UAEA Başkanı Grossi: İran'la Görüşmelerde İlerleme Sağlandı
Grossi'nin Yönetim Kurulu Açıklamaları
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İsrail ve ABD'nin saldırılarının ardından Ajans ile işbirliğini askıya alan İran'la yürütülen görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini duyurdu.
Grossi, UAEA Yönetim Kurulu toplantısının açılış konuşmasında, özellikle haziranda tesisleri saldırıya uğrayan İran'ın nükleer programının Ajansın çabalarının merkezinde yer almaya devam ettiğini söyledi. Grossi, Tahran ile düzenli iletişim kurarak İran'ın kaygılarını ele almaya ve Ajans ile İran arasındaki işbirliğini yeniden tesis etmenin yollarını aramaya gayret ettiklerini belirtti.
İran'ın UAEA ile işbirliğini askıya alma kararını yakından izlediklerini ifade eden Grossi, temaslarda ulusal yasaların ülke içinde yükümlülükler doğurabileceğine ancak UAEA için aynı şeyin geçerli olmadığını bildirildiğini aktardı.
"Bu bağlamda, İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) yürürlükte kalmaya devam etmekte ve İran'da güvenlik önlemlerinin uygulanmasına ilişkin Ajans ve İran'ın hak ve yükümlülüklerini düzenleyen tek yasal olarak bağlayıcı anlaşmadır."
Grossi, bu nedenle Ajansın güvenlik önlemlerinin, kapsamlı güvenlik anlaşması olan diğer tüm ülkelerde olduğu gibi İran'da da uygulanmaya devam ettiğini vurguladı.
Teknik Görüşmeler ve Basın Toplantısı
İran'ın endişe ve önerilerini dikkate almaya hazır olduklarını belirten Grossi, doğrulama faaliyetlerinin yürütülmesi için uygulanacak pratik adımlar üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla geçen haftalarda Tahran ve Viyana'da teknik görüşmeler yapıldığını kaydetti. "Bu konuda ilerleme kaydedilmiştir," diye ekledi ve önümüzdeki birkaç gün içinde görüşmelerin sonuçlandırılabileceği umudunu paylaştı.
Yönetim Kurulu toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında Grossi, görüşmelerin doğru yönde ilerlediğini düşündüğünü ve UAEA müfettişlerinin İran'da denetimlerine devam etmeleri gerektiğini vurguladı.
İsrail'in İran'a yönelik saldırılarında nükleer fizikçilerin öldürülmesine ilişkin bir eleştiri yapıp yapmayacağı sorulduğunda Grossi, "Ben bir diplomatım. Ben sözümün eriyim. Ben müzakerelerin adamıyım. Ben uluslararası hukuka, sorunları konuşarak çözmeye inanan birisiyim. Bu yüzden hiçbir zaman şiddet eylemini kınamayacağım, sevinmeyeceğim veya onaylamayacağım." yanıtını verdi.
İran'ın denetimlere izin vermesi halinde bu bilgilerin İsrail ve ABD'nin eline geçeceği endişesi sorusuna Grossi, İran'ın dünyanın en çok denetlenen ülkelerinden biri olduğunu ve UAEA'nın hiçbir zaman kimseye herhangi bir bilgi aktarmadığını "çok iyi bildiğini" söyledi. Ayrıca Ajansın siyasetten uzak olduğunu ve çalışmalarının sorgulanamayacağını belirtti.
Yasal Çerçeve ve Diplomasi
Grossi, pratik adımların atılmasıyla diğer diplomatik istişarelerin olumlu sonuçlanması konusunda umutlu olduğunu ve İran'ın NPT kapsamındaki yükümlülüklerinin tam uygulanmasının genel durumun iyileşmesi için vazgeçilmez olduğunu ifade etti.
İran Meclisinin 26 Haziranda kabul edip Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin de onayladığı yasa, hükümeti UAEA ile işbirliğini durdurmaya, denetçilerin girişini yasaklamaya zorlamış; bu düzenleme yalnızca İran'ın nükleer hakları tanınıp güvenlik garantileri sağlandığında Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin onayıyla yürürlükten kalkacak şekilde düzenlenmişti. Bu kapsamda İran, UAEA ile yeni "işbirliği modeli" üzerinde görüşmeler yürütüyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 6 Eylülde yaptığı açıklamada, UAEA ile yeni işbirliği modeli üzerinde anlaşmaya çalıştıklarını ve 5 Eylül'de Viyana'da yapılan görüşmenin olumlu geçtiğini bildirmişti.
Grossi, İran'ın güvenlik endişelerini ciddiye aldıklarını, bu konuyu görüşmelerde ele aldıklarını ve Tahran'ın elinden geldiğince güvence talep etme hakkına sahip olduğunu vurguladı.
Uluslararası Atom Enerjisi (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, UAEA Yönetim Kurulu toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında konuştu.
