Şap Krizi Et ve Süt Üretimini Darbeledi, Fiyatlar Yükseliyor
Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Müslüm Doğru, şap hastalığı nedeniyle beside yüzde 30, süt sığırlarda ise yüzde 15-20 kayıp öngördüklerini belirtti. Doğru, ülkede sıkıntı olduğunu ve kesime giden hayvan sayısının azaldığını vurgulayarak et fiyatlarının yükseleceğini ifade etti.
Kesim Fiyatlarında Artış
Bursa İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği'nin 22 Kasım fiyatlarına göre, 400 kilogram ve üzerindeki Holstein cinsi danaların kesim ücretleri 30 lira artarak 490 liraya yükseldi. Tüm Holstein danalarda kesim ücretleri 30 lira artışla; 250 ve altı kilogram 390 lira, 251-350 kilogram 440 lira, 351-400 kilogram 470 lira olarak güncellendi.
Diğer dana ırklarında da 30 liralık artış yaşanarak kesim fiyatları 250 ve altındakilerden 400 kilogram ve üzerindekilere kadar 420 ile 520 lira aralığına çıktı. İnek kesim fiyatlarında kilogram başına 30 liralık artışla 350 ila 440 lira arasında fiyatlar oluştu.
Aşılama, Koruma ve Hasarın Boyutu
Doğru, şapın ülkede derin yaralar açtığını ve hasarın etkisinin uzun süreceğini söyledi. Türkiye'de şapın girmediği il bulunmadığını belirten Doğru, besi çiftliklerinde daha fazla hayvanın kesime gittiğini, 250-300 hatta 200 kilogram karkas veren hayvanların bile erkenden kesildiğini aktardı.
Aşılama sürecine dikkat çekilerek, aşıyı geç yaptıranların daha çok zarar gördüğü belirtildi. Birinci şap aşısı sonrası 21 gün geçince ikinci aşı yapılması gerektiği, ikinci aşıdan sonra 42'nci günde yüzde 80-85 koruma sağlandığı vurgulandı. Aşı yaptıranların genelde az hasarla atlattığı ifade edildi.
Süt, Döl Verimi ve Uzun Vadeli Etkiler
Şapın yalnızca et verimini değil süt verimini de düşürdüğü, hastalığa yakalanan hayvanın aynı laktasyonda önceki verimini yakalayamayacağı bildirildi. Doğru, şapın döl verimini de etkilediğini, hayvanların gebe kalmadığını ve bunun doğması gereken buzağıların gerçekleşmemesi anlamına geldiğini söyledi.
Şapın etkisinin çok büyük olacağı belirtilirken, pandemi benzetmesi yapılarak etkisinin 6 Şubat depremi gibi uzun süre hissedileceği ve sektörün acısını uzun süre çekeceği uyarısı yapıldı.
Piyasa Beklentileri ve Çözüm Tartışması
Doğru, şu anda kesime giden hayvan sayısının normal dönemlere göre azaldığını, dana sıkıntısı yaşandığını ve bunun sonucu olarak et fiyatlarının yükselmesinin doğal olduğunu kaydetti. Arz fazlalığı döneminde fiyatların sabit kaldığı, ancak şimdi fiyatların yükseleceğinin beklendiği belirtildi.
İthalatın kısa vadede palyatif çözüm sağlayabileceği ancak bunun hayvancılığı zayıflatacağı uyarısı yapıldı. Doğru, palyatif çözümün hayvancılığı öldüreceğini, fiyat baskılamanın tüketiciye kısa vadede fayda sağlayabileceğini ancak üreticiyi piyasadan uzaklaştırabileceğini ve uzun vadede sektörün zarar göreceğini ifade etti.
TÜM SÜT, ET VE DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ DERNEĞİ (TÜSEDAD) BAŞKANI MÜSLÜM DOĞRU, ŞAP HASTALIĞI YÜZÜNDEN BESİDE YÜZDE 30, SÜT SIĞIRLARINDA İSE YÜZDE 15-20 KAYIP TAHMİN ETTİKLERİNİ BELİRTEREK, ŞU ANDA ÜLKEDE SIKINTI OLDUĞUNU, KESİME GİDEN HAYVANIN AZALDIĞINI VURGULADI VE "ET FİYATLARI YÜKSELECEK" DEDİ.
