Timuçin Özat: Girit’te 2026-2029’da 8+ Deprem ve Akdeniz Tsunami Riski
22 yıldır jeolojik yer olayları üzerine çalışan araştırmacı Timuçin Özat, Girit Adası'nın güney hattında 2026-2029 döneminde 8,1-8,2 büyüklüğünde bir deprem beklediğini ve bunun Akdeniz genelinde tsunami riski doğuracağını söyledi.
Araştırmacının geçmişi ve yöntemi
Coğrafi Bilgi Sistemleri eğitimi aldıktan sonra Jeoloji Bölümü'nde eğitimine devam eden 40 yaşındaki Özat, deprem çalışmalarına 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nde yaşadığı kişisel kaybın ardından yöneldiğini belirtiyor. Özat, 2003'ten bu yana geliştirdiği kendi yöntemleriyle 23 tespit yaptığını, bunun 18'inin gerçekleştiğini söyledi.
Özat, tahmin mekanizmasına ilişkin olarak şunları ifade etti: 'Depremi yüzde 100 bilmek diye bir şey yok ancak yeterli bilgiye sahip bazı bölgelerdeki sismik boşlukların disiplinli şekilde takibiyle yüzde 60 ila 90 arasında matematiksel tahmin yapılabilir. Yüzde 15-20 yanılma payı normaldir.'
Girit'te biriken gerilim ve beklenen şok
Özat, Afrika levhasının Anadolu'nun altına dalması sonucu Girit çevresinde, 1303'ten beri sismik boşluk durumunda olan kesimde '722 yıllık bir gerilme' biriktiğini ve bunun 2026-2029 döneminde 8,1-8,2 büyüklüğünde, Mercalli ölçeğine göre yer yer 9-10 şiddetinde bir salınıma dönüşebileceğini savundu.
Mayıs 2025'te Girit kuzeyinde gerçekleşen iki adet 6.0 büyüklüğündeki deprem ile Marmaris açıklarındaki 5.8 büyüklüğündeki sarsıntıyı, Özat bu büyük şokun 'buzdağının görünen kısmı' olarak nitelendirdi.
Tsunami riski ve etkilenebilecek bölgeler
Özat, büyük bir şokun Akdeniz genelinde tsunami oluşturma potansiyeline dikkat çekerek Türkiye kıyılarından etkilenecek başlıca yerleri şöyle sıraladı: Muğla (Datça, Fethiye, Marmaris, Milas, Bodrum, Ula, Köyceğiz, Ortaca, Dalaman, Seydikemer), Antalya (batısı, özellikle Finike, Kaş, Alanya), Aydın (Kuşadası, Didim, Söke), İzmir (Selçuk, Menderes, Seferihisar, Urla, Çeşme).
Özat, tsunami dalgalarının kıyılara ulaşma süresinin 15 ila 25 dakika, dalga boyunun 2 ila 8 metre ve düz alanlarda ilerleme mesafesinin 1-2 kilometre olabileceğini belirtti. Ayrıca etkilenecek ülkeler arasında Yunanistan, Kıbrıs, Libya, Mısır, Tunus, İtalya, Arnavutluk ile kısmen Suriye, Lübnan, Filistin ve İsrail kıyıları sayıldı.
Özat, Yunanistan'daki çalışmaları da yıllardır takip ettiğini vurguladı.
Geçmiş tespitler ve bekleyen depremler
Özat, bugüne kadar yaptığı tespitlerin 23 olduğunu ve bunlardan 18'inin gerçekleştiğini tekrarladı. En belirgin tahminlerinden birini 23 Ekim 2011 Van (Erciş-Tabanlı) 7.2 depremi olarak gösterdi. Beklediği dört depremin en kritik olanının Girit'te meydana gelecek olan olduğunu söyledi.
Özat, ayrıca ana şoktan önce 2026-2028 sürecinde en az 4-5 adet 5.0 ila 5.8 büyüklüğünde artçı ya da hazırlayıcı sarsıntı yaşanabileceğini öne sürdü.
Türkiye'deki faylar ve diğer riskler
Özat, Türkiye genelinde 476 diri fay olduğunu, 2099'a kadar bilinen hatlarda 7,5 üzerinde deprem olasılığının zayıf olduğunu söyledi. Kuzey Anadolu Fayı'nın büyük bölümünde gerilim atımı görüldüğünü, Doğu Anadolu ve Batı Anadolu-Ege faylarının da geçmiş yüz yılda gerilim boşalımı yaşadığını belirtti.
İstanbul için bazı tarihsel depremlerin abartıldığını ifade eden Özat, Marmara'da bu yüzyılda beklenen en uç deprem büyüklüğünün yaklaşık 6,3 olarak revize edildiğini kaydetti. Bazı karasal alanlarda bu yüzyılda 6-7 civarında salınımlar olabileceğini vurguladı.
Hazırlık çağrısı
16 yıllık gazetecilik geçmişi de bulunan Özat, Akdeniz'in tsunami sıklığı ve tehlikesi bakımından Pasifik'ten sonra geldiğini belirterek, tsunami tatbikatları yapılması gerektiğini savundu. Ayrıca son 2 bin 500 yılda Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz'de 92 tsunami kaydı olduğuna dikkat çekti.
Özat'ın uyarıları, Girit bölgesindeki gerilim birikiminin takibi ve kıyı kentlerinde acil durum planlarının gözden geçirilmesi çağrısını beraberinde getiriyor.
22 YILLIK DEPREM ARAŞTIRMACISI TİMUÇİN ÖZAT: "GİRİT'TE 8'İN ÜZERİNDE DEPREM AKDENİZ'DE TSUNAMİ RİSKİ DOĞURUR"
