ORSAM'dan "Küresel Stratejilerin Odağında Afrika Boynuzu ve Güncel Dinamikler" Paneli
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) tarafından düzenlenen panel, Afrika Boynuzu'nun jeo-stratejik önemini ve bölgedeki güncel politik dinamikleri odağına aldı. Panel, ORSAM Kuzey ve Doğu Afrika Çalışmaları Koordinatörü Dr. Kaan Devecioğlu moderatörlüğünde gerçekleştirildi.
Paneldeki konuşmacılar
Panele konuşmacı olarak katılanlar: Afro-Asya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (AAISS) Başkanı Prof. Dr. Abdiwahab Sheikh Abdisamed (Somali), Dış İlişkiler Enstitüsü (IFA) Afrika Çalışmaları Genel Direktörü Dr. Gizachew Asrat (Etiyopya), Dr. Clifford Omondi Okwany (Nairobi Üniversitesi, Kenya) ve Prof. Dr. Elem Eyrice Tepeciklioğlu (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bölge Çalışmaları Enstitüsü) oldu.
Panelin açılışında ORSAM Başkanı Kadir Temiz'in vurguları
ORSAM Başkanı ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Kadir Temiz, dünyanın siyaset, ekonomi ve kültürel alanlarda farklı bir dönemden geçtiğini belirterek, panelde ele alınacak konuların yalnızca Afrika ile sınırlı kalmayacağını söyledi. Temiz, "Afrika Boynuzu jeo-stratejik bir merkez haline geldi" ifadesiyle bölgenin küresel siyaset ve ekonomi açısından önemini vurguladı.
Temiz ayrıca enerji kaynakları, deniz ticareti ve güvenlik meselelerinin bölgeyi küresel güç projeksiyonlarının kesişim noktası haline getirdiğini, Türkiye'nin ve sivil toplumun son yıllardaki artan ilgi ve faaliyetlerinin bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiğini aktardı.
Milli İstihbarat Akademisi'nden stratejik bakış
Milli İstihbarat Akademisi Başkan Yardımcısı Dr. Hakkı Uygur, Afrika Boynuzu'nu jeopolitik açıdan en kritik coğrafyalardan biri olarak nitelendirerek enerji, ticaret ve güvenlik alanlarında bölgenin hem bölgesel hem de küresel düzeyde belirleyici rol oynadığını söyledi. Uygur, Türkiye'nin Somali'den Etiyopya'ya, Sudan'dan Cibuti'ye uzanan geniş bir çerçevede çok boyutlu ilişkiler geliştirdiğini belirtti ve panelin bu ilişkiler açısından yeni bir ivme oluşturmasını diledi.
Prof. Dr. Abdisamed: Türkiye'yi "gerçek dost" gördük
Prof. Dr. Abdiwahab Sheikh Abdisamed, Somali tarihine değinerek 1991'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland konusunu gündeme getirdi. Abdisamed, küresel ve bölgesel aktörlerin faaliyetlerini değerlendirirken, bölge ülkelerinin saygı temelinde ilişkiler beklediğini söyledi ve ekledi: "Gerçekten dost olarak Türkiye'yi gördük. Biz aslında güvenlik birimlerimizin eğitimini üstlenecek başka bir ülke düşünmüyoruz, istemiyoruz."
Abdisamed, ABD'nin bölgede askeri üs ve birlikleri bulunduğunu, Avrupa ülkelerinin insani yardım çerçevesinde varlık gösterdiğini; Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ise Somali'yi "kırılgan" olarak gördüğünü belirtti. Buna karşın Türkiye'yi yatırım ve insani yardımda önde gelen ülkelerden biri olarak tanımladı.
Etiyopya temsilcisi Asrat'ın denize erişim vurgusu
Dr. Gizachew Asrat, Etiyopya'nın denize erişim ihtiyacının bölgesel gerginliklere yol açtığını, diğer ülkelerin bu konudaki yaklaşımlarının kendi stratejileri doğrultusunda şekillendiğini söyledi. Asrat, istikrarın ekonomi ve ticaret için önemine dikkat çekerek, bölgedeki çıkarlar söz konusu olduğunda farklı aktörlerin yaklaşımlarına karşı temkinli olunması gerektiğini belirtti. Ayrıca Türkiye'nin bölgeye önemli ölçüde yatırım yapan ülkeler arasında olduğunu ve ortaklık ilişkilerine değer verdiklerini kaydetti.
Kenya'dan Okwany: Türkiye pragmatik ilişki yürütüyor
Dr. Clifford Omondi Okwany, Afrika'da bireysel dış politika tercihlerinin önemli olduğunu, Kenya Devlet Başkanı William Ruto'nun denge politikasıyla ilişkileri çeşitlendirdiğini anlattı. Okwany, Türkiye'nin Somali ile güvenlik alanında anlaşmaları ve askeri eğitim desteği sağladığını, ilişkilerin Batılı ülkelere kıyasla daha koşulsuz ve pragmatik olduğunu söyledi. Ayrıca Türkiye ile Kenya arasındaki ekonomik ilişkilerin önemine dikkat çekti.
ASBÜ'den Tepeciklioğlu: Tarihi bağlar, çok boyutlu işbirliği
Prof. Dr. Elem Eyrice Tepeciklioğlu, Türkiye'nin bölgeyle tarihi, dini ve kültürel bağlarının bulunduğunu, Somali ve Etiyopya ile ilişkilerin güvenlik, ticaret, teknoloji ve diplomasi alanlarında birlikte ilerlediğini belirtti. Tepeciklioğlu, Afrika Boynuzu'ndaki keşfedilmemiş petrol ve doğal gaz potansiyeline işaret ederek güvenliğin önemini vurguladı ve ABD, Çin, Japonya, bazı Avrupa ülkeleri, İran ve İsrail'in kıtada üs bulundurduğunu hatırlattı.
Tepeciklioğlu ayrıca Türkiye'nin insani yardımdan başlayarak ilişkilerini güvenlik işbirliğine ve ekonomik yatırımlara taşıdığını, aynı zamanda arabuluculuk faaliyetlerinde bulunduğunu ifade etti.
Sonuç
Panelde öne çıkan ortak görüşler arasında Afrika Boynuzu'nun küresel aktörlerin ilgi odağı olduğu, bölge ülkelerinin eşit ortaklık beklentisi içinde oldukları ve Türkiye'nin bölgedeki etkinliğinin çok boyutlu—insani yardım, yatırım ve güvenlik işbirliği—olduğu yer aldı. Katılımcılar, bölgedeki istikrarın sağlanmasının hem bölgesel hem de küresel çıkarlar için belirleyici olacağını vurguladı.
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) tarafından "Küresel Stratejilerin Odağında Afrika Boynuzu ve Güncel Dinamikler" başlıklı panel düzenlendi. Panele ORSAM Başkanı Kadir Temiz (sol 4), Milli İstihbarat Akademisi (MİA) Başkan Yardımcısı Hakkı Uygur (sol 3), Etiyopya'dan Dış İlişkiler Enstitüsü (IFA) Afrika Çalışmaları Genel Direktörü Gizachew Asrat (sağ 3) katıldı.
