İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı İslami: UAEA'nın Sessizliği Tarihte Leke Olacak
Viyanada düzenlenen UAEA 69. Genel Konferansında konuşan taraflar, nükleer güvenlik, denetimler ve uluslararası hukukun durumu üzerine sert açıklamalarda bulundu. Konferans, 'Nükleer Alanda Küresel İşbirliği' temasıyla gerçekleştirildi ve birçok ülkenin bakanlık düzeyinde temsilcileri katıldı.
Grossi'nin Mesajı: Denetimlerin Yeniden Başlaması Umudu
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, konuşmasında dünyadaki askeri çatışmalar, nükleer normların aşınması ve artan eşitsizlikler karşısında uluslararası kuruluşların iki seçeneği olduğunu belirtti: 'işlerine olduğu yerden devam etmek' veya 'harekete geçmek'. Grossi, UAEA'nın nükleer silahların yayılma riskini azaltmanın yanı sıra farklı alanlarda faaliyet yürüttüğünü vurguladı.
Grossi, geçen hafta Kahire'de İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile yaptığı görüşmeyi hatırlatarak, 'UAEA'nın İran'daki denetimlerinin yeniden başlaması hususunda pratik adımlar üzerinde çalıştıklarını' söyledi. Grossi ayrıca denetçilerin İran'a geri dönmesinin olumlu bir işaret olacağını ve nükleer yayılma riskine dikkat çekti: 'Bir an için düşünün: Birkaç ülke yerine 20 ya da 25 ülkenin nükleer silahlarla donanmış olduğu bir dünya.'
İslami'den Sert Eleştiri: Saldırılar Kınanmadı
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ise UAEA'nın tarihinin en kritik dönemlerinden birini yaşadığını belirtti ve NPT ile uluslararası hukukun bütünlüğünün İsrail yönetimi ve ABD'nin eylemleri sonucu zarar gördüğünü savundu. İslami, 13 Haziran'da İsrail'in İran'a saldırı düzenlediğini, UAEA Yönetim Kurulunun İran aleyhinde 'siyasi amaçlı' karar kabul etmesinden saatler sonra Ajansın denetimindeki tesislerin hedef alındığını, nükleer bilim insanları ve çok sayıda sivilin öldüğünü ve yaralandığını hatırlattı.
İslami, 22 Haziran'da ABD'nin de bu saldırılara katıldığını ve uluslararası hukuku açıkça ihlal ettiğini ifade etti. Ayrıca, İran'ın resmi yazışmalarına ve saldırıların şiddetle kınanması talebine rağmen Ajansın bu saldırıları kınamadığını, 'kendi güvenlik sistemlerinin bütünlüğünü koruyamadığını' ve yasal görevini yerine getirmediğini söyledi.
İslami, İran'a yönelik saldırılara karşı verilen yanıtların 'unutulmaz' olduğunu belirterek, 'İran'ın düşmanları, nükleer bilim ve teknoloji, nükleer bilgi birikimi ve endüstrinin İran'da köklü ve derin bir geçmişe sahip olduğunu, askeri saldırı ve suikastlarla ortadan kaldırılamayacağını bilmelidir' dedi. Ayrıca İslami, 'Çocuk katili ve soykırımcı siyonist rejimin suçları sadece tesisleri yok etmeyi amaçlamıyor; diplomasi ve barışı da sürekli sabote ediyor' değerlendirmesinde bulundu.
İslami son olarak, '(UAEA) Kurumun, özellikle de Başkan'ın (Grossi) bu sessizliği ve eylemsizliği, kurumun tarihinde bir leke olarak kalacaktır' ifadelerini kullandı.
ABD'den Sert Tutum: İran'ın Nükleer Kapasiteleri Kaldırılmalı
ABD Enerji Bakanı Chris Wright ise konferansta yaptığı konuşmada, ABD'nin barışçıl nükleer teknolojinin teşviki için UAEA ve üye devletlerle işbirliğine kararlı olduğunu söyledi. Wright, 'İran'ın yükümlülüklerini ihlal etmesinin, NPT rejimi için en ciddi tehdidi' oluşturduğunu belirtti ve Tahran'ın 'UAEA'ya karşı şeffaf olmaması ve nükleer silahlanma çabalarının' kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Bakan Wright, 'Henüz yeterince açık değilse, İran konusunda ABD'nin tutumunu tekrar belirtmek isterim. İran'ın tüm zenginleştirme ve yeniden işleme kapasiteleri dahil olmak üzere nükleer silahlanma yolu tamamen ortadan kaldırılmalıdır' diyerek İran'ı yükümlülüklerine uymaya ve UAEA müfettişlerine engelsiz erişim sağlamaya çağırdı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) 69. Genel Konferansı, kurumun Viyana'da bulunan genel merkezinde başladı. "Nükleer Alanda Küresel İşbirliği" temasıyla düzenlenen konferansa, birçok ülkeden bakanlık düzeyinde katılım oldu. UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, burada konuşma yaptı.
