Kokarca fındıkta zararını derinleştiriyor
Türkiye’de özellikle Karadeniz Bölgesi’nde yüksek ihracat geliri sağlayan fındık başta olmak üzere tarım ürünlerine son yıllarda büyük zarar veren kahverengi kokarcanın, bu sezon fındığa verdiği zararın yüzde yüze yaklaştığı bildirildi.
Uzman uyarısı: Yayılım hızla sürüyor
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr İsmail Demir, istilacı kokarca böceğinin Karadeniz sahil şeridi boyunca hızla yayıldığını ve özellikle fındık üretiminde büyük kayıplara yol açtığını ifade etti. Demir, "Yoğunluğun yüksek olduğu bölgelerde zarar oranı yüzde 70-80e, hatta zaman zaman yüzde 100e ulaşabilmektedir" dedi.
Yayılım ve nedenleri
Prof. Dr İsmail Demir, Karadeniz sahil şeridinin iklim koşullarının kokarca için son derece uygun olduğunu, istilacı türün Türkiye’de doğal düşmanlarının bulunmamasının yayılımı hızlandırdığını belirtti. Böceğin geniş bitki çeşitliliğiyle beslenebilmesinin kısa sürede yerleşip çoğalmasını kolaylaştırdığına dikkat çekti.
Tarihçe ve coğrafi giriş yolları
Demir, böceğin 2017 yılında Batum üzerinden ülkeye giriş yaptığını ve aynı dönemde İstanbulda da tespit edildiğini söyledi. Avrupa kaynaklı yayılımın özellikle İtalyadan etkili olduğunu, Doğu Karadeniz’de ise Batum üzerinden bölgemize ulaştığını aktardı. "Karadeniz sahil şeridi, bu böcek için çok uygun bir iklim sunmaktadır" ifadelerini kullandı.
Rakım etkisi ve yerel gözlemler
Demir, böceğin denize yakın düşük rakımlarda daha yoğun olduğunu, rakım yükseldikçe azaldığını ve bazı yüksek kesimlerde hiç görülmediğini vurguladı. "Rakım 300-500 metreye çıktıkça yoğunluğu ve sayısı belirgin şekilde azalmaktadır" dedi. Yomra’nın Yokuşlu Mahallesi’nden bir gözlem örneği paylaşarak, geçen yılki bazı bahçelerde az da olsa kalan fındığın bu yıl tamamen tahrip olduğunu, yoğunluğun geçen yıla göre 20-40 kat arttığını aktardı.
Doğal düşman eksikliği ve geleceğe dair risk
"Böceğin doğal düşmanı yoktur" diyen Demir, Samuray arısının doğal düşmanlardan biri olmakla birlikte istilacı türlerde bu türlerin genellikle çok sonra geldiğini, bu böceğin doğal düşmanının hâlen ülkemize ulaşmadığını belirtti. Ayrıca iklim değişikliği nedeniyle ileride daha yüksek rakımlara doğru yayılımın mümkün olduğuna dikkat çekti.
Sonuç: Karadeniz sahil şeridinde fındık üreticileri için ekonomik kayıp riskinin yüksek olduğu, özellikle denize yakın düşük rakımlarda zarar oranlarının ciddi boyutlara ulaştığı ifade ediliyor.
KOKARCA, EN ÇOK ZARARI FINDIĞA VERDİĞİ BELİRTİLDİ.
