Uzmanlardan yılbaşı öncesi kritik uyarı: Sahte alkol öldürücü
Yılbaşı öncesinde artan sahte alkol vakalarına ilişkin uyarıda bulunan acil tıp uzmanları, 'bir defadan bir şey olmaz' yaklaşımının hayati sonuçlar doğurabileceğini vurguladı. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı'ndan Doç. Dr. Afşin İpekci ve Biruni Üniversite Hastanesi Acil Tıp Bölümü'nden Uzm. Dr. İlhami Demirel sahte alkolün (metil alkol/metanol) neden olduğu zehirlenmelerin tehlikesine dikkat çekti.
Metil alkolün gizli tehlikesi
Doç. Dr. Afşin İpekci, sahte alkolün genellikle 'odun ruhu' olarak bilinen metil alkol olduğunu belirterek, vücutta iki aşamalı bir zehirlenme tablosu oluştuğunu söyledi. İlk aşamada baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı, kusma ve sarhoşluk gibi bulgular görüldüğünü; bu nedenle erken dönemde tüketicilerin bunu normal alkol zehirlenmesiyle ayırt edemediğini aktardı.
İpekci, esas ölümcül etkenin metanolün zehirli metabolitlere dönüşmesiyle ortaya çıktığını, bu dönüşümün genellikle 6-8 saat sonra başladığını ve sonrasında önce görme kaybı, ardından şuur değişikliği, hipotansiyon, böbrek yetmezliği ve ölüme kadar gidebilen tabloların gelişebildiğini kaydetti.
Tedavi, antidotlar ve erken başvurunun önemi
Doç. Dr. İpekci tedavi sürecini anlatarak, önce destek tedavisi ve genel muayene ile başlandığını, metanol zehirlenmesinde dünya çapında kullanılan iki önemli antidot bulunduğunu; bunlardan birinin yurt dışından gelen ilaç, diğerinin ise etil alkol olduğunu söyledi. Geç dönemde başvuranlarda ise metabolitler oluştuğu için uygulanacak yöntemlerin diyaliz olduğunu belirtti.
İpekci, 'Görmüyorum' diye gelen vakalar olduğuna dikkat çekerek, metil alkol zehirlenmelerinde genellikle yakınların ilk dönemde sarhoşluk zannedip hastaneye getirmediklerini, görme bozukluğu ortaya çıkınca başvurunun gerçekleştiğini vurguladı. Ayrıca metil alkolün bandrolünün bile sahte olarak üretildiği ve ürünün dezenfektanlar ile ucuz parfümlerde de bulunabildiğine dair bilgiler olduğunu aktardı.
Görme bozuklukları ve tanıda gecikme riski
Uzm. Dr. İlhami Demirel, normal alkol zehirlenmelerinin de zararlı olduğunu ancak metil alkol kaynaklı zehirlenmelerin ölümcül riskler taşıdığını belirtti. Demirel, tanıda en önemli unsurun hastadan alınan öykü olduğunu, kaynağı bilinmeyen alkol alım öyküsünün şüpheyi güçlendirdiğini söyledi.
Görme bozukluklarının (çift görme, bulanık görme, görme kaybı) genellikle ilerleyen dönemde ortaya çıktığını ve tanıda gecikmeye yol açtığını ifade eden Demirel, kusma ve baş ağrısı gibi şikayetlerin tüketiciler tarafından hafife alınabildiğini ve gecikmenin hastaya zararını artırdığını belirtti.
Risk grubu ve pratik uyarılar
Demirel, genelde görülen hasta grubunun 30-60 yaş arası, ağırlıklı olarak erkek hastalar olduğunu söyledi. Tedavide önceliğin hayati fonksiyonların takibi olduğunu, çok geç başvuranlarda solunum yetmezliği gelişebileceğini ve gerekirse solunum desteği sağlandığını aktardı. Antidotların kontrollü bir şekilde hastane ortamında uygulanması gerektiğini vurguladı.
Her iki uzman da yılbaşı dönemine girilirken halkı şu konuda uyardı: 'Bir defadan bir şey olmaz dememeleri lazım, sahte alkol öldürücü.' Şüpheli bir alkol alımı sonrası belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden acil servise başvurmak hayati önem taşıyor.
UZM. DR. İLHAMİ DEMİREL
