Mısır ve Sudan Hedasi Barajı'nı Tehdit Olarak Nitelendirdi
Nil Nehri üzerinde Etiyopya tarafından inşa edilen Hedasi Barajı, Mısır ve Sudan tarafından ortak bir endişe kaynağı olarak değerlendirildi. Kahire'de düzenlenen ikinci 2+2 mekanizması toplantısına Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Sulama Bakanı Hani Suveylim ile Sudan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliğinden Sorumlu Devlet Bakanı Ömer Sıddık ve Tarım ve Sulama Bakanı İsmet Guraşi katıldı.
Şubat ayında gerçekleştirilen ilk toplantının ardından, Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın sosyal medya hesabından yayınlanan ortak bildiride iki ülkenin tutumu net biçimde ortaya konuldu.
"Sudan ve Mısır'ın su güvenliği bölünmez bir bütündür. Nil havzasında çıkarlarımıza zarar verecek her türlü tek taraflı adımı kesin olarak reddediyoruz."
Ortak bildiride ayrıca barajın "uluslararası hukuka aykırı olduğu" iddia edilerek, projenin Nil havzasında "istikrarı tehdit ettiği" ve Doğu Nil havzasında ciddi sonuçlara yol açabileceği vurgulandı.
Bildiride, Etiyopya'nın barajı doldurma ve işletme konusundaki tek taraflı adımlarının güvenlik, su salınımlarının düzensizliği ve kuraklıkla mücadele açısından ciddi riskler doğurduğu belirtildi. Ortak açıklamada ayrıca şu uyarıya yer verildi: "Etiyopya, Doğu Nil havzasındaki politikasını değiştirmelidir. Bu mesele üç ülke (Mısır, Sudan, Etiyopya) arasındaki bir sorundur. Havzanın diğer ülkelerinin bu ihtilafa dahil edilmesini kabul etmiyoruz."
Hedasi Barajı Anlaşmazlığının Arka Planı
Toplam 6 bin 650 kilometre uzunluğundaki Nil Nehri, Burundi, Ruanda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kenya, Uganda, Tanzanya, Etiyopya, Eritre, Güney Sudan, Sudan ve Mısır olmak üzere 11 ülke tarafından paylaşılıyor. Etiyopya, Nil sularının yaklaşık %80%3'ünden yararlanabiliyor.
Etiyopya, Afrika'nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı'nın inşasına 2 Nisan 2011 tarihinde başladı. Baraj, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 85 besleyen Mavi Nil kolu üzerinde yer alıyor ve Addis Ababa yönetimi projeyle enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı hedefliyor.
Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile kapsamlı bir anlaşma sağlanamamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken, Kahire ve Hartum yönetimleri Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık paylarının etkilenmemesi için öncelikle üçlü bir anlaşma gerektiğini savunuyor.
İlk dolum işlemi Temmuz 2020'de gerçekleştirilmiş, barajdan 20 Şubat 2022'de elektrik üretimine başlanmıştı. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 2 Eylül'de barajın Mısır ve Sudan'a zarar vermediğini, aksine yıl boyunca düzenli su akışı sağladığını ve taşkınları önlediğini ifade etmişti.
