İzmir'de Simit Zammı Krizi: Bakanlık 'Onaylamadı', Valilik İtiraz Etti
Ticaret Bakanlığı'ndan sert yalanlama
Ulusal basında yayılan 'zammı bakanlık onayladı' yönündeki haberler, Ticaret Bakanlığı tarafından kesin bir dille yalanlandı. İzmir'de simidin fiyatının 15 liradan 20 liraya çıkarılması sonrası yaşanan tartışmalar üzerine bakanlık, sürecin kendi onayları olmadan işletildiğini bildirdi.
Bakanlığın açıklaması ve yetki sınırı
Bakanlık, bazı basın organlarında zammın meşruiyetini güçlendirmek amacıyla 'Bakanlığın onayıyla gerçekleştiği' yönünde ifadeler kullanıldığını belirterek bunun gerçeği yansıtmadığını vurguladı. Açıklamada, bakanlığın fiyatları tek başına belirleme veya nihai onay verme yetkisinin bulunmadığı, rolünün daha çok görüş bildirme ve dengeleyici mekanizma olduğu kaydedildi.
Fiyat belirleme süreci nasıl işliyor?
Bakanlık, kafa karışıklığını gidermek için Esnaf ve Sanatkarlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmelik'i işaret etti. Buna göre süreç şu adımlarla ilerliyor:
İlk olarak ilgili esnaf odası (örneğin fırıncılar odası) maliyet analizlerini yaparak bir fiyat teklifi hazırlar. Teklif, odanın bağlı olduğu Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği'ne sunulur. Birlik, yerel bir komisyon kurarak teklif üzerinde değerlendirme yapar. Komisyonun kararı, Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun görüşü alınarak nihai değerlendirme için Ticaret Bakanlığı'na iletilir. Bakanlık talebi; üretim maliyetleri, enflasyon, piyasa koşulları ve 'tüketici alım gücü' gibi kriterler çerçevesinde değerlendirir.
Bakanlığın olumsuz görüş bildirmesi halinde tarifenin gerekçeleriyle birlikte yeniden hazırlanması gerekir. Sürecin sonunda nihai karar, birliğin yönetim kurulu tarafından verilir ve yürürlüğe girer.
İzmir'den gelen taleplerin reddi
Bakanlık, 2025 yılı içinde İzmir'den gelen tüm simit zammı taleplerini reddettiğini ve bu kararları belgelendirdiğini açıkladı. Yapılan açıklamada, başvuru ve ret tarihleri şöyle sıralandı:
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği'nin 8 Ağustos'ta ilettiği '100 gram simidin 20 lira olması' talebi, Bakanlık tarafından 22 Ağustos'ta uygun bulunmadı. Birliğin 27 Ağustos'ta maliyet tablolarıyla sunduğu ikinci başvuru ise 28 Ağustos'ta reddedildi.
İzmir Ticaret Odası'nın 12 Şubat'ta ilettiği '90 gram simidin 15 lira olması' talebine 14 Şubat'ta olumsuz görüş verildi; 3 Mart'ta yenilenen talebe ise 5 Mart'ta yine olumsuz yanıt geldi.
Bakanlık, ret kararlarının gerekçesi olarak 'fiyat artışlarının vatandaşlar üzerinde ek yük oluşturacağı' ve 'üretici maliyetleri ile tüketici alım gücü arasında adil bir denge kurulamaması' durumunu gösterdi.
Valilik itirazı
Bakanlığın açıklamasında, zammın yürürlüğe girmesinin ardından İzmir Valiliği'nin devreye girerek tarifenin iptali için mahkemeye itiraz başvurusunda bulunduğu bilgisi paylaşıldı.
