Gazze'de İki Yıllık Abluka: İsrail’in 'Açlıkla Öldürme' İddiası ve 460 Kayıp
MUHAMMED MACİD - İsrail'in Gazze Şeridi'nde 8 Ekim 2023'ten bu yana yürüttüğü operasyonlar sadece doğrudan saldırılarla değil, çocukları hedef alan ve hayatı tehdit eden 'sistematik açlık' uygulamalarıyla da Filistinlilerin can kayıplarını artırıyor.
Kıtlık ve ablukada güncel tablo
Gazze'de gıdaya erişim 8 Ekim 2023'ten itibaren kademeli olarak kötüleşti. Bu yaz İsrail'in ablukayı sıklaştırmasıyla birlikte Gazze kenti ve çevresinde resmi kıtlık ilan edildi. Birleşmiş Milletler destekli Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC), 15 Ağustos 2025 itibarıyla Gazze kentindeki kıtlığın 'felaket' olarak bilinen 5. seviyede olduğunun kanıtlarla doğrulandığını bildirdi.
İsrail'in insani yardımların girişini kısıtlamaya devam etmesi ve tedarik zincirlerini aksatması nedeniyle gıdaya ulaşım tehlikesi Gazze dışındaki bölgelere de yayılıyor. Abluka ve saldırılar sonucu Gazze Şeridi'nde Ekim 2023'ten bu yana açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle 154'ü çocuk olmak üzere 460 Filistinli hayatını kaybetti.
Netzarim Koridoru ve kara abluka
Olayların başlangıcı, görevden alınan eski Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın 9 Ekim 2023'te Gazze'de tam bir abluka uygulanacağını, bölgeye elektrik, yiyecek ve yakıt sağlanmayacağını duyurmasıyla işaretlendi. Üç hafta içinde 27 Ekim 2023'te kara saldırıları başladı ve Gazze'nin güneyi ile kuzeyi 'Netzarim Koridoru' ile ayrılarak insani yardımların kuzeye ulaşması engellendi.
2023 sonlarında kuzeyde Beyt Lahiya, Beyt Hanun, Cibaliya kentleri ve Cibaliya Mülteci Kampı ile Gazze kentinde açlık kök saldı; fiyatlar fırladı, bazı aileler hayatta kalmak için hayvan kesmek zorunda kaldı ve un ile ekmeğe erişim neredeyse imkansız hale geldi. Mayıs 2024'te Refah Sınır Kapısı'nın tamamen kontrol altına alınmasıyla güney bölgelere de yardım akışı ağır şekilde kısıtlandı.
ABD'nin 'yüzer iskele' planı
Dönemin ABD Başkanı Joe Biden, kara sınırları kapatıldıktan sonra 7 Mart 2024'te Gazze kıyısına yüzer iskele kurma planını açıkladı. Bu iskeleyi ABD ordusu kurulmakla görevlendirildi ve yardım gemilerinin kullanılacağı belirtildi. İskelenin ilk kez 17 Mayıs'ta faaliyete geçtiği, ancak 10 Temmuz'da geri çekildiği ve hizmet verirken sık sık hava şartları nedeniyle devre dışı kaldığı bildirildi.
Yüzer iskele döneminde Gazze'deki ihtiyaçların ancak çok küçük bir kısmı karşılanabildiği ve iskelenin bazı askeri amaçlarla kullanıldığı yönünde suçlamalar ortaya atıldı.
Hayatta kalma mücadeleleri
Abluka altındaki Gazze halkı, hayatta kalabilmek için tavuk yemi ve kuş yemini öğütüp ekmek yapma, ebegümeci gibi bitkilerle beslenme ve bebekler için ezilmiş hurma veya öğütülmüş nohut kullanma gibi zorlu yöntemlere başvurdu. Sınırlı yardımın dağıtımında tekkeler önemli rol oynadı, ancak malzeme eksikliği ve sınır kapılarının kapanması bu çabaları sık sık aksattı.
Yakıt ve tüp eksikliği, insanların açık alanda odun, plastik ve evsel atık yakmasına yol açtı; bu da ciddi sağlık ve çevre sorunlarına neden oldu.
Hava yoluyla yardım çabaları ve sivil kayıplar
Bazı ülkeler gıda yardımlarını havadan ulaştırmaya çalıştı, ancak bu girişimler kıtlığın boyutu karşısında yetersiz kaldı. Gazze Hükümeti Medya Ofisi'ne göre 8 Ekim 2023'ten bu yana hava operasyonları nedeniyle 23 Filistinli yaşamını yitirdi. Gazze İçişleri Bakanlığı, bu operasyonların sivillerin yaralanmasına, çadırlara ve mülklere hasar verilmesine yol açtığını ve yardım indirme operasyonlarının kaosu artırmak için kullanıldığını öne sürdü.
UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini, hava yoluyla yardım indirmenin yetersiz olduğunu ve kara taşımacılığına kıyasla en az 100 kat daha maliyetli olduğunu belirtti.
Ateşkes denemesi ve sonra gelen saldırılar
19 Ocak 2025'te Hamas ile İsrail arasında uygulamaya konan ateşkes ve esir takası anlaşması yalnızca iki ay sürdü. Anlaşma kapsamında 27 Ocak 2025'te Netzarim Koridoru Filistinlilerin güneyden kuzeye geçişine açıldı ve İsrail ordusu 9 Şubat'ta koridordan çekildi. Ancak 18 Mart 2025 sabahı İsrail yeniden saldırılara başladı ve Gazze ile kuzey bölgeleri yeniden izole edildi.
18 Mart'tan bu yana düzenlenen saldırılarda 13 bin 568 Filistinli yaşamını yitirdi, 57 bin 638 kişi yaralandı.
Sınır kapıları, İsrail-ABD güdümlü yardım yapıları ve can kayıpları
İsrail, 2 Mart 2025'ten bu yana Gazze'ye açılan tüm sınır kapılarını kapalı tutuyor; sınırda insani yardım yüklü çok sayıda tır bekletiliyor. Tel Aviv, 27 Mayıs'tan itibaren BM ve uluslararası kuruluşların denetiminden bağımsız şekilde 'Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF)' üzerinden bir yardım dağıtım planı uygulamaya koydu.
İddialara göre İsrail askerlerinin yardım almak için bekleyenlerin üzerine ateş açması nedeniyle Filistinliler bu yapıları 'ölüm tuzakları' olarak adlandırıyor. Söz konusu noktalarda 27 Mayıs'tan bu yana bildirilen sistematik saldırılarda 2 bin 610 kişi yaşamını yitirdi, 19 bin 143 kişi yaralandı.
Gazze kentinin işgal planı ve tahribat
İsrail Güvenlik Kabinesi, Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından sunulan kuzeydeki Gazze kentinin işgal edilmesi planına 8 Ağustos'ta onay verdi. Üç gün sonra geniş çaplı saldırılar başladı; evler, yüksek katlı binalar, sivillerin mülkleri ve zorla yerinden edilmiş kişilerin kaldığı çadırlar yıkıldı, hastaneler hedef alındı.
Gazze kentinde yaşayanlar derin bir yaşam mücadelesi veriyor; kentten her taraftan dumanlar yükseliyor ve İsrail ordusu insansız hava araçlarıyla tahliye bildirimleri yayımlıyor.
8 Ekim 2023'ten bu yana düzenlenen saldırılarda çoğu kadın ve çocuk olmak üzere en az 67 bin 160 Filistinli yaşamını yitirdi, 169 bin 679 kişi yaralandı.
