The Telegraph: Çin, Rusya'ya İHA Üretiminde Kritik Parça Sağladı
İddiaların Detayları ve Tespit Edilen Sevkiyatlar
İngiliz The Telegraph gazetesi, Çin merkezli şirketlerin 2023-2024 döneminde Rusya'ya insansız hava araçları (İHA) üretiminde kullanılan parça ve malzemeler sağladığını iddia etti.
Gazetenin dünya ticaret kayıtlarına dayandırdığı haberde, söz konusu dönemde Çinli şirketlerin yaptırım altında bulunan Rus İHA üreticilerine doğrudan gönderdiği parçaların toplam değerinin en az 47 milyon sterlin olduğu belirtildi.
Gönderilen bileşenler arasında uçak motoru, mikroçip, metal alaşım, kamera lensi, fiberglas ve karbon fiber gibi malzemeler yer aldı.
Haberde, bu sevkiyatların yaklaşık dörtte birinin, İran yapımı Shahed İHA ile bağlantılı olarak Rusya Federasyonu'na bağlı Tataristan Cumhuriyeti'ndeki Alabuga bölgesinde faaliyet gösteren ve yaptırım uygulanan Rus firmalara yönlendirildiği vurgulandı.
Gazete toplam 97 Çinli tedarikçi belirlediğini aktardı.
Sahadan Gözlemler ve Uluslararası Tepkiler
Ukrayna ordusundan bir hava savunma pilotu, isminin gizli tutulması koşuluyla yaptığı açıklamada, "Sürekli Çin'den gelen devre kartları ve çipler buluyoruz, çok net bir şekilde Çin menşeli." dedi ve bazı parçalar üzerinde üretici ile marka bilgisi bulunduğunu, Çin karakterlerinin görüldüğünü belirtti.
ABD, 2024'te Rusya'nın Ukrayna'da kullandığı Garpiya model uzun menzilli İHA yapımı ve sevkiyatında rol oynamakla suçladığı iki Çinli firmaya yaptırım uyguladığını açıklamıştı. Açıklamada, İHA'ların Ukrayna'nın kritik altyapısını tahrip ettiği ve "kitlesel kayıplara" yol açtığı iddia edilmiş, üretim süreçlerine Çinli şirketlerin katkısı olduğu ileri sürülmüştü.
Öte yandan Çin, askeri ve sivil ikili kullanıma sahip ürünlerin ihracatını sıkı şekilde kontrol ettiğini savunuyor.
Haberde yer alan iddialar, The Telegraph'ın ticaret kayıtları ve saha gözlemlerine dayandırılıyor.
