırada konuşacak; tahmini konuşma saati Türkiye saatiyle 18.00 civarıdır.
Erdoğan, ayrıca 24 Eylül Çarşamba günü Türkiye saatiyle 21.00'de düzenlenecek BM İklim Zirvesinde de hitap edecek.
Gündemin önceliği: Gazze ve küresel krizler
Liderler, kriz, ihtilaf ve savaşların arttığı bir dönemde bir araya geliyor. Toplantılarda Gazze ve bölgedeki insani krizin ana gündem maddelerinden biri olmayı sürdürecek. İsrail'in Gazze'deki saldırılarının yol açtığı can kayıpları ve insani yardımın ulaşmasındaki güçlükler, Genel Kurul görüşmelerinde ve yüksek düzeyli oturumlarda öne çıkacak.
Bugün Genel Kurul salonunda yapılacak yüksek düzeyli konferansta, İsrail'in Filistin'deki eylemleri ve son dönemde Katar'ın başkenti Doha'da gündeme gelen gelişmelerin tartışılması bekleniyor.
Diğer önemli konuşmacılar ve sürprizler
BM geleneğine göre başkanların ardından ilk konuşmayı Brezilya yapıyor, ardından ev sahibi ABD söz alıyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbasa vize verilmemesi nedeniyle konuşmasını video aracılığıyla yapması öngörülüyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ise 26 Eylül Cuma sabahı ilk sırada Genel Kurula hitap etmesi bekleniyor.
Bu yıl ilk kez Genel Kurul'a katılacak Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın da 24 Eylül Çarşamba sabahı salonda konuşma yapması planlanıyor; Şara, 1967'den bu yana Suriye'yi temsilen konuşan ilk lider olacak.
Ana tema ve küresel öncelikler
Genel Kurul'un ana teması Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası. Antonio Guterres, 80. Genel Kurul öncesi yaptığı değerlendirmede diplomasinin sorun çözmeye odaklanması gerektiğini vurgulamış; jeopolitik ayrışmalar, çatışmalar, iklim krizi, teknoloji riskleri ve eşitsizlikleri acil başlıklar olarak sıralamıştı.
BM Güvenlik Konseyi'ndeki tıkanıklıklar, özellikle ABD vetoları ile büyük bağışçı ülkenin aidat kesintileri tartışma konuları arasında yer alacak. Ayrıca Rusya-Ukrayna savaşı, Sudan, Lübnan, Yemen ve Haiti gibi bölgesel krizler de liderlerin gündeminde olacak.
Yan toplantılar ve özel oturumlar
Genel Kurul haftasında liderler Dördüncü Dünya Kadın Konferansı'nın 30. Yıl Dönümü, İklim Zirvesi, Sürdürülebilir, Kapsayıcı ve Dayanıklı Bir Küresel Ekonomi Zirvesi ve Yapay Zeka Yönetimi Üzerine Küresel Diyalog gibi çok sayıda yan etkinliğe katılacak.
Tarihten kısa notlar
BM Genel Kurulları 1946'dan beri sürüyor. Konuşma süreleri çoğunlukla 15 dakika ile sınırlandırılıyor olsa da tarihte uzun konuşmalar da kayda geçti; örneğin 1960'ta Küba liderinin 296 dakika ve 2009'da Muammer Kaddafi'nin yaklaşık 100 dakika konuşması gibi anekdotlar hafızalarda yer alıyor.
New York'ta güvenlik önlemleri
New York şehir yönetimi ve emniyet birimleri, 80. Genel Kurul için yoğun güvenlik tedbirleri aldı. Belediye Başkanı Eric Adams tehdidin kayda değer olmadığını ifade etti ancak önlem seviyesinin yüksek tutulacağını belirtti. Binlerce polis, K-9 birimleri, helikopter ve insansız hava araçları ile Doğu Nehri'nde NYPD botları görev yapacak.
NYPD, Manhattan orta doğu kesimini korumak için BM binası çevresinde metal bariyerler ve trafik kısıtlamaları uygulayacak. 48. ile 42. sokaklar arasındaki 1. Cadde araç ve yaya trafiğine kapatılacak; bölgeye sadece ikamet edenler ve geçiş kartı bulunanlar belirli kontrol noktalarından giriş yapabilecek. FDR ana yolunun bir kısmı ve diğer cadde ve sokaklarda da sınırlamalar uygulanacak.
Genel Kurul haftasında diplomasi trafiğinin yanı sıra farklı sivil toplum kuruluşları ve grupların protesto ve gösterileri de bekleniyor. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da İsrail'in Gazze politikaları ve buna yönelik tepkiler New York'ta gündemin önemli bir parçası olacak.
