Sentinel-2 Verileriyle Türkiye'nin Kuraklık Haritası Hazırlandı
FADİME YILMAZ ELMA - Zonguldak
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansı'nın Sentinel-2 uydularından elde edilen verileri kendi geliştirdikleri yazılımla birleştirerek Türkiye'nin kuraklık haritasını oluşturdu.
Nasıl yapıldı?
Geliştirilen sistemde uyduların yakın kızılötesi (NIR) ve kısa dalga kızılötesi (SWIR) bantlarından yararlanılarak bitkilerin su içeriği analiz edildi. Yazılımla mayıs ve haziran ayları ile ağustosun 20 gününe ait uydu verilerinin mozaiği oluşturuldu ve sınıflandırma yapılarak haritalar üretildi.
Bulgular
Kutoğlu, elde edilen haritalarda iki döneme ait veriler arasında belirgin farklılıklar saptandığını, bazı bölgelerde bitki örtüsünün tamamen ortadan kalktığının görüldüğünü bildirdi. Haritada koyu kırmızı alanlar genellikle yangınlar sonucu yok olan bölgeleri, beyaz alanlar haziran ve ağustos aylarında kuraklıktan etkilenmeyen (nötr) zemini, pembe tonları ise su içeriğinde azalma yaşayan zemin ve bitki örtüsünü temsil ediyor.
Kutoğlu, bu yıl yağışların ülke genelinde oldukça yetersiz geçtiğini ve bitkilerin geniş ölçekte su stresine girdiğini vurguladı: "Toprak nemini kaybetmiş. Dolayısıyla Türkiye genelinde bu yıl ciddi kuraklıkla karşı karşıyayız. Bitkiler, ormanlık alanlar, tarım alanları, hemen hemen her yer su stresine girmiş gibi gözüküyor."
Kuraklığın yaşam alanlarına etkisi
Prof. Dr. Kutoğlu, yağış eksikliğinin peyzaj alanlarında sararma, ağaçlarda kuruma ve çim alanlarda kurumaya yol açtığını belirtti. Yağış geri geldiğinde bitkilerin kökleri vasıtasıyla topraktan su çektiğini, ancak yağış olmadığında bitkilerin yeterli suyu sağlayamadığını ve bunun "su stresi"ne neden olduğunu açıkladı.
Öneriler
Kutoğlu, kuraklıkla mücadelede sadece yasal düzenlemelerin yeterli olmayacağını, toplum ve planlama bazında adımlar atılması gerektiğini söyledi. Önerileri özetle şunlar:
- Tarımda suya daha az ihtiyaç duyan ürünlere geçiş (örneğin susuz tarıma uygun bitkiler),
- Betonlaşmanın sınırlandırılması, kentlerde ağaçlandırma ve peyzaj çalışmaları,
- Peyzaj alanlarında daha az su isteyen bitkilerin tercih edilmesi ve çok su tüketen çimen kullanımının azaltılması,
- Yeni imar planlarında yeşil çatı ve yağmur suyu toplama sistemlerinin zorunlu tutulması,
- Çatı ve bina yüzeylerinde yansıtıcılığı yüksek, açık renk malzemelerin teşvik edilmesi.
İklim değişikliği uyarısı
Kutoğlu, iklim değişikliğinin insanlığın karşılaştığı en önemli küresel sorunlardan biri olduğunu belirterek, "Görünen o ki iklim değişikliği noktasında insanoğlu bunu geri döndüremeyecek. Bununla yaşamaya alışmamız ve buna yönelik önlemler almamız gerekiyor." dedi.
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu'nun geliştirdiği yazılım ve Sentinel-2 verileriyle hazırlanan bu kuraklık haritası, ülke genelindeki kuraklık düzeyinin izlenmesi ve bölgesel müdahale planlarının hazırlanması için önemli bir veri kaynağı sunuyor.
Zonguldak'ta uydu verilerinden yararlanılarak geliştirilen yazılımla Türkiye'nin "kuraklık haritası" çıkarıldı. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansının Sentinel-2 uydularından elde edilen verileri, kendi geliştirdikleri yazılımla birleştirerek Türkiye'nin kuraklık seviyesini haritalandırdı.
