Ali Çandır: Tarım girdi maliyetleri ortalamanın altında arttı
Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı Ekim ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini değerlendirdi. Çandır, Ekim ayında tarımsal girdi maliyetlerindeki artışın hem aylık hem de yıllık bazda uzun dönem ortalamalarının altında gerçekleştiğini belirtti ve bu durumun üretici lehine bir tablo yarattığını söyledi.
Tarım-GFE verileri ve değerlendirme
Çandır, Tarım-GFE'nin Ekim ayında aylık olarak yüzde 2,04 olarak ilan edildiğini hatırlatarak, 'Bu rakam, endeksin ölçülmeye başlandığı 2015 yılından itibaren Ekim ayları ortalaması olan 2,31'in yüzde 15 altında' dedi. Yıllık bazda ise Tarım-GFE'nin yüzde 33,66 arttığını ve bunun da son 10 yılın Ekim ayları ortalaması olan 34,22'nin altında kaldığını vurguladı.
Ekim'de alt kalemler: Veteriner hizmetlerinde en yüksek artış
Tarımda kullanılan mal ve hizmetler alt kalemlerinde Ekim ayında aylık yüzde 2,12, yıllık yüzde 34,79 artış görüldüğünü belirten Çandır, bu rakamların 2022 sonrası Ekim ayları için aylık ve yıllık en yüksek seviyeler olduğunu kaydetti. Alt kalemlerdeki değişimler şu şekilde bildirildi:
Aylık değişimler: tohumda yüzde 4,71, enerjide yüzde 0,09, gübrede yüzde -0,60, ilaçta yüzde 2,26, veteriner hizmetlerinde yüzde 5,61, yemde yüzde 3,19, diğer kalemlerde yüzde 0,51.
Yıllık değişimler: tohumda yüzde 36,86, enerjide yüzde 22,30, gübrede yüzde 47,39, ilaçta yüzde 18,91, veteriner hizmetlerinde yüzde 64,33, yemde yüzde 35,53, diğer kalemlerde yüzde 38,69.
Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 1,57 ve yıllık yüzde 27,19 artış ilan edildiğini belirtti.
Üretici lehine seyir ve üretici fiyat endeksi
TÜİK tarafından açıklanan Tarım-ÜFE'nin Ekim'de aylık yüzde 4 arttığını, bunun 10 yıllık Ekim ortalaması olan 2,56'nın üzerinde olduğunu ifade eden Çandır, yıllık artışın ise yüzde 45,40 ile 10 yıllık ortalama 25,29'un üstünde gerçekleştiğini kaydetti. Son bir yıllık dönemde genel eğilimin üretici aleyhine olduğunu, ancak Mayıs, Haziran, Eylül ve Ekim aylarında üretici lehine gerçekleşmeler görüldüğünü söyledi.
Yurtdışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) Ekim'de aylık yüzde 0,90 ve yıllık yüzde 28,75, yurtiçi üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) ise aylık yüzde 1,63 ve yıllık yüzde 27 artış kaydetti. Üretici düzeyindeki gıda kalemi aylık yüzde 2,87 ve yıllık yüzde 35,73 artış göstermişti; bu durum Ekim ayında da tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun tarımdan daha yüksek seyrettiğini gösteriyor.
Manşet enflasyon ve tüketici faturası
Çandır, tüketici enflasyonu TÜFE'nin Ekim'de aylık yüzde 2,55 ve yıllık yüzde 32,87 arttığını hatırlatarak, 'Son 20 yıllık Ekim ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 2,24 ve yıllıkta yüzde 18,53 olduğu göz önüne alındığında manşet enflasyonun hâlâ yüksek seyrettiği daha iyi anlaşılır' değerlendirmesini yaptı.
Makas daralıyor
Çandır, tüketici gıda enflasyonunun Ekim'de aylık yüzde 3,41, yıllık yüzde 34,87, işlenmemiş gıda enflasyonunun aylık yüzde 4,52, yıllık yüzde 34,66 ve yaş meyve sebze enflasyonunun aylık yüzde 5,49, yıllık yüzde 35,84 olduğunu belirterek aradaki makasın daralmaya başladığını vurguladı. Çandır, 'Yıllık olarak yüzde 33,66 düzeyindeki tarımsal girdi maliyet artışına karşılık yüzde 45,40'lık tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 32,87'lik tüketici fiyat artışı söz konusu olmuştur. Ekim ayında tarımsal üreticiler, aylıkta ve yıllıkta lehte rakamlarla karşılaşmıştır' dedi.
ANTALYA TİCARET BORSASI VE ANTALYA TARIM KONSEYİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI ALİ ÇANDIR
