TÜBİTAK, Depremle Mücadelede Kapsamlı Destek Sağlıyor
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 6 Şubat depremlerinin ardından harekete geçti ve afet bölgesindeki ihtiyaçlar doğrultusunda yeni destek mekanizmaları tasarlayarak hayata geçirdi.
Hızlı Destek Programları
Kurumdan yapılan yazılı açıklamaya göre, TÜBİTAK, deprem bölgesinde çalışan gönüllülerle birlikte acil ihtiyaçlara hızlıca uyarlanan teknolojileri ve afeti analiz edecek araştırma programları ile sürece katkı sundu. Araştırmacıların 24 saat içinde deprem bölgesine intikal ederek, araştırma yapmalarını sağlayan TÜBİTAK, bölgedeki ihtiyaçlara yönelik yeni destek programları oluşturdu.
Yeni Destek Programları ve Çağrılar
Bu çerçevede, "TÜBİTAK Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Destek Programı" devreye alınarak, 61 farklı kurumdan 124 proje desteklenmeye başlandı. Ayrıca, depremlerden etkilenen lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri ve doktora sonrası araştırmacıların, TÜBİTAK tarafından yürütülen veya desteklenen araştırma projelerinde yer almalarını sağlamak için "Birlikte Çalışıp Birlikte Başaracağız Programı (BİÇABA)" çağrısı açıldı. Bu çağrı kapsamında 1317 lisans öğrencisi, 648 yüksek lisans öğrencisi, 419 doktora öğrencisi ve 99 doktora sonrası araştırmacı desteklenmeye hak kazandı.
Ayrıca, araştırmacıların AR-GE faaliyetlerini desteklemek amacıyla ve deprem felaketinin araştırma ekosistemine etkisinin en aza indirilmesi için "Deprem Bölgesi Üniversiteleri Özel Çağrısı (BİNBİRÇABA)" açıldı. Bu çağrı ile 396 projeye yaklaşık 635 milyon lira destek sağlandı.
Afet Bölgesi Destek Çağrıları
Bilim insanı burs ve destek programları çerçevesinde, TÜBİTAK tarafından açılan özel çağrılar yanında, depremlerden doğrudan etkilenen 11 şehre ve Sivas'ın Gürün ilçesine yönelik "Afet Bölgesi Bilim Her Yerde Özel Destek Çağrısı" hazırlandı. Kobi ölçeğindeki kuruluşların proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla "Deprem Bölgesi Özel Çağrısı (TEKNOÇABA)" duyuruldu. Bu çağrı kapsamında, projelerden 95'inin 330 milyon lirayla desteklenmesine karar verildi.
Gözlem İstasyonları ve Araştırma Projeleri
TÜBİTAK, depremlerin etkisini gözlemlemek amacıyla, gönüllü olarak deprem bölgesine giden 156 kişilik personeliyle, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) koordinasyonunda arama kurtarma çalışmalarına katıldı. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinde (MAM) yürütülen Büyük Deprem Sonrası Acil Gözlem Araştırmaları (DEPAR-II) projesi çerçevesinde, depremin hemen ardından 8 artçı deprem gözlem istasyonu kuruldu.
AFAD ve TÜBİTAK işbirliği eş finansman modeliyle yürütülen "1001-UDAP Ulusal Deprem Araştırmaları Programı Ortak Çağrısı"na toplam 233 proje başvurdu ve yapılan değerlendirmeler sonucunda 51 projenin desteklenmesine karar verildi.
Ulaşımda Kritik İşbirliği
Depremler, havayolu ulaşımının afet yönetimi ve acil durum müdahalelerindeki kritik rolünü bir kez daha gözler önüne serdi. Bu kapsamda, TÜBİTAK MAM ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi işbirliğiyle, deprem bölgesinde yürütülen başarılı çalışmaların ardından iki kurum arasında bir işbirliği protokolü imzalandı. Başlatılan proje ile havalimanlarının işletme sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla deprem tehlikesi ve zemin parametreleri detaylı bir şekilde inceleniyor.
"Sismik Tehlike Değerlendirme" ve "Zemin Deformasyonu Araştırılması" çalışmalarını içeren proje, ilk etapta iki pilot sahada uygulanıyor. Havalimanlarına özel çözümler geliştirilmesi hedeflenen bu proje, ilerleyen süreçte diğer havalimanlarına yaygınlaştırılarak, kapsamlı bir program haline getirilecektir.
