Diyarbakır Kocaköy'de Yüz Milyonlarca Yıl Önceye Ait Fosiller Bulundu
Tetis Denizinin izleri ve zengin fosil kalıntıları
Diyarbakır'ın Kocaköy ilçesinde yapılan çalışmalarda, bölge zemininin bir zamanlar Tetis Denizi tabanı olduğu değerlendirilen alanlarda çok sayıda jeolojik ve paleontolojik kalıntı ortaya çıkarıldı. Bölge merkezine yaklaşık 4 kilometre mesafedeki kayaçlarda, milyonlarca yıl süren süreçlerle oluşmuş fay kırıkları ve farklı canlı türlerine ait olduğu tahmin edilen fosiller dikkat çekiyor.
Antropolog Naci Akdemir bölgeyi şöyle anlatıyor:
"Tetis Denizinde meydana gelen sediment tortulu çökellerinin bulunduğu bir yer olduğunu, bu çökellerin vaktiyle muhtemelen tek tabaka halindeyken Afrika-Arabistan plakasının zorlaması ve Avrasya’nın buna direnmesi neticesinde bir yükselme-dalma hadisesinin meydana geldiğini ifade etti. Afrika-Arabistan zonu yükselirken Avrasya zonunun bunun altına daldığını kaydeden Akdemir, \"Tetis Denizinin altındaki çökeller yükselirken önce doğu-batı istikametinde çatlaklar ve kırılmalar meydana gelmiştir. Bilahare yine Afrika-Arabistan plakasının sola momentli yani batıya açılı bindirmesi yüzünden bu defa kuzey-güney istikametli düzgün çatlaklar meydana gelmiştir. Her çatlağın bulunduğu yerde doğudaki zon, batıdakine nazaran daha hızlı ilerlemektedir. Çatlakların vaktiyle bakışımlı iken, günümüzde birbirinden ayrılmış kırıkları, bunu bize açıkça göstermektedir\" dedi.
Akdemir, söz konusu jeolojik hareketlenmenin zamanlamasına ilişkin şu değerlendirmeyi paylaştı:
"Biz bunu jeolojik hareket olarak düşünüyorsak halen devam etmektedir. Zaten yöremizdeki depremlerde bundan kaynaklanmaktadır. Bulunduğumuz yer, kanaatime göre hareket başladığında şimdiki Süveyş ve Basra Körfezini birleştiren bir hattın üzerinde bulunuyordu, kabaca. Arazi, yılda 10-15 milimetrelik bir hızla kuzeye doğru seyir halindedir ki Anadolu yarımadası da bunun önünden batıya doğru, yani Ege Denizine doğru kaçmaktadır. Hareket, güneyden kuzeye doğrusal bir hareket değil sola, yani batıya momentli bir hareket karakterindedir. Hareketin ivmesi, aynı şekilde Avrasya’ya yüklenen Hint kıtasında çok hızlı iken, Arabistan ve Afrika’nın batısına gittikçe yavaşlamaktadır. Bakılırsa, Hindistan’ın Avrasya’yı Himalayalar’da 9 bin metrelere varan ölçeklerde yükselttiği, İran ve Anadolu platolarının batıya gittikçe azalan meyillerle bu harekete refakat ettiği görülür. Söz konusu yükselme hareketi batıda, Atlas Dağlarını da kıvırdıktan sonra, Cebelitarık’ta neredeyse sıfırlanmaktadır. Ancak Alp kıvrımları ile Pirenelerin de bu sistemin etkisiyle oluşmuş dağ kıvrımları olduğunu unutmamak gerekir" diye konuştu.
Antropolog Akdemir, bulunduğu sedimanter tortullarda gözlemlenen fosil çeşitliliğini de şöyle aktardı:
"Deniz yumuşakçaları, derisi dikenliler, balıklar ve ne olduğunu tam kestiremediğimiz başkaca omurgalı hayvanların fosilleri bize bunu göstermektedir. Biraz önce görmüş olduğunuz gibi, bir kayanın üzerinde bulunan ve üzerinde birkaç diş bile mevcut olan bir çene kemiği mevcuttur. Bunun üzerinde de oluşmuş ve tabiatıyla daha geç çağlara ait olan başka bir katmanda da omurga kemikleri müşahede ettik. Söz konusu hareketlenmeler neticesinde bu arazi, yaklaşık 5-6 milyon kadar önce günümüzdeki manzaraya büründü. Zaten Tetis Denizinin devamından başka bir şey olmayan Akdeniz, şu an gittikçe kapanmaya, başka ifadeyle daralmaya devam etmektedir. Akdeniz’in zeminininde birkaç, 10 milyon sene sonra, günümüz Kocaköy arazisine benzeyen bir görünüm alacağı tahmin edilmektedir" şeklinde konuştu.
Uzmanlar, bölgede saptanan çatlaklar ve fosil tabakalarının, 250-300 milyon yıl öncesine uzanan jeolojik süreçlerin sonucu olduğunu ve günümüzdeki deprem etkinliklerinin de bu hareketlerin devamı olduğunu vurguluyor.
DİYARBAKIR’IN KOCAKÖY İLÇESİNİN ÜZERİNDE OLDUĞU ZEMİNİN TETİS DENİZİ’NİN ZEMİNİ OLDUĞU DEĞERLENDİRİLİYOR. ZEMİNDE, MİLYONLARCA YIL BOYUNCA OLUŞAN FAY KIRIKLARINDAN, BİRÇOK CANLI TÜRÜNE AİT OLDUĞU TAHMİN EDİLEN FOSİLLERE KADAR BİRÇOK JEOLOJİK (YERBİLİMSEL) VE PALEONTOLOJİK (FOSİLBİLİMSEL) KALINTI BULUNUYOR.
