Katar Bakanı Lahey'de: UCM'ye Başvuru Yolları Araştırılıyor
Katar Devlet Bakanı Muhammed bin Abdülaziz el-Huleyfi, İsrail'in Katar topraklarındaki saldırısı nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)'ne başvuru yollarını araştırdıklarını açıkladı. El-Huleyfi, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, "İsrail'in Katar Devleti'ne karşı düzenlediği yasa dışı silahlı saldırıya yanıt verecek hukuki yolları araştırmakla görevli ekibin çalışmaları kapsamında, Hollanda'nın Lahey kentindeki Uluslararası Ceza Mahkemesini ziyaret ettim." ifadelerini kullandı.
Görüşmelerdeki Mesaj
Bakanın bildirdiğine göre, UCM yetkilileriyle yaptığı iki toplantıda Katar'ın uluslararası adalet yolunu destekleme ve savaş suçları ile saldırı suçu dahil olmak üzere uluslararası hukuktaki suçların faillerinin hesap verebilirliğini sağlama konusundaki kararlılığı vurgulandı. El-Huleyfi, paylaşımında UCM Başkanı Japon yargıç Tomoko Akane, Birinci Başkan Yardımcısı İtalyan Yargıç Rosario Salvatore Aitala, Başsavcı Vekili Nazhat Şamim Han ve Başsavcı Yardımcısı Mame Mandiaye Niang ile görüştüğünü gösteren bir fotoğraf da paylaştı.
Katar'ın UCM'ye Taraf Olmaması ve Olası Seçenekler
Katar, UCM'nin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü'ne taraf olmadığı için topraklarında gerçekleşen saldırılar konusunda UCM'nin doğrudan yargı yetkisi bulunmuyor. Ancak Katar, Roma Statüsü'nü kabul edebileceği gibi Statü'nün 12. madde 3. paragrafı kapsamında mahkemenin yetkisini "geçici" olarak kabul edebiliyor. Bu yolla Katar, yargı yetkisinin süresini, uygulanacağı bölgeyi ve suç tiplerini kendisi belirleyebiliyor; ayrıca bu yetkinin başladığı tarih geriye dönük olarak da kullanılabiliyor.
Saldırı Suçu İçin Ek Onay Gerekliliği
Yalnızca savaş suçları değil; Katar'ın İsrail'i saldırı suçu kapsamında sorumlu tutabilmesi için Roma Statüsü'nün Kampala Eki olarak bilinen saldırı suçu ekine de onay vermesi gerekiyor. Roma Statüsü'ne göre saldırı suçundan soruşturma açılabilmesi için hem saldıran devletin hem de saldırıya uğrayan mağdur devletin hem Roma Statüsü'ne hem de Kampala Eki'ne taraf olması şartı bulunuyor. İsrail ise ne UCM'ye taraf ne de Kampala Eki'ne onay vermiş durumda.
Ayrıca savcının saldırı suçundan soruşturma başlatabilmesi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin söz konusu eylemin BM Şartı bakımından bir "saldırı fiili" teşkil edip etmediğini tespit etmesi gerekiyor. Saldırı suçuna ilişkin Roma Statüsü'nün eki, 17 Temmuz 2018 tarihinde, Filistin'in onaylamasının ardından yürürlüğe girmişti.
Doha'daki Saldırı ve Sonrası
9 Eylül'de İsrail ordusu, Doha'da Hamas müzakere heyetinin bulunduğu binaya savaş uçaklarıyla saldırı düzenledi. Hamas, lider kadrosunun saldırıdan kurtulduğunu, ancak Hamas Siyasi Büro üyesi Halil el-Hayye'nin oğlu, 4 Hamas mensubu ve 1 Katar polisi'nin yaşamını yitirdiğini açıkladı.
10 Eylül'de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Katar'a yönelik olarak, "Ya onları sınır dışı edersiniz ya da adalete teslim edersiniz. Bunu yapmazsanız, biz yapacağız." ifadeleriyle yeni bir saldırı tehdidinde bulunmuştu.
Katar'ın Lahey ziyaretinde ele alınan hukuki yollar ve olası takip süreçleri, Roma Statüsü ve Kampala Eki çerçevesinde detaylı değerlendirmeye tabi tutuluyor.
